มาร่วมกันเรียนรู้และทำความเข้าใจกับเชื้ออหิวาต์เทียม เชื้อแบคทีเรียตัวร้ายสาเหตุของอาหารเป็นพิษ แค่เพียงรู้จักป้องกันก็ห่างไกลจากโรคภัยได้
ในช่วงที่ผ่านมานี้เราอาจจะได้ยินข่าวคราวเรื่องของเชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่งที่เป็นสาเหตุของโรคอาหารเป็นพิษ ซึ่งสร้างความหวาดหวั่นให้กับผู้คนจำนวนไม่น้อย จนไม่กล้าที่จะรับประทานอาหารนอกบ้าน โดยเฉพาะข้าวมันไก่ ที่มีเลือดไก่เป็นส่วนประกอบ ซึ่งว่ากันว่าในเลือดไก่นั้นมีเชื้อแบคทีเรียชนิดนี้อยู่ ใช่แล้วค่ะ เรากำลังพูดถึงเชื้อแบคทีเรียที่มีชื่อว่า "เชื้ออหิวาต์เทียม" กันอยู่นั่นเอง แต่ว่าเคยสงสัยกันไหมคะว่าเจ้าเชื้ออหิวาต์เทียมนี้มีที่มาจากไหน และส่งผลกระทบต่อคนเราได้อย่างไร เว็บไซต์ สสส. ก็เลยหยิบลงนำเรื่องนี้มาบอกเล่าให้ทราบกันค่ะ ได้เวลามาทำความรู้จักและทำความเข้าใจกับเชื้ออหิวาต์กันให้มากขึ้น เพื่อหาทางหลีกเลี่ยงและป้องกันไม่ให้เจ็บป่วยกันแล้วล่ะค่ะ
เพื่อสร้างความเข้าใจที่ถูกต้อง สพ.ญ นภวัลย์ บรรพพงศ์ เจ้าหน้าที่ศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางโรคอุบัติใหม่และอุบัติซ้ำในสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้ข้อมูลว่า เชื้ออหิวาต์เทียม หรือ (Vibrio parahaemolyticus) เป็นแบคทีเรียชนิดกรัมลบ มีทั้งชนิดที่ “ก่อโรค”และ “ไม่ก่อโรค”ปกติมักพบในน้ำทะเล หรือน้ำกร่อย รวมถึงในสัตว์น้ำเค็ม เช่น ปู หอย กุ้ง ปลาทะเล เชื้อจะสามารถมีชีวิตอยู่ได้ในอาหารหรือน้ำที่มีเกลือโซเดียมคลอไรด์ 1-8%
โดยสายพันธุ์ที่เกิดโรคในคนได้ เชื้อจะเจริญได้ดีที่อุณหภูมิ 37 องศาเซลเซียสซึ่งคือ อุณหภูมิปกติของร่างกายของเรา นอกจากนี้ เชื้ออหิวาต์เทียม จะสามารถอยู่ได้ในอาหารทะเลที่เก็บไว้ในตู้แช่แข็งที่มีอุณหภูมิต่ำ เช่น เนื้อปูได้นานถึง 30 วัน ในกุ้งแช่แข็งนาน 6 วัน และในหอยนางรม นาน 1-3 เดือน เป็นต้น
“ในงานวิจัยของคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พบว่า เชื้ออหิวาต์เทียม (Vibrio parahaemolyticus) เป็นสาเหตุอันดับหนึ่ง ที่ทำให้เกิด ‘โรคอาหารเป็นพิษ’ของคนไทย”
ทั้งนี้ 99 % ของเชื้ออหิวาต์เทียม จะไม่ก่อโรคในคนโดยตรง แต่สาเหตุที่พบจะเป็นการติดเชื้อทางเดินอาหาร (โรคอาหารเป็นพิษ) จากการรับประทานน้ำหรืออาหารที่มีเชื้อ ทำให้เกิดสะสมของเชื้อและสร้างสารพิษที่เรียกว่า ท็อกซิน (toxin) โดยจะแสดงอาการภายใน 4-96 ชั่วโมง อาการที่พบทั่วไปคือปวดท้อง ท้องเดิน อุจจาระเป็นน้ำ มีมูกเลือด ไข้ต่ำ ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน อาจหายได้เองภายใน 2-5 วัน โดยไม่ต้องรักษาได้ แต่ในบางรายเช่น ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันร่างกายต่ำ อาจมีอาการที่รุนแรงกว่าคนทั่วไปอาจเกิดอาการเฉียบพลันและรุนแรงจนเกิดภาวะช็อก ซึ่งอัตราเสียชีวิตของผู้ป่วยโรคอาหารเป็นพิษมีน้อยเพียง 1 ต่อ 1,000 เท่านั้น
วิธีการป้องกัน
1. รับประทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่ด้วยความร้อนที่พอเหมาะ 2. ล้างมือทุกครั้งหลังรับประทานอาหาร 3. หลีกเลี่ยงอาหารสุก ๆ ดิบ ๆ หรืออาหารที่ปรุงทิ้งไว้นาน เกิน 2 ชั่วโมง 4. แยกอุปกรณ์ในการประกอบอาหาร ไม่ควรใช้อุปกรณ์ปนกันระหว่างอาหารสุกและดิบ และล้างทำความสะอาดทันทีที่ใช้งานเสร็จ 5. ไม่ควรซื้ออาหารที่ปรุงทิ้งไว้นาน หรือควรตรวจสอบว่าอาหารนั้นไม่บูดเสีย และควรอุ่นซ้ำก่อนการบริโภค สำหรับกรณีของการพบเชื้ออหิวาต์เทียมปนมากับเลือดไก่ สัตวแพทย์หญิงกล่าวว่า การป้องกันที่ดีที่สุดคือต้องปรุงทั้ง “เนื้อไก่-เลือดไก่” ให้สุกด้วยความร้อน ตั้งแต่ 75 องศาเซลเซียส นานเป็นเวลา 15 นาที หรือปรุงให้เดือด ที่ 100 องศาเซลเซียส จะสามารถฆ่าเชื้ออหิวาต์เทียมให้ตายได้ 100%
"ทั้งนี้ เชื้ออาจปนเปื้อนมาในวัตถุดิบได้หลายทาง เช่น ระหว่างการชำแหละ การเตรียม การขนส่ง เพราะฉะนั้นการปรุงให้สุกด้วยความร้อน พยายามไม่เก็บอาหารสดทิ้งไว้นาน จึงเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการป้องกันเชื้อ โดยไม่ควรลืมหลัก "กินร้อน ช้อนกลาง ล้างมือ" ทุกครั้งก่อนรับประทานอาหาร เพื่อสุขลักษณะที่ดีห่างไกลโรคอาหารเป็นพิษ" สพ.ญ.นภวัลย์ กล่าวให้ความรู้ทิ้งท้าย
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
เรื่องโดย : กิดานัล กังแฮ Team Content
