สีเสมหะที่ขับออกมากำลังบอกใบ้ปัญหาสุขภาพที่ซุกซ่อนในร่างกายเราอยู่ รีบเช็กให้ไวจะช่วยป้องกันโรคได้
* สีเสมหะบอกโรคได้
เสมหะสีต่าง ๆ บ่งชี้ปัญหาสุขภาพได้ ดังนี้
1. เสมหะสีขาวหรือขุ่น
หากมีอาการคัดจมูก จาม ไอ มีเสมหะสีขาวหรือสีเทา สีเสมหะแบบนี้เป็นสีที่พบได้บ่อย โดยอาจเกิดจากโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ และจมูกอักเสบชนิดไม่แพ้ ที่เยื่อบุระคายเคืองจากสิ่งเร้า เช่น ฝุ่น ควัน มลพิษทางอากาศ หรือสารก่อภูมิแพ้อื่น ๆ แล้วกระตุ้นการเกิดน้ำมูกในจมูก ซึ่งน้ำมูกก็อาจไหลลงคอ กลายเป็นเสลดหรือเสมหะสีขาวหรือขุ่นในคอ พอเราขับเสมหะออกมาก็จะเห็นเสมหะเป็นสีขาว หรือสีขุ่น ๆ ได้
- โรคแพ้อากาศ จากโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ ดูเลยังไงดี
2. เสมหะสีเหลือง หรือเขียว
ในกรณีที่เสมหะค้างอยู่ในจมูกหรือลำคอเป็นเวลานาน อาจเปลี่ยนจากสีขาวเป็นสีเหลืองได้ โดยเสมหะดังกล่าวอาจเกิดจากการแพ้อากาศ จมูกอักเสบภูมิแพ้อย่างข้อข้างต้น ซึ่งสามารถสังเกตอาการได้จากการไอ จาม เมื่อสัมผัสสารก่ออาการแพ้ โดยเมื่อขับเสมหะระหว่างวัน เสมหะจะเป็นสีขาว แต่หลังตื่นนอนขับเสมหะแล้วเป็นสีเหลือง
ทว่าเสมหะสีเหลืองยังบอกโรคอื่นได้เช่นกัน อย่างไข้หวัดที่ใกล้จะหายดี อาจพบเสมหะข้นเหนียว มีสีเหลืองหรือเขียวได้ หรือโรคไซนัสอักเสบ จากการติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งเสมหะจะมีสีเหลืองหรือสีเขียวตลอดเวลา ขับเสมหะครั้งไหนก็เป็นสีเหลืองหรือสีเขียวตลอด ร่วมกับลมหายใจมีกลิ่นเหม็น อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ปวดจมูก กดเจ็บที่โหนกแก้ม รอบตา หรือหน้าผาก
- ไซนัสอักเสบ VS หวัด ต่างกันอย่างไร
3. เสมหะสีน้ำตาล
เสหะสีน้ำตาลพบได้บ่อยในคนที่สูบบุหรี่จัด เนื่องจากสารเรซินและทาร์จากบุหรี่เข้าสู่ร่างกายในปริมาณมาก แล้วถูกขับออกมาปนกับน้ำลาย จึงพบเสมหะสีน้ำตาลในคนกลุ่มนี้ได้
แต่ถ้าเสมหะมีสีน้ำตาล คล้าย ๆ สีสนิมเหล็ก ร่วมกับอาการเจ็บแปลบหน้าอกเวลาหายใจเข้า หรือไอแรง ๆ หรือมีอาการปวดร้าวไปที่หัวไหล่ สีข้างหรือบริเวณท้อง และหายใจหอบเร็ว อาจมีความเสี่ยงโรคปอดอักเสบสูง นอกจากนี้ยังอาจพบเสมหะสีน้ำตาลเข้ม หรือเสมหะสีดำในผู้ป่วยที่มีอาการอาเจียนเป็นเลือดได้ด้วย
- ปอดอักเสบ ปอดบวม สังเกตอาการจากอะไรได้บ้าง
- อาเจียนเป็นเลือด เกิดจากอะไร
4. เสมหะสีชมพู
แม้จะสีชมพูแต่ไม่หวานแหววเลยสักนิด เพราะเสมหะสีชมพูอาจบ่งชี้ปัญหาสุขภาพปอด อย่างโรคปอดบวม ปอดอักเสบ ที่มีภาวะเลือดออกในระบบทางเดินหายใจ มีอาการไอเป็นเลือด เสมหะเป็นฟอง นอกจากนี้เสมหะสีชมพูยังอาจเกี่ยวกับโรคหัวใจได้ด้วย
- ไอเป็นเลือด เลือดออกในร่างกาย ป่วยโรคอะไร
5. เสมหะสีแดง เสมหะเป็นเลือด
เสมหะสีแดงส่วนใหญ่เกิดจากการมีเลือดปนมากับเสมหะและน้ำลาย ซึ่งอาจบ่งชี้ถึงโรคหลอดลมอักเสบ ภาวะเลือดออกในระบบทางเดินหายใจ ภาวะเลือดออกในอวัยวะภายในไหลลงมาที่ปอด วัณโรค มะเร็ง ลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด ซึ่งควรต้องรีบมาพบแพทย์
- หลอดลมอักเสบ หอบหืด อันตรายแค่ไหน
อย่างไรก็ดี การมีสีเสมหะที่ไม่ธรรมดา ควรต้องเอะใจไว้ตั้งแต่ต้น แล้วรีบไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง อีกอย่างไม่แนะนำให้ซื้อยาละลายเสมหะหรือยาแก้ไอมารับประทานเองนะคะ โดยเฉพาะหากมีเสมหะสีเขียวหรือสีเหลืองเข้ม เพราะบางทีอาจไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ดังนั้นจึงไม่ควรซื้อยาปฏิชีวนะมากินพร่ำเพรื่อ เพราะนอกจากจะไม่หายแล้ว ยังเพิ่มความเสี่ยงภาวะเชื้อดื้อยาที่อันตรายอีกด้วย
* หมายเหตุ : อัปเดตข้อมูลล่าสุดวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2564
ขอบคุณข้อมูลจาก
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, ราชวิทยาลัย โสต ศอ นาสิกแพทย์ แห่งประเทศไทย, หมอชาวบ้าน, เฟซบุ๊กนิตยสารชีวจิต, คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
