นับแต่มนุษย์คิดค้น และเริ่มใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาโรคที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียอย่างแพร่หลายมาเกือบ 40 ปี แต่ปัจจุบันเชื้อแบคทีเรียมีการพัฒนากลายพันธุ์มากขึ้น จนมนุษย์ไม่สามารถพัฒนายาปฏิชีวนะได้ทัน และกำลังเลิกที่จะพัฒนายาปฏิชีวนะ
...นั่นอาจหมายความว่ามนุษย์กำลังเข้าสู่ยุคหลังยาปฏิชีวนะ ซึ่งโรคติดเชื้อทั่ว ๆ ไปรวมถึงการบาดเจ็บเล็กน้อย อาจนำความตายมาสู่มนุษย์ได้
แต่ข่าวดีคือ…คุณสามารถหยุดเป็นผู้ได้รับและกระจายเชื้อดื้อยาได้ ด้วยการคิดให้มากขึ้นก่อนใช้ยาปฏิชีวนะ
องค์การอนามัยโลกออกโรงเตือน ระบุทั่วโลกมีผู้เสียชีวิตเพราะเชื้อดื้อยาถึงปีละ 10 ล้านคน ส่วนใหญ่อยู่ในทวีปเอเชียและแอฟริกาเกือบ 9 ล้านคน สร้างความเสียหายถึง 3,500 ล้านล้านบาท (หน่วยเป็นล้านล้านบาท ! ตาไม่ฝาดหรอกนะ)
สถานการณ์ในไทยยิ่งน่าหวั่น เพราะรายงานการวิจัยระบุว่าในแต่ละปีคนไทยติดเชื้อแบคทีเรียดื้อยาประมาณ 88,000 คน เสียชีวิตจากเชื้อดื้อยาอย่างน้อยปีละ 20,000-38,000 คน ส่งผลให้ทุก 15 นาทีมีคนไทย 1 คนตายเพราะเชื่อดื้อยา คิดเป็นการสูญเสียทางเศรษฐกิจถึง 46,000 ล้านบาท
สาเหตุสำคัญที่ประเทศไทยมีจำนวนผู้ป่วยเชื้อดื้อยาเพิ่มขึ้น เพราะสามารถซื้อหายาปฏิชีวนะได้จากร้านขายของชำทั่วไป โดยไม่ต้องมีใบสั่งจากแพทย์ เมื่อมีการใช้ยาอย่างไม่เหมาะสมอย่างมากมายทั่วไปในสังคม จึงเป็นตัวการที่สร้างให้เชื้อธรรมดากลายเป็นเชื้อดื้อยา
นอกจากนี้ตามกฎหมาย ร้านขายของชำหรือร้านสะดวกซื้อ ไม่สามารถขายยาที่ไม่ใช่ยาสามัญประจำบ้านได้ (ยาที่ไม่ใช่ยาสามัญประจำบ้าน เช่น ยาปฏิชีวนะ) ถือว่าเป็นการขายยาแผนปัจจุบันโดยไม่ได้รับอนุญาต ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 10,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ประชาชนก็ไม่ควรซื้อยาที่ไม่ใช่ยาสามัญประจำบ้านมากินเอง เนื่องจากตามหลักความปลอดภัยแล้ว ยาเหล่านั้นต้องให้แพทย์หรือเภสัชกรเป็นผู้แนะนำหรือควบคุมการใช้ยาให้ถูกต้อง
ท่องไว้ว่า อย่าซื้อยาปฏิชีวนะกินเอง อาจสร้างเชื้อดื้อยา รักษาไม่หาย เสี่ยงตายมากกว่า
เมื่อเป็นวาระสุขภาพสำคัญเช่นนี้ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) พร้อมกับภาคีเครือข่ายอย่างศูนย์วิชาการเฝ้าระวังและพัฒนาระบบยา มูลนิธิหมอชาวบ้าน ชมรมเภสัชชนบท มูลนิธิสาธารณสุขกับการพัฒนา และคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี จึงได้ร่วมกันรณรงค์ให้คนไทยตระหนักถึงการใช้ยาปฏิชีวนะให้ถูกโรค ถูกวิธี ลดการสร้างเชื้อดื้อยา ซึ่งระดับโลกนั้นได้มีการรณรงค์อย่างจริงจังและถือเป็นวาระเร่งด่วน
เป้าหมายการรณรงค์คือ เพื่อให้คนไทยมีความเข้าใจเรื่องการใช้ยาปฏิชีวนะ หรือยาต้านแบคทีเรียที่ถูกต้อง ลดความสูญเสียทางเศรษฐกิจและลดอัตราการเสียชีวิตจากเชื้อดื้อยา โดยที่ผ่านมาค่ายาปฏิชีวนะที่ใช้รักษาเชื้อดื้อยามีมูลค่าสูงถึง 6,000 ล้านบาท
มองภาพรวมนี่อาจเป็นตัวเลขที่ไกลตัว แต่หากวันหนึ่งเมื่อคนใกล้ตัวหรือแม้แต่คุณเองต้องนอนโรงพยาบาล และได้รับข่าวร้ายจากแพทย์ว่า "ไม่มียารักษา"
เมื่อนั้นฝันร้ายก็ได้กลายเป็นเรื่องจริงที่แสนเจ็บปวด
ยังไม่สาย ที่จะเริ่มต้นใหม่
คิดก่อนใช้ยาปฏิชีวนะ ใช้ให้ถูกโรค ให้ถูกวิธี
หยุดสร้างเชื้อดื้อยาด้วยตัวคุณเอง
สนใจดูรายละเอียดเต็ม ๆ คลิกเลยที่ http://atb-aware.thaidrugwatch.org
และ facebook: Antibiotic Awareness Thailand
ภาพและข้อมูลจาก
