มะหาดขึ้นชื่อว่าเป็นสมุนไพรช่วยให้ผิวขาวอย่างเห็นผล แต่ใครเลยจะรู้ว่าสรรพคุณของมะหาดยังมีดีต่อสุขภาพในด้านอื่น ๆ ด้วย
ถ้าพูดถึงสมุนไพรช่วยให้ผิวขาว มะหาด คงเป็นสมุนไพรที่หลายคนนึกถึงเป็นอันดับต้น ๆ แต่นอกจากสรรพคุณมะหาดจะช่วยให้ผิวขาวแล้ว มะหาดยังมีสรรพคุณดี ๆ ต่อสุขภาพเราด้วยนะคะ และวันนี้เราก็มีเรื่องราวของมะหาด พร้อมสรรพคุณของมะหาดมาบอกต่อ
มะหาด สมุนไพรเลื่องชื่อด้านความสวยความงาม
มะหาดมีถิ่นกำเนิดจากทวีปเอเชียใต้ ชื่อทางวิทยาศาสตร์ของมะหาดคือ Artocarpus lakoocha Roxb. มะหาดเป็นไม้ยืนต้นในวงศ์ Moraceae ส่วนในไทยส่วนใหญ่จะรู้จักสมุนไพรชนิดนี้ในชื่อมะหาด แต่มะหาดก็ยังมีชื่อตามท้องถิ่นอื่น ๆ อีกคือ กาแย ตาแป ตาแปง (มลายู นราธิวาส) มะหาดใบใหญ่ (ตรัง) หรือบ้างก็เรียกสั้น ๆ ว่า หาด
มะหาด ลักษณะทางพฤกษศาสตร์เป็นอย่างไร
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของมะหาดเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูงประมาณ 15-25 เมตร ลำต้นตั้งตรง ผิวเปลือกมะหาดมีลักษณะแข็ง ขรุขระ และมีสีน้ำตาลดำ หรือสีเทาแกมน้ำตาล
มะหาดเป็นพืชใบเดี่ยว รูปทรงไข่ โคนเว้ามน ปลายแหลม กว้าง 5-12 เซนติเมตร ยาว 8-15 เซนติเมตร ขอบใบหยักเป็นฟันเลื่อยเล็ก ๆ ใบมะหาดจะเรียงสลับกัน ใบอ่อนจะมีขน ส่วนใบแก่ขอบจะเรียบ
ดอกมะหาดมีสีเหลืองออกเขียวนิด ๆ ขนาดเล็ก ดอกมะหาดจะออกเป็นช่อกลม ๆ ตามง่ามใบ ฤดูออกดอกมะหาดจะอยู่ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ไปจนถึงเมษายน ส่วนผลของมะหาดจะเป็นลูกกลม แป้น มีขนาดใหญ่ เส้นผ่าศูนย์กลาง 6-8 เซนติเมตร ผลมะหาดจะมีเปลือกขรุขระ เนื้อผลค่อนข้างนุ่ม ผลมะหาดจะออกสีเขียว ๆ เมื่อยังไม่แก่ แต่ถ้าแก่แล้วผลมะหาดจะออกสีน้ำตาลอมเหลือง ในผลมะหาดจะมีเมล็ด 1 เมล็ด ผลมะหาดจะออกช่วงเดือนมีนาคมไปจนถึงเดือนพฤษภาคม
มะหาด สรรพคุณมากกว่าช่วยเรื่องผิว
แม้ว่าคนจะรู้จักมะหาดกันเพราะมะหาดเป็นส่วนผสมของโลชั่นหรือเครื่องสำอางอย่างสบู่มะหาด แต่จริง ๆ แล้วสมุนไพรชนิดนี้มีดีต่อสุขภาพมากกว่าที่คิด เอาเป็นว่าเรามาดูกันเลยค่ะ มะหาด สรรพคุณดียังไงบ้าง
ขับพยาธิ
ผงปวกหาดมีฤทธิ์ร้อนเมา สรรพคุณช่วยขับพยาธิตัวตืดและพยาธิไส้เดือนได้ โดยใช้แก่นมะหาดที่มีอายุ 5 ปีขึ้นไป นำมาต้มกับน้ำ เคี่ยวจนเกิดฟองขึ้น จากนั้นให้ช้อนฟองขึ้นมาตากแห้ง แล้วจะได้ผงสีเหลืองที่เรียกว่า ผงปวกหาด นำมาบดเป็นผงละเอียด ขนาดรับประทานครั้งละ 1-2 ช้อนชา (ประมาณ 3-5 กรัม) ผสมกับน้ำสุกเย็น ดื่มก่อนอาหารเช้า จากนั้นประมาณ 2 ชั่วโมงให้รับประทานดีเกลือหรือยาถ่ายตามเพื่อระบายท้อง ผงปวกหาดจะช่วยขับพยาธิไส้เดือนได้
ส่วนตำรับผงปวกหาดขับพยาธิตัวตืด ให้ใช้ผงมะหาด 1 ช้อนโต๊ะ ละลายในน้ำมะนาว 2 ช้อนโต๊ะ จากนั้นอีก 2 ชั่วโมงต่อมาให้รับประทานยาถ่ายตาม แต่สำหรับเด็กให้ใช้ผงมะหาดครึ่งช้อนโต๊ะ ละลายในน้ำมะนาว 1 ช้อนโต๊ะ อีก 2 ชั่วโมงต่อมาค่อยรับประทานยาถ่ายตาม
ขับลม แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ
แก่นเนื้อไม้มะหาดมีรสร้อน ช่วยขับลม แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ จัดเป็นยากระษัยเส้นสูตรโบราณ ช่วยให้เจริญอาหาร แก้เส้นเอ็นพิการ แก้ท้องผูก โดยวิธีใช้ให้ต้มเอาผงปวกหาดดังวิธีข้างต้น จากนั้นเก็บเอาผงมะหาดมาผสมกับน้ำสุกเย็นครั้งละ 1-2 ช้อนชา จิบเมื่อมีอาการ
ขับโลหิต แก้น้ำเหลืองเสีย
แก่นเนื้อมะหาดมีฤทธิ์ร้อนจึงช่วยขับโลหิตและน้ำเหลืองเสียได้ รวมไปถึงช่วยแก้หอบหืด ขับเสมหะ ขับปัสสาวะได้อีกด้วย วิธีใช้ก็ผสมผงมะหาดกับน้ำต้มสุกเช่นเคย
แก้ไข้
รากมะหาดมีสรรพคุณช่วยแก้ไข้ ขับพิษร้อนใน แก้กระษัยเส้นเอ็น แก้ไข้ฝีภายใน เปลือกมะหาดก็มีฤทธิ์แก้ไข้ได้เช่นกัน โดยใช้เปลือกต้นเอาน้ำมาดื่มแก้ไข้
แก้ผื่นคัน
ผงปวกหาดที่ได้มาจากต้นมะหาดสามารถนำมาทาแก้ผื่นคันได้ โดยละลายผงมะหาดกับน้ำต้มสุก จากนั้นมาทาที่ผิวบริเวณที่มีผื่นคัน ทั้งนี้มีการบันทึกไว้ว่า ประเทศอินเดียและเนปาลใช้เปลือกต้นต้มนำแล้วสกัดเอาน้ำเปลือกมะหาดมาทารักษาสิว
อย่างไรก็ตาม การใช้สมุนไพรมะหาดอาจมีผลข้างเคียง เช่น อาการแพ้ มีผื่นคันขึ้น หน้าแดง ผิวแดง คัน ตาแดง มีไข้ ได้ในบางราย แต่อาการแพ้จะหายได้เองภายใน 1-2 วัน
มะหาดก็มีข้อควรระวัง
นอกจากอาการแพ้มะหาดแล้ว ยังมีข้อควรระวังในการใช้สมุนไพรมะหาดโดยห้ามรับประทานผงปวกหาดกับน้ำร้อน เพราะอาจทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียนได้
สรรพคุณมะหาดอันเลื่องลือว่าเป็นสมุนไพรช่วยทำให้ผิวขาวได้ ประเด็นนี้มะหาดจะบำรุงผิวให้ขาวใสอย่างเห็นผลจริงไหม ลองมาหาคำตอบกันเลย
- มะหาด สมุนไพรไทย ช่วยทำให้ผิวขาวได้จริงไหม ?
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ, ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
