"ตอนนอนอยู่โรงพยาบาล ขยับตัวไม่ได้ ได้แต่กำมือแม่ แค่จะพูดว่าไม่อยากตาย ยังทำไม่ได้"
นี่เป็นความรู้สึกของนายมณฑล พวงเงิน ตอนอยู่มหาวิทยาลัยชั้นปีที่ 2 ระหว่างการรักษามะเร็งไทรอยด์ ซึ่งเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่เกิดขึ้นในช่วงวัยที่ควรเต็มไปด้วยความสนุกสนาน และความความหวังของชีวิต
"รู้สึกเจ็บใจมาก เวลานั้นผมไม่ควรเจออะไรแบบนี้" นายมณฑลที่ในปัจจุบันอายุ 29 ปี เล่าย้อนถึงต้นเหตุของอาการป่วย
"เกิดจากการสูบบุหรี่ครับ ผมเริ่มสูบบุหรี่ตั้งแต่อายุ 14 ตอน ม.2 มีเพื่อนเอามาให้ลอง ก็ลองเลย อยากเท่ อยากแตกต่างจากคนอื่น มาสูบจนติดตอน ม.4 วันละ 2 ซอง ว่างเป็นสูบ สูบตั้งแต่ตื่นยันก่อนนอน"
"มาสูบหนักตอน ม.4 และประมาณ 1 ปีหลังจากนั้น ต่อมน้ำเหลืองตรงคอก็เริ่มบวมโตขนาดลูกมะนาว แต่ไม่เจ็บ ก็เลยไม่ได้หาหมอ ปล่อยทิ้งไว้ 2 ปี จนกำลังจะขึ้นปี 2 เริ่มรู้สึกว่า อาการนี้เป็นมานานเกินไป เลยไปตรวจ..."
พอถึงตรงนี้ เราได้ไปพบกับ ผศ.นพ.สุทัศน์ รุ่งเรืองหิรัญญา หัวหน้าภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ที่มาช่วยวิเคราะห์กรณีของมณฑล
"ผลกระทบจากการสูบบุหรี่เกิดขึ้นได้ในทุกช่วงวัย โดยเฉพาะคนที่เริ่มสูบตั้งแต่อายุน้อย สูบต่อเนื่อง สูบปริมาณมาก 3 พฤติกรรมสุ่มเสี่ยงนี้จะทำให้เซลล์ตัวอ่อนของร่างกายรับสารพิษตั้งแต่ยังไม่เติบโตเต็มที่ จนเซลล์เหล่านั้นมีโอกาสพัฒนาเป็นมะเร็งและลุกลามได้อย่างรวดเร็ว"
ขณะที่เรากำลังเพลิดเพลินกับบุหรี่ แต่พิษภัยของมันกลับเข้าไปทำร่างกายผู้สูบโดยไม่รู้ตัว หรือแม้แต่ทันได้คิดระวังเสียด้วยซ้ำ
"ตอนนั้นไม่กลัว ไม่เคยคิดเรื่องเจ็บป่วย คิดว่า เป็นเรื่องอีกยาวนาน ในเมื่อไม่เคยเห็นคนวัยเราป่วยเพราะบุหรี่"
นายมณฑลเสริมบอกน้ำเสียงที่เต็มไปด้วยความรู้สึก ก่อนจะเล่าถึงขั้นตอนในการรักษาซึ่งรับรองว่า ไม่มีใครอยากเจอ
"ต้องรักษาด้วยการผ่าตัดเลาะไทรอยด์ กับต่อมน้ำเหลืองออก แต่พอหลังผ่าตัดได้แค่ 2-3วัน เกิดอาการช็อก เพราะเส้นเสียงไม่ทำงาน หายใจไม่ได้ ต้องช่วยด้วยการเจาะคอ หลังจากนั้นหมอบอกว่า ผมต้องกินยา 2 ชนิดไปตลอดชีวิต ส่วนผลข้างเคียง ผมมีอาการอัมพาตฝั่งซ้าย ขยับไม่ได้ ไม่รู้สึก จนทุกวันนี้ก็ยังไม่ปกติ แต่ตอนนั้นแค่หิวน้ำยังกินน้ำที่วางอยู่ตรงหน้าไม่ได้ กินก็สำลัก กินข้าวก็อ้วก แขนยกไม่ขึ้น ต้องกายภาพ 3-4 เดือน หัดใหม่หมด ตั้งแต่อาบน้ำ การพูด การนอน การหายใจ ชีวิตเปลี่ยนไปหมด แทนที่อายุ 20 ปีจะได้ไปต่อ ไปได้ไกลกว่านี้"
"คนไข้ที่สูบบุหรี่มากจนเกิดผลกระทบระยะยาว เช่น โรคมะเร็ง โรคหอบหืด โรคถุงลมโป่งพอง ถ้าไม่สามารถกลับมาหายใจได้เองภายในระยะเวลา 1-2 สัปดาห์ สุดท้ายก็ต้องจบลงด้วยการเจาะคอ" ผศ.นพ.สุทัศน์อธิบายเสริม
แม้วิทยาการทางแพทย์จะช่วยรักษาอาการป่วยร่างกายของมณฑลเอาไว้ได้ แต่สำหรับแผลในใจจิตของเขา คงยากที่จะมีใครเยียวยาได้
"โรคนี้เอาทุกอย่างไปจากผม ผมชอบไปทะเล ชอบเล่นเจ็ทสกี แต่ตอนนี้แทบโดนน้ำไม่ได้เลยด้วยซ้ำ และผมก็เคยมีความฝัน อยากเป็นนักร้อง ผมชอบร้องเพลง เคยมีวงดนตรี พอเป็นแบบนี้ก็ไม่ต้องพูดแล้วว่า จะเป็นได้ไหม" เมื่อเล่าถึงตรงนี้ เราก็เห็นแววตาของมณฑลเริ่มพร่าไปด้วยความรู้สึกบางอย่างที่เอ่อออกมา
ก่อนจากกันในวันนั้น มณฑลฝากบอกถึงน้อง ๆ วัยรุ่นที่กำลังสูบบุหรี่ หรือคิดอยากลองว่า
"ถ้าคิดว่าสูบบุหรี่แล้วเท่ ทำให้แตกต่าง คนที่นั่งถัดจากเรา ก็สูบได้เหมือนกัน แล้วเราจะแตกต่างยังไง ดึงศักยภาพด้านอื่นในตัวเราออกมาสร้างความแตกต่างดีกว่า"
สำหรับใครที่กำลังคิดอยากเลิกสูบบุหรี่ แต่ยังไม่รู้วิธี สามารถโทร. 1600 สายด่วนเลิกบุหรี่ หรือติดต่อขอยาเลิกบุหรี่ได้ที่คลินิกเลิกบุหรี่ของโรงพยาบาลรัฐ ได้ฟรี
