เบต้ากลูแคน อาหารเสริมที่กำลังมาแรงในยุคนี้ แต่ถ้าใครยังไม่รู้จักเบต้ากลูแคนสักเท่าไร เรามีข้อมูลดี ๆ ของ Beta Glucan มาบอกต่อ พร้อมชี้เป้าเบต้ากลูแคนยี่ห้อไหนดีให้ด้วย อาหารเสริม Beta Glucan กำลังได้รับความนิยมอย่างสูงในกลุ่มคนรักสุขภาพ รวมไปถึงคนที่ใส่ใจกับการกระตุ้นภูมิคุ้มกันของร่างกาย เพราะอาจได้ยินมาคร่าว ๆ ว่าประโยชน์ของเบต้ากลูแคนช่วยในเรื่องนี้ได้ ซึ่งจะเท็จจริงอย่างไร เอาเป็นว่าเรามาดูข้อมูลกันอีกที ทั้งสรรพคุณของเบต้ากลูแคน วิธีเลือกซื้อในรูปแบบอาหารเสริม รวมไปถึงข้อควรระวังในการใช้เบต้ากลูแคน เบต้ากลูแคน (Beta-Glucan) คือ โมเลกุลคาร์โบไฮเดรตสายยาว หรือที่เรียกกันว่าพอลิแซ็กคาไรด์ ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มเส้นใยอาหารชนิดละลายน้ำได้ โดยพบได้ตามแหล่งธรรมชาติ เช่น ในธัญพืชอย่างข้าวโอ๊ต ข้าวบาร์เลย์ หรือในเชื้อรา เห็ด ยีสต์ ก็มีเบต้ากลูแคนอยู่เช่นกัน แต่โครงสร้างของเบต้ากลูแคนจะแตกต่างกันไปตามแหล่งที่มา เบต้ากลูแคนสามารถแบ่งออกเป็น 4 ประเภทหลัก ๆ ตามแหล่งที่มาและโครงสร้างทางเคมี ดังนี้ พบมากในผนังเซลล์ของยีสต์ เช่น ยีสต์ที่เกิดจากการหมักสุราและแป้ง ซึ่งจะมีโครงสร้างแบบ Beta-1,3/1,6 Glucan ที่มีประสิทธิภาพในการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันได้ดี ส่วนเบต้ากลูแคนชนิด Saccharomyces cerevisiae จากผนังเซลล์ยีสต์ขนมปัง จะมีโครงสร้างเป็น Beta 1,3-D-Glucan ซึ่งถือเป็นเบต้ากลูแคนที่มีประสิทธิภาพสูงที่สุด พบในเห็ดหลินจือ เห็ดไมตาเกะ และเห็ดยานางิ มีโครงสร้างแบบ Beta-1,3/1,6 Glucan คล้ายกับเบต้ากลูแคนจากยีสต์ จึงมีประสิทธิภาพในการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันได้ดี เพิ่มเติมคือมีฤทธิ์ต้านมะเร็งพ่วงมาด้วย เป็นกลุ่มที่พบได้ในธัญพืช เช่น ข้าวโอ๊ตและข้าวบาร์เลย์ มีโครงสร้างแบบ Beta-1,3/1,4 Glucan ซึ่งมีคุณสมบัติในการลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือด เบต้ากลูแคนจากสาหร่ายส่วนใหญ่จะมีโครงสร้าง Beta-1,3-Glucan แต่หากเป็นกลุ่มลามินาแรน (Laminaran) ซึ่งเป็นพอลิแซ็กคาไรด์ (Polysaccharide) ที่พบได้ในสาหร่ายสีน้ำตาลบางชนิด เช่น สาหร่ายเคลป์ (Kelp) โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสกุล Laminaria จะมีโครงสร้างแบบ Beta-1,3/1,6 Glucan เก่งในการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน จะเห็นได้ว่าสรรพคุณของเบต้ากลูแคนจะมีจุดเด่นต่างกันในแต่ละประเภท แต่นี่คือประโยชน์เพียงคร่าว ๆ เท่านั้น ต่อจากนี้เรามาดูกันว่าเบต้ากลูแคนช่วยอะไรได้อีกบ้าง มาต่อกันที่ประโยชน์ของเบต้ากลูแคน ที่เป็นตัวชูโรงให้สารอาหารชนิดนี้กลายเป็นดาวเด่นอีกตัวในสายคนรักสุขภาพ โดยสรรพคุณของเบต้ากลูแคน เช่น เบต้ากลูแคนที่ได้จากเห็ดและยีสต์ มีส่วนช่วยกระตุ้นการทำงานของเม็ดเลือดขาว โดยจะเข้าไปเสริมเม็ดเลือดขาวขนาดใหญ่ แมคโครฟาจ และเซลล์นักฆ่าธรรมชาติ (NK cells) ทำให้ร่างกายสามารถต่อสู้กับเชื้อโรคและการติดเชื้อต่าง ๆ ได้ดีขึ้น รวมถึงมีส่วนช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่ระบบทางเดินหายใจส่วนบนและดีต่อการทำงานของปอด มีหลากหลายงานวิจัยที่พบว่า เบต้ากลูแคนจากธัญพืชมีส่วนช่วยชะลอการดูดซึมคอเลสเตอรอลจากอาหาร ส่งผลให้ระดับคอเลสเตอรอล (LDL) ในเลือดลดลงได้ เบต้ากลูแคนมีส่วนช่วยลดไขมัน LDL ในเลือดได้ จึงมีส่วนช่วยลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดไปด้วย นอกจากนี้ในเบต้ากลูแคนยังมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยป้องกันการอักเสบ และลดความเสี่ยงการเกิดโรคเรื้อรังจากอนุมูลอิสระด้วย อีกหนึ่งสรรพคุณที่น่าสนใจของเบต้ากลูแคนก็คือ มีส่วนช่วยชะลอการดูดซึมน้ำตาลในลำไส้ ทำให้ร่างกายดูดซึมน้ำตาลเข้าสู่กระแสเลือดได้ช้าลง ส่งผลดีต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด เบต้ากลูแคนมีคุณสมบัติต้านการอักเสบ ลดอาการระคายเคือง ลดรอยแดง ลดอาการแพ้ จึงมีการนำเบต้ากลูแคนไปใช้ผลิตสกินแคร์และเครื่องสำอางอย่างแพร่หลาย ด้วยความที่เบต้ากลูแคนมีส่วนช่วยกระตุ้นการทำงานของเซลล์เม็ดเลือดขาวแมคโครฟาจ ซึ่งมีคุณสมบัติกินสิ่งแปลกปลอมและย่อยเชื้อโรคไม่ว่าจะเป็นแบคทีเรียหรือไวรัส บวกกับคุณสมบัติเพิ่มความชุ่มชื้นให้ผิวหนัง เบต้ากลูแคนจึงมีสรรพคุณสมานแผล ช่วยให้แผลหายไว อีกทั้งยังช่วยลดรอยแดงจากแผลได้อีกด้วย มีงานวิจัยที่แสดงให้เห็นว่าเบต้ากลูแคนอาจมีบทบาทในการป้องกันและรักษามะเร็งบางชนิด โดยเฉพาะเบต้ากลูแคนที่ได้จากผนังเซลล์ของยีสต์ หรือเบต้ากลูแคนชนิด Saccharomyces cerevisiae เบต้ากลูแคนเหมาะสำหรับหลากหลายกลุ่ม เช่น ผู้ที่ต้องการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ผู้ที่ต้องการดูแลสุขภาพโดยรวม ผู้ที่มีอาการภูมิแพ้ หรือต้องเผชิญกับมลภาวะ เช่น PM2.5 ฝุ่น ควัน เป็นประจำ ผู้ที่ต้องการลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือด ผู้ที่ต้องการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ผู้ที่อยากฟื้นฟูร่างกายหลังจากเจ็บป่วยหรือผ่าตัด แม้เบต้ากลูแคนจะพบได้ในธัญพืช เห็ด หรือยีสต์ต่าง ๆ แต่ส่วนมากแล้วคนก็ต้องการเบต้ากลูแคนในรูปสารสกัด เพราะสะดวกและง่ายต่อการรับประทาน ซึ่งเราจะมีวิธีเลือกซื้ออาหารเสริมเบต้ากลูแคนมาไกด์ให้ด้วย การเลือกซื้อเบต้ากลูแคน มีทริกเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่อยากบอกต่อ เช่น เลือกจากแหล่งที่มาของเบต้ากลูแคน : แนะนำให้เลือกเบต้ากลูแคนจากยีสต์ขนมปัง (Saccharomyces cerevisiae) หรือชนิดเบต้า 1,3/1,6 กลูแคน ซึ่งมีจุดเด่นเรื่องกระตุ้นภูมิคุ้มกัน และเป็นชนิดที่นิยมใช้ทางการแพทย์ พิจารณาความบริสุทธิ์และปริมาณ : ตรวจสอบปริมาณเบต้ากลูแคนในแต่ละหน่วยบริโภค โดยผลิตภัณฑ์ที่มีความบริสุทธิ์สูงกว่า 70% จะมีประสิทธิภาพที่ดีกว่า แต่ราคาก็จะสูงกว่า พิจารณาส่วนผสมอื่น ๆ ร่วมด้วย : ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเบต้ากลูแคนมักมีส่วนผสมของวิตามินและแร่ธาตุอื่น ๆ มาช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน เช่น วิตามินซี วิตามินดี สังกะสี น้ำมันปลา ฯลฯ หากเราไม่ได้กินวิตามินตัวใดตัวหนึ่งอยู่แล้ว อาจพิจารณาเลือกเบต้ากลูแคนสูตรผสมวิตามินเหล่านี้ แต่ในกรณีที่กินวิตามินตัวอื่นแบบเพียว ๆ อยู่แล้ว ก็สามารถเลือกเบต้ากลูแคนแบบเดี่ยว ๆ ได้เลย ไม่ต้องผสมวิตามินชนิดอื่น ตรวจสอบส่วนประกอบที่อาจทำให้เราแพ้ : บางคนอาจแพ้ยีสต์ สาหร่าย ธัญพืช สารประกอบ สารเติมแต่งบางชนิดในอาหารเสริม จึงควรอ่านฉลากให้ละเอียดเพื่อเลี่ยงสารดังกล่าว รูปแบบของผลิตภัณฑ์ : เบต้ากลูแคนมีหลายรูปแบบ ทั้งแบบแคปซูล แบบน้ำ และผง ควรเลือกตามความสะดวกและความเหมาะสมในการดูดซึมของร่างกาย เช่น แบบแคปซูล : ปริมาณความเข้มข้นมากกว่ารูปแบบอื่น ควบคุมปริมาณสารออกฤทธิ์ได้แม่นยำ รับประทานง่ายและหาซื้อง่ายที่สุด แบบผง : สามารถผสมกับเครื่องดื่มหรืออาหารได้หลากหลาย ปรับปริมาณการบริโภคได้ง่าย แต่อาจมีรสชาติที่ไม่พึงประสงค์ และอาจจะดูดซึมได้ไม่ดีเท่าแบบแคปซูล แบบน้ำ : เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่สะดวกในการกลืนแคปซูล เป็นรูปแบบที่ร่างกายดูดซึมได้รวดเร็ว แต่มักมีรสชาติที่ไม่พึงประสงค์ จึงอาจเติมน้ำตาลหรือสารให้ความหวานอื่น ๆ มาทดแทน อีกทั้งอาจมีปริมาณเบต้ากลูแคนต่อหน่วยบริโภคน้อยกว่ารูปแบบอื่น ๆ และมักมีราคาแพงกว่าแบบแคปซูลและผง ตรวจสอบการรับรองมาตรฐาน : เลือกยี่ห้อที่น่าเชื่อถือ มีงานวิจัยรับรอง ผลิตจากโรงงานที่ได้มาตรฐาน ได้รับการรับรองจากหน่วยงานที่เชื่อถือได้ เช่น มีเลขที่จดแจ้ง เครื่องหมาย อย. เพื่อความปลอดภัยและมั่นใจในคุณภาพ เบต้ากลูแคนยี่ห้อที่ได้รับความนิยม และพอจะมีรีวิวช่วยตัดสินใจก็อย่างเช่น เบต้ากลูแคน จากไบโอเธนทิค (Biothentic) เป็นสารสกัดเบต้ากลูแคนจากยีสต์ (Beta-1,3/1,6-D-Glucan) เข้มข้น 25% ใน 1 แคปซูลจะให้เบต้ากลูแคน 170 มิลลิกรัม พร้อมด้วยสารสกัดจากหางม้า 80 มิลลิกรัม, ไบโอติน 0.5 มิลลิกรัม และ Zinc 15 มิลลิกรัม ซึ่งจากรีวิวก็บอกว่าเป็นแคปซูลที่ไม่มีกลิ่น ไม่มีรสชาติอะไร รับประทานง่าย ขนาดรับประทาน : วันละ 1 แคปซูล หลังมื้ออาหารเช้าหรือเย็น ขนาดบรรจุ : 30 แคปซูล ราคาปกติ : 680 บาท กระปุกนี้มีเบต้ากลูแคนจากยีสต์เข้มข้น 25% ในปริมาณ 210 มิลลิกรัม พร้อมด้วยแกมมา โอไรซานอล 100 มิลลิกรัม, CoQ10 30 มิลลิกรัม, วิตามินดี 3 และวิตามินเอ โดยทั้งหมดนี้บรรจุมาในแคปซูลขนาดพอดี รับประทานไม่ยาก ขนาดรับประทาน : วันละ 1 แคปซูล หลังมื้ออาหารเช้าหรือเย็น ขนาดบรรจุ : 30 แคปซูล ราคาปกติ : 680 บาท Zenji ยีสต์เบต้ากลูแคน พลัส ไมตาเกะ กระปุกนี้ให้สารสกัดเบต้ากลูแคน 2 ชนิด คือ สารสกัดเบต้ากลูแคนจากยีสต์เข้มข้น 90% ปริมาณ 350 มิลลิกรัม และสารสกัดเบต้ากลูแคนจากเห็ดไมตาเกะ ปริมาณ 100 มิลลิกรัม พร้อมด้วยวิตามินซีธรรมชาติจากสารสกัดส้มสีเลือดและสารสกัดซีบัคธอร์น ภายใต้มาตรฐานการผลิต GMP ปลอดภัยจากสเตียรอยด์และโลหะหนัก แถมแคปซูลยังทำจากพืชอีกด้วยนะคะ คนกินเจ กินมังสวิรัติ ก็รับประทานได้ ขนาดรับประทาน : วันละ 1 แคปซูล ก่อนนอนหรือก่อนอาหาร ห่างจากการดื่มชา-กาแฟ 30-45 นาที ขนาดบรรจุ : 30 แคปซูล ราคาปกติ : 690 บาท ยัวร์ เบต้ากลูแคน ที่มีสารสกัดจากผนังเซลล์ของยีสต์สายพันธุ์ Saccharomyces cerevisiae นำเข้าจากสวิตเซอร์แลนด์ ซึ่งจะให้เบต้ากลูแคนชนิด Beta 1,3/1,6 D-Glucan ที่ความบริสุทธิ์สูงสุดถึง 91% ใน 1 แคปซูล บรรจุเบต้ากลูแคน 300 มิลลิกรัม และทางแบรนด์ยังเลือกใช้แคปซูลจากพืช เพื่อให้สามารถรับประทานได้ทุกกลุ่ม แม้จะเป็นคนที่กินเจหรือมังสวิรัติก็ตาม ขนาดรับประทาน : วันละ 2 แคปซูล โดยสามารถรับประทานช่วงก่อนอาหารเช้า 1 ชั่วโมง หรือหลังอาหารเย็น 2 ชั่วโมง ขนาดบรรจุ : 60 แคปซูล ราคาปกติ : 1,590 บาท เบต้ากลูแคน Vistra เป็นชนิดที่สกัดมาจากยีสต์ และให้มาในปริมาณ 445.34 มิลลิกรัม ซึ่งจะได้ใยอาหารละลายน้ำ 334 มิลลิกรัม และทางแบรนด์ยังใส่ไพริดอกซีน ไฮโดรคลอไรด์ (วิตามินบี 6 ในรูปแบบหนึ่ง), วิตามินบี 12, วิตามินดี 3 และกรดโฟลิก มาให้ด้วย ขนาดรับประทาน : วันละ 1 แคปซูล พร้อมมื้ออาหาร ขนาดบรรจุ : 30 แคปซูล ราคาปกติ : 790 บาท เบต้ากลูแคน กิฟฟารีน กระปุกนี้เป็นเบต้ากลูแคนจากยีสต์ (Beta-1,3/1,6 Glucan) 85% ในปริมาณ 250 มิลลิกรัม ผสมสารสกัดจากเห็ดหลากหลายชนิด ทั้งเห็ดหลินจือสกัด เห็ดยามาบูชิตาเกะสกัด เห็ดไมตาเกะสกัด พร้อมกับซิตรัสไบโอฟลาโวนอยด์, Zinc, อะเซโรลาเชอร์รี่สกัด และวิตามินซี ขนาดรับประทาน : วันละ 1 แคปซูล ก่อนอาหารอย่างน้อยครึ่งชั่วโมง ขนาดบรรจุ : 30 แคปซูล ราคาปกติ : 900 บาท เบต้ากลูแคน จาก IMMUNE LAB สกัดจากผนังเซลล์ของยีสต์ขนมปัง (Beta-1,3/1,6 Glucan) มีความบริสุทธิ์ 85-95% ไม่มีสารเจือปนตกค้าง และไม่มีโปรตีนที่อาจก่อให้เกิดอาการแพ้ ปราศจากน้ำตาลและคอเลสเตอรอล แถมบรรจุในแคปซูลจากพืช และทางแบรนด์ยังผสมวิตามินซีจากธรรมชาติมาให้ด้วย เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของเบต้ากลูแคน ขนาดรับประทาน : วันละ 1 เม็ด ก่อนนอน (ควรรับประทานตอนท้องว่าง) ขนาดบรรจุ : 60 แคปซูล ราคาปกติ : 3,900 บาท ทั้งหมดนี้ก็เป็นเพียงเบต้ากลูแคนยี่ห้อต่าง ๆ บางส่วนเท่านั้น ในท้องตลาดยังมีอาหารเสริมเบต้ากลูแคนให้เลือกมากมาย ซึ่งสามารถไปลองเลือกซื้อเลือกหากันได้ตามสะดวก แต่อย่างไรก็ตาม การรับประทานเบต้ากลูแคนเพื่อประโยชน์ด้านสุขภาพก็ควรรับประทานอย่างเหมาะสม ลองมาดูกันว่าเราควรกินเบต้ากลูแคนตอนไหนดี เบต้ากลูแคนในรูปแบบอาหารเสริม ส่วนมากจะแนะนำให้กินตอนท้องว่าง ก่อนมื้ออาหารสัก 30 นาที โดยช่วงเช้าจะเป็นเวลาที่เหมาะสมที่สุด เนื่องจากอวัยวะในระบบทางเดินอาหารยังไม่ทำงานหนัก ซึ่งจะส่งผลให้เกิดการดูดซึมสารอาหารที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น หรือถ้าไม่สะดวกช่วงเช้าก็สามารถรับประทานก่อนนอนได้ แต่ในช่วงเริ่มต้นกินเบต้ากลูแคนอาจเกิดอาการไม่สบายตัวบางประการ เช่น ท้องอืด มีกรดแก๊สในกระเพาะอาหาร หรือปวดเกร็งท้องได้ในบางคน ซึ่งสามารถเปลี่ยนมากินเบต้ากลูแคนพร้อมมื้ออาหารได้ อย่างไรก็ตาม แนะนำให้ทำตามวิธีรับประทานของยี่ห้อที่เราเลือก หรือกินตามที่แพทย์หรือเภสัชกรสั่งจะดีที่สุด โดยเฉพาะคนที่มีโรคประจำตัว ไม่ควรรับประทานอาหารเสริมเบต้ากลูแคนเพื่อหวังผลในการป้องกันหรือรักษาโรค เด็กและสตรีมีครรภ์ไม่ควรรับประทาน เบต้ากลูแคนที่สกัดมาจากโปรตีนของเห็ด หรือจากธัญพืชอย่างข้าวโอ๊ต ข้าวบาร์เลย์ อาจก่อให้เกิดการแพ้ได้ในบางคน หากรับประทานแล้วแพ้ให้หยุดและปรึกษาแพทย์ ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีการรับรองจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และมีข้อมูลชัดเจนเกี่ยวกับแหล่งที่มาของเบต้ากลูแคน ตรวจสอบความบริสุทธิ์ของเบต้ากลูแคน เพื่อป้องกันสิ่งปนเปื้อน อ่านคำเตือนบนฉลากก่อนบริโภค และควรอ่านฉลากอย่างละเอียดทุกครั้ง หากมีโรคประจำตัวหรือกำลังใช้ยาประจำ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการรับประทานอาหารเสริมทุกชนิด หลีกเลี่ยงการกินเบต้ากลูแคนกับยาลดความดันโลหิต ยากดภูมิคุ้มกัน ยาต้านการอักเสบ (NSAIDs) รวมถึงยาแอสไพริน เพราะอาจทำให้ตัวยามีประสิทธิภาพลดลง ควรกินอาหารให้หลากหลายและครบ 5 หมู่ ในสัดส่วนที่เหมาะสมเป็นประจำ ใครกำลังเล็ง ๆ เบต้ากลูแคนอยู่ ลองมาพิจารณายี่ห้อที่เราแนะนำกันได้ แต่แนะนำให้ไปซื้อที่ร้านขายยาและอาหารเสริมที่มีเภสัชกรคอยให้คำปรึกษา หรือถ้าสะดวกจะไปปรึกษาแพทย์ก่อนกินเบต้ากลูแคนก็น่าจะดีกว่า วิตามินดี ป้องกันโควิดได้ไหม ช่วยอะไรได้บ้าง วิธีกินวิตามินซีที่ถูกต้อง ต้องกินยังไงถึงได้ผลดี รับประโยชน์อย่างเต็มที่ โพรไบโอติกไม่ควรกินกับอะไร ยา กาแฟ เครื่องดื่มชนิดไหนควรเลี่ยง พร้อมเช็กกิน Probiotic ตอนไหนดี น้ำมันปลาไม่ควรกินคู่กับอะไร กินคู่กับวิตามินซีได้ไหม ควรกินตอนไหนให้ได้ประโยชน์ วิตามินที่ห้ามกินพร้อมกัน ไม่ควรกินคู่กันมีอะไรบ้าง อาหารเสริมบางอย่างอาจตีกันได้ ต้องเลี่ยง ! ขอบคุณข้อมูลและภาพจาก : Biothentic, Global Vitamins, zenjibioplus.com, yourofficialthailand.com, vistra.co.th, giffarine.com, theimmunelab.com, ศูนย์การศึกษาต่อเนื่องทางเภสัชศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, webmd.com, journals.physiology.org
แสดงความคิดเห็น