โรคติดพนันอาจป่วยทางจิต เช็กสักนิด...เล่นหนักแค่ไหนต้องรักษา

          ก่อนจะเล่นพนันจนสิ้นเนื้อประดาตัวแถมแบกแต่หนี้ เรามาเช็กกันสักนิดว่ามีอาการติดพนันไหม แล้วถ้าใช่ ต้องรักษายังไงให้หาย

โรคติดพนัน

          เราเห็นข่าวมานักต่อนักว่าคนติดการพนันจนต้องขายบ้าน ขายรถ เป็นหนี้สินล้นพ้นตัว เรียกได้ว่าชีวิตพังเพราะพนันมาก็มากมาย ซึ่งนักพนันทั้งหลายมักจะคิดว่าการเล่นพนันเป็นความเร้าใจ เป็นกิจกรรมที่ช่วยคลายเครียด แต่น้อยคนนักที่จะรู้ตัวว่า การติดพนันของตัวเองเข้าข่ายอาการทางจิต ต้องรีบรักษา ดังนั้นหากกำลังติดการพนัน หรือคนใกล้ตัวติดพนันอยู่ ลองมาเช็กกันค่ะว่าอาการไปถึงขั้นไหนแล้ว เล่นหนักแบบไหนที่เข้าข่ายเป็นโรค

ติดพนัน เป็นโรคทางจิตนะ

          โรคติดพนัน หรือชื่อภาษาอังกฤษว่า Pathological Gambling หรือ Gambling Disorder เป็นโรคทางจิตเวชชนิดหนึ่ง โดยผู้ป่วยโรคนี้จะไม่สามารถต่อต้านแรงกระตุ้นหรือความอยากของตัวเอง และจะมีอาการหมกมุ่นเหมือนผู้ป่วยย้ำคิดย้ำทำ หรือผู้ป่วยที่ติดสุราและยาเสพติด ทำให้เลิกเล่นพนันได้ยาก จนส่งผลเสียต่อชีวิตในด้านอื่น ๆ ไปด้วย

โรคติดพนัน

สาเหตุการติดพนัน คืออะไร

          พฤติกรรมติดพนันอาจดูเป็นนิสัยส่วนตัว ที่เกิดจากสภาพแวดล้อมพาไป หรือเห็นตัวอย่างที่ไม่ดี แต่นอกจากนี้วงการแพทย์ยังพบสาเหตุของการติดพนันอื่น ๆ ด้วย ดังนี้

     - โรคทางสมอง

          มีงานวิจัยพบว่า วงจรการทำงานของสมองของผู้ติดการพนันมีความแตกต่างจากคนทั่วไป เช่น วงจรการควบคุมตัวเอง นอกจากนี้ยังพบว่าผู้ติดพนันส่วนใหญ่มีสารสื่อประสาทชนิดเซโรโทนินลดลง ทั้งยังพบว่า สมองบางส่วนมีการทำงานน้อยลง เกิดการหลั่งของสารโดปามีนมากขึ้น ทำให้ต้องพึ่งพากิจกรรมที่ตื่นเต้น เร้าใจ เพื่อให้ตัวเองมีความสุข

     - พันธุกรรม

          พบว่าผู้ป่วยติดการพนันมีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมร่วมด้วย

     - สิ่งแวดล้อม

          การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่คนใกล้ชิดเล่นพนัน คนรอบตัวเล่นพนันเป็นเรื่องปกติ หรือมีบ่อนพนันอยู่ใกล้ ๆ อาจทำให้ถูกชักจูงไปเล่นพนันได้ง่ายขึ้น

     - สิ่งยั่วยุต่าง ๆ

          สื่อมวลชนหรืออินเทอร์เน็ตก็มีส่วนในการยั่วยุให้คนรู้สึกอยากเล่นพนัน ไม่ว่าจะเป็นการประชาสัมพันธ์ว่าเล่นแล้วรวย ได้เงินเยอะ หรือแม้แต่วงการกีฬาที่มักจะวิเคราะห์เกมการเล่นของแต่ละทีม เป็นต้น

          อย่างไรก็ตาม สาเหตุของการติดพนันมักจะเกิดควบคู่กันทั้งหมด และพบว่า การเล่นพนันในเพศหญิงและเพศชายมีความแตกต่างกัน โดยเพศหญิงจะมีแนวโน้มเล่นพนันแบบไม่ต้องใช้ยุทธวิธี มีแนวโน้มเล่นพนันเพื่อหลีกหนีปัญหาชีวิตมากกว่าเพศชาย มีแนวโน้มติดเหล้า หรือทำสิ่งผิดกฎหมายน้อยกว่า และพยายามจะหาความช่วยเหลือในการรักษาการติดพนันของตัวเองน้อยกว่าเพศชาย เนื่องจากผู้หญิงให้ความสำคัญกับสายสัมพันธ์ของคนรอบข้างมากกว่าเพศชาย ในขณะที่สมองของเพศชายต้องการสิ่งเร้า หรือการกระแทกที่แรงกว่าเพศหญิง และมีศูนย์ความก้าวร้าวที่ใหญ่กว่าเพศชาย

โรคติดพนัน

เราติดพนันหรือยัง ลองทำแบบคัดกรอง

          ด้านล่างนี้เป็นแบบคัดกรองการติดพนันแบบง่าย ๆ ซึ่งหากตอบว่า “ใช่” ตั้งแต่ 7 ข้อ ขึ้นไป แสดงว่าบุคคลนั้นมีแนวโน้มที่จะมีปัญหาการเล่นพนันอยู่

          1. เวลางานหรือเวลาเรียนของคุณเสียหายเพราะการพนัน

          2. การเล่นการพนันของคุณเคยทำให้ชีวิตครอบครัวไม่มีความสุข

          3. การเล่นการพนันของคุณเคยทำให้คุณเสื่อมเสียชื่อเสียง

          4. คุณเคยรู้สึกสำนึกผิดหลังจากเล่นการพนัน

          5. คุณเคยเล่นการพนันเพื่อให้ได้เงินมาใช้หนี้พนันหรือแก้ปัญหาการเงิน

          6. การพนันทำให้ความสามารถต่าง ๆ ในตัวคุณมีประสิทธิภาพน้อยลง

          7. หลังจากเสียพนัน คุณรู้สึกว่าต้องกลับมาเล่นอีกครั้งอย่างเร็วที่สุดและต้องเอาคืนของที่เสียไป

          8. หลังจากชนะพนัน คุณมีความต้องการอย่างรุนแรงที่จะเล่นอีกครั้งและเอาชนะให้มากขึ้น

          9. บ่อยครั้งที่คุณเล่นพนันจนกระทั่งเหลือสตางค์สุดท้าย

          10. คุณเคยยืมเงินเพื่อนำมาเป็นทุนในการเล่นพนัน

          11. คุณเคยขายของใด ๆ เพื่อนำมาเป็นทุนในการเล่นพนัน

          12. คุณไม่เต็มใจที่จะใช้เงินจะใช้พนันไปใช้ในการจับจ่ายใช้สอยอย่างอื่น

          13. การพนันทำให้คุณไม่ใส่ใจต่อความเป็นอยู่ของตัวคุณเอง หรือครอบครัวของคุณ

          14. คุณเคยเล่นการพนันนานกว่าที่คุณวางแผนไว้

          15. คุณเคยเล่นการพนันเพื่อหลีกหนีจากความกังวลหรือปัญหาอื่น

          16. คุณเคยกระทำหรือคิดจะกระทำผิดกฎหมายเพื่อนำเงินไปใช้เป็นทุนในการพนัน

          17. การพนันทำให้คุณนอนหลับยากขึ้น

          18. การโต้เถียงกัน ความผิดหวัง หรือ ความรู้สึกอึดอัด ส่งผลให้คุณเกิดความอยากไปเล่นการพนัน

          19. คุณเคยมีความรู้สึกอยากฉลองเรื่องต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นโดยการไปเล่นพนันสักสองสามชั่วโมง

          20. คุณเคยทำร้ายตนเอง หรือพยายามฆ่าตัวตายอันเป็นผลมาจากการพนันของคุณ

โรคติดพนัน

ติดพนัน เล่นหนักแค่ไหนเข้าข่ายควรรักษา

          เกณฑ์การวินิจฉัยการติดพนันของ American Psychiatric Association จะจัดลำดับเป็นคำย่อว่า WAGER OFTEN เพื่อให้สะดวกในการจดจำได้ง่าย ๆ โดยมีรายละเอียด ดังนี้

          1. Withdrawal – รู้สึกกระสับกระส่าย หรือหงุดหงิดง่ายเวลาพยายามหยุดหรือลดการเล่นพนัน

          2. Affect significant relationship – ความสัมพันธ์กับบุคคลสำคัญ โอกาสในด้านการงาน การเรียน หรืออาชีพเสียไปเพราะการพนัน

          3. Goal is to get even by chasing – หลังจากเสียเงินพนันแล้ว ได้พยายามที่จะกลับไปเล่นเพื่อเอาเงินคืนบ่อยครั้ง

          4. Escape – เล่นการพนันเพื่อหาทางออกจากปัญหา หรือให้มีความรู้สึกที่ดีขึ้นจากความรู้สึกไม่สบายใจ

          5. Rescue–ต้องให้บุคคลอื่นหาเงินมาช่วยให้พ้นจากการเป็นหนี้พนัน

          6. Outside the laws – ทำผิดกฎหมาย เช่น ปลอมแปลงเอกสาร ขโมยของ เพื่อให้ได้เงินมาใช้หนี้พนัน

          7. Failure to control – พยายามที่จะควบคุม ลด หรือ หยุดการเล่นพนันแต่ทำไม่สำเร็จบ่อยครั้ง

          8. Tolerance – พนันด้วยการเพิ่มปริมาณเงินมากขึ้นเรื่อย ๆ เพื่อให้คงความรู้สึกตื่นเต้นเช่นเดิมไว้

          9. Evades telling the truth – โกหกครอบครัว แพทย์ผู้รักษา หรือ บุคคลอื่นเพื่อปกปิดการเล่นพนันของตนเอง

          10. Needs to think about gambling – ครุ่นคิดถึงแต่การพนันอย่างมาก ทั้งเรื่องที่เกี่ยวกับประสบการณ์การเล่นพนันในอดีตของตนเอง ว่าเล่นได้หรือเสียอย่างไร รวมไปถึงการวางแผนล่วงหน้าว่าจะทำอย่างไรให้ชนะในคราวต่อไป หรือ คิดวิธีหาเงินเพื่อจะนำไปใช้ในการพนันครั้งต่อไป   

          หากมีอาการข้างต้น 5 ข้อหรือมากกว่า แสดงว่าติดการพนัน แต่หากมี 3 หรือ 4 อาการ จัดว่าเป็นผู้มีปัญหาเกี่ยวกับการพนัน และหากมีเพียง 1 หรือ 2 ข้อ จะจัดเป็นผู้เล่นพนันที่มีความเสี่ยง (at-risk gambler) ดังตารางแสดงชนิดต่าง ๆ ของนักพนัน ดังนี้

โรคติดพนัน
ภาพจาก Thai PBS

ติดพนัน รักษาได้ไหม

          การรักษาโรคติดพนันสามารถทำได้ ดังนี้เลยค่ะ

     1. ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม โดยวิธีนี้จะเป็นแนวทางการรักษาหลักของโรคติดพนัน

     2. การให้คำปรึกษา ให้คำแนะนำเพื่อเลิกเล่นพนัน

     3. การเปลี่ยนแนวคิด เพื่อให้คนชอบเล่นพนันตระหนักว่าการติดพนันเป็นบ่อเกิดของความเสื่อมทั้งหลาย ซึ่งจะทำให้ตัวเองเดือดร้อน

     4. การเข้าร่วมกลุ่มเพื่อให้การสนับสนุนและให้กำลังใจในการเปลี่ยนพฤติกรรมการพนัน

     5. .ใช้ยารักษา เพื่อควบคุมอารมณ์ นอกจากนี้หากพบว่าผู้ป่วยมีภาวะอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น วิตกกังวล ซึมเศร้า การใช้ยาเสพติด ก็จะรักษาอาการเหล่านี้ไปพร้อม ๆ กัน

คนใกล้ตัวติดพนัน ทำไงดี

โรคติดพนัน

          ครอบครัวที่มีนักพนันมักจะมีปัญหาอื่น ๆ ตามมาอีกมาก ดังนั้นหากมีคนติดพนัน เราจะช่วยเขาได้ยังไง ลองดูหลักการตามนี้ได้เลย

          - ช่วยให้เขาเข้าถึงกิจกรรมอื่น ๆ ที่สร้างความสุขให้ตัวเองได้มากกว่าการพนัน

          - ชักชวนให้เขาตั้งเป้าหมายในชีวิต โดยมองให้ไกลจากตัวเอง

          - กระตุ้นเตือนให้เขาฉุกคิดว่าเล่นพนันไปเพื่ออะไร ได้หรือเสียมากกว่ากัน

          - หากเตือนไม่เป็นผลก็ต้องหาวิธีพาเขาไปรักษา

          นอกจากนี้ควรหาทางหนีทีไล่ให้ตัวเองด้วย ทรัพย์สิน บ้าน มรดก ควรจัดเก็บให้ดี ป้องกันการสูญเสียไปกับหนี้พนัน และในครอบครัวที่มีวัยรุ่น ผู้ปกครองควรเป็นแบบอย่างที่ดี ไม่พูดคุย หรือเล่นพนันให้เห็น สอนให้เด็กมีวินัย รู้จักรับผิดชอบตัวเอง หรือหากลูกเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับพนันแล้ว ต้องรีบเข้าไปพูดคุยกับเขา ถามว่ามีปัญหาอะไร อยากได้อะไรถึงไปเล่นพนัน และค่อย ๆ หาวิธีแก้ไปทีละเปราะ หรือหากยากเกินรับมือไหวก็พาเขาไปพูดคุยกับนักจิตวิทยาหรือจิตแพทย์ พยายามดึงเขาออกจากวงการพนันให้ได้

ซื้อหวยทุกงวด แบบนี้ติดพนันไหม

          การซื้อลอตเตอรี่ก็เป็นการพนันชนิดหนึ่ง แต่พอเป็นสิ่งที่ถูกกฎหมายหลายคนเลยไม่คิดว่าเป็นการพนัน และคนที่เล่นหวยทุกงวด ซื้อทีละหลายใบ แบบนี้เรียกว่าติดพนันไหม ก็ต้องดูปริมาณการเล่นพนัน หากซื้อไว้พอลุ้น ไม่ถูกก็ไม่เป็นไร ไม่ได้ซื้อจนหมดเงินใช้ชีวิต ก็ไม่นับว่าผิดปกติ แต่หากถึงขนาดกู้หนี้ยืมสินมาเพื่อเล่นหวย หรือทำในสิ่งที่ไม่สมเหตุสมผล จนกระทบกับชีวิตด้านอื่น ๆ แบบนี้ถึงเข้าข่ายเสพติดได้

          โรคนี้จริง ๆ ก็รักษาให้หายได้ไม่ยาก แต่ส่วนใหญ่จะติดปัญหาที่ว่า คนเล่นพนันไม่คิดว่าตัวเองกำลังป่วย คิดว่าเป็นแค่ความสนุกเท่านั้น จึงไม่ค่อยเข้ารับการรักษา ทำให้เสียโอกาสที่จะหายจากภาวะติดพนัน และกลับไปใช้ชีวิตอย่างปกติสุข ดังนั้นทางที่ดีอย่าริเริ่มเล่นพนันเลยนะคะ หรือหากกำลังอยู่ในขั้นติดพนันเบา ๆ ก็รีบหาทางเยียวยาตัวเองให้ไว ก่อนที่จะสูญสิ้นทุกอย่างในชีวิตไป

ขอบคุณข้อมูลจาก
คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
กรมสุขภาพจิต
สถาบันราชานุกูล

เรื่องที่คุณอาจสนใจ
โรคติดพนันอาจป่วยทางจิต เช็กสักนิด...เล่นหนักแค่ไหนต้องรักษา อัปเดตล่าสุด 8 กันยายน 2563 เวลา 20:10:22 74,920 อ่าน
TOP
x close