Alprazolam คือยาอะไร ทำไมอัลปราโซแลม ถูกเรียกว่า ยาเสียสาว ?!

          ข่าวคนถูกวางยาเพื่อรูดทรัพย์หรือล่วงละเมิดทางเพศมีให้ได้ยินกันบ่อย ๆ และมักจะมีชื่อของ “ยาอัลปราโซแลม” (Alprazolam) ปรากฏด้วยเสมอ จนหลาย ๆ คน เรียกยาชนิดนี้ว่า ยาเสียสาว หรือ ยาเสียตัว แต่แท้ที่จริงแล้ว ยาอัลปราโซแลม คืออะไรกันแน่ แล้วทำไมจึงถูกนำไปใช้ก่อเหตุมอมยาบ่อย ๆ ลองมาทำความเข้าใจกันหน่อยดีกว่า

          ยาอัลปราโซแลม (Alprazolam) คือ ยากลุ่มเบนโซไดอาซีปีน (Benzodiazepine) มีชื่อทางการค้าว่า โซแลม (zolam), ซาแนกซ์ (xanax) รูปร่างเป็นเม็ดรี มีขนาด 0.25 มิลลิกรัม, 0.5 มิลลิกรัม และ 1 มิลลิกรัม ตัวยาไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ในทางการแพทย์จะใช้สำหรับรักษาอาการวิตกกังวล อาการตื่นตระหนก เช่น โรคแพนิก รวมไปถึงโรคซึมเศร้า ในบางกรณีอาจใช้เพื่อช่วยให้นอนหลับ คลายกล้ามเนื้อ หรือต้านอาการชัก ซึ่งต้องใช้ยาภายใต้การดูแลจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น

           ปัจจุบันยาอัลปราโซแลมถูกจัดอยู่ในกลุ่มวัตถุออกฤทธิ์ในประเภท 2 ตาม พ.ร.บ.วัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท พ.ศ. 2559 ซึ่งก็คือ วัตถุออกฤทธิ์ที่มีการนำมาใช้ในทางการแพทย์ และอาจก่อให้เกิดการนำไปใช้หรือมีแนวโน้มในการนำไปใช้ในทางที่ผิดสูง ดังนั้น จึงห้ามผลิต นำเข้า หรือส่งออก เว้นแต่ได้รับใบอนุญาต

          ยาชนิดนี้ออกฤทธิ์เร็วหลังจากรับประทานไปประมาณ 20-30 นาที และด้วยความที่ยามีฤทธิ์ต่อจิตและระบบประสาทส่วนกลางในสมอง ทำให้คนที่กินยามีอาการง่วงซึม ไปจนถึงหลงลืมและสูญเสียความทรงจำระยะสั้นชั่วขณะ จึงถูกคนบางกลุ่มนำไปใช้ในทางที่ผิด โดยนำยาไปผสมเครื่องดื่ม ทำให้ผู้เสียหายรู้สึกมึนงง เบลอ สูญเสียการทรงตัว ไม่ได้สติ หรือตื่นมาแล้วจำสิ่งที่เกิดขึ้นไม่ได้ เพื่อหวังรูดทรัพย์และล่วงละเมิดทางเพศ ดังที่ปรากฏเป็นข่าว

          ดังนั้นคนทั่วไปจึงเข้าใจว่าอัลปราโซแลม คือ ยาเสียสาว อย่างไรก็ตาม นอกจากยาอัลปราโซแลม ก็ยังมียามิดาโซแลม หรือโดมิคุม, ยาฟลูไนตราซีแปม ที่มีฤทธิ์ระงับประสาท ทำให้ง่วงนอน มักถูกนำมาใช้ก่ออาชญากรรมเช่นกัน

          สำหรับอันตรายของยาอัลปราโซแลม คือ ถ้านำยาไปผสมในเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือสารเสพติดอื่น ๆ จะยิ่งออกฤทธิ์กดประสาทมากขึ้น และกดการหายใจ ทำให้หยุดหายใจจนเสียชีวิตได้ และในกรณีที่ใช้ยาติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดการดื้อยาและติดยา เมื่อหยุดยากะทันหันจะมีอาการคลื่นไส้ นอนไม่หลับ หัวใจเต้นเร็ว กระสับกระส่าย หรือถึงขั้นซึมเศร้าและชักได้เลย

          สำหรับผู้ป่วยที่ได้รับการจ่ายยาจากแพทย์จะต้องรับประทานตามขนาดที่แพทย์สั่ง และระมัดระวังการใช้ยา ดังนี้

• ไม่ควรขับรถ ใช้ของมีคม ทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร หรือทำงานในที่สูง หลังรับประทานยา เพราะยาทำให้มีอาการง่วงซึม และทำให้การตัดสินใจฉับพลันเสื่อมลง

• ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เมื่อใช้ยา

• หากมียาตัวอื่นที่รับประทานอยู่ ต้องปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยาอัลปราโซแลม เพราะยาอาจมีปฏิกิริยาต่อกันจนเป็นอันตรายต่อร่างกาย

• ไม่ควรใช้ยานี้ติดต่อกันเป็นเวลานาน นอกจากแพทย์สั่ง

• กรณีใช้ยาแล้วมีอาการนอนไม่หลับ ประสาทหลอน พฤติกรรมเปลี่ยน ควรหยุดยาและปรึกษาแพทย์

          นอกจากนี้ยังมีคนบางกลุ่มที่ต้องใช้ยาด้วยความระมัดระวังเป็นพิเศษ ได้แก่

• ผู้ป่วยโรคต้อหิน 

• ผู้ป่วยโรคไมแอสทีเนียเกรวิส (Myasthenia gravis) 

• ผู้ป่วยโรคพอร์ไฟเรีย (Porphyria) 

• ผู้ป่วยโรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจ

          ทั้งนี้ ไม่ควรใช้ยาในสตรีมีครรภ์ สตรีให้นมบุตร รวมทั้งเด็กที่อายุต่ำกว่า 18 ปี เพราะอาจได้รับผลข้างเคียงที่อันตรายจากยา

           เนื่องจากเป็นยาที่อยู่ในกลุ่มวัตถุออกฤทธิ์ในประเภท 2 จึงไม่สามารถผลิต จำหน่าย หรือซื้อยาอัลปราโซแลมมาใช้เองได้ตามร้านขายยาทั่วไป ต้องให้แพทย์เป็นผู้สั่งยาให้กับผู้ป่วยเท่านั้น หากใครฝ่าฝืนจะมีโทษดังนี้

• ผลิต ขาย นำเข้า ส่งออก โดยไม่ได้รับอนุญาต มีโทษจำคุก 5-20 ปี หรือปรับตั้งแต่ 100,000-400,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
• มียาชนิดนี้ในครอบครองหรือใช้ประโยชน์โดยไม่ได้รับอนุญาต มีโทษจำคุก 1-5 ปี หรือปรับตั้งแต่ 20,000-100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

• รู้ให้ทัน ยาเสียสาว ผู้หญิงดื่มเหล้าต้องคอยระวัง
• ยาเสียสาวระบาดหนัก พบวัยรุ่นใช้ผสมสูตรสี่คูณร้อย มีฤทธิ์คลั่งถึงตาย