เห็ดโคนเป็นเมนูเด็ดที่หลายคนชอบและรอคอยให้เห็ดโคนออกอย่างใจจดใจจ่อ แต่นอกจากเห็ดโคนจะอร่อยแล้ว ประโยชน์ของเห็ดโคนยังดีต่อสุขภาพด้วย
เห็ดโคน มารู้จักกันหน่อย
เห็ดโคนมีชื่อในภาษาไทยหลายชื่อด้วยกัน เช่น เห็ดปลวก หรือเห็ดโคนปลวก เพราะเห็ดโคนชอบขึ้นใกล้ ๆ จอมปลวก ส่วนชื่อทางวิทยาศาสตร์ของเห็ดโคนคือ Termitomyces คล้ายคลึงกับชื่อภาษาอังกฤษว่า Termite mushroom
ลักษณะของเห็ดโคนเมื่อยังอ่อนจะมีรูปร่างแบบกรวยคว่ำ หรือชามคว่ำที่มียอดนูนทู่หรือแหลม แต่เมื่อดอกแก่หมวกจะค่อย ๆ กางออกจนเกือบแบนราบ แต่ยังคงเห็นยอดนูนตรงกลางหมวกอยู่ และส่วนของยอดนูนจะมีสีเข้มกว่าส่วนอื่น ๆ ของเห็ด
เห็ดที่รสชาติอร่อยและมีราคาแพง แถมยังหากินยาก โจทย์มาแบบนี้หลายคนนึกถึงแต่เห็ดโคนเป็นชื่อต้น ๆ เพราะเห็ดโคนเป็นเห็ดที่เพาะไม่ได้ จะออกดอกให้กินก็แค่ปีละครั้งเท่านั้นในช่วงหน้าฝน แต่รสชาติของเห็ดโคน ใครได้ลิ้มลองแล้วชอบกันมาก ด้วยเหตุนี้ราคาเห็ดโคน จึงค่อนข้างสูง กิโลกรัมละ 300-500 บาทเลยทีเดียว เพราะหากินยากและอร่อยนั่นเอง ทว่านอกเหนือจากความอร่อยแล้ว เห็ดโคนสรรพคุณยังดีต่อร่างกาย ตามนี้เลย
เห็ดโคนมีชื่อในภาษาไทยหลายชื่อด้วยกัน เช่น เห็ดปลวก หรือเห็ดโคนปลวก เพราะเห็ดโคนชอบขึ้นใกล้ ๆ จอมปลวก ส่วนชื่อทางวิทยาศาสตร์ของเห็ดโคนคือ Termitomyces คล้ายคลึงกับชื่อภาษาอังกฤษว่า Termite mushroom
ลักษณะของเห็ดโคนเมื่อยังอ่อนจะมีรูปร่างแบบกรวยคว่ำ หรือชามคว่ำที่มียอดนูนทู่หรือแหลม แต่เมื่อดอกแก่หมวกจะค่อย ๆ กางออกจนเกือบแบนราบ แต่ยังคงเห็นยอดนูนตรงกลางหมวกอยู่ และส่วนของยอดนูนจะมีสีเข้มกว่าส่วนอื่น ๆ ของเห็ด
สีของหมวกเห็ดมีตั้งแต่สีครีม สีน้ำตาลอ่อนปนเหลืองอ่อน สีน้ำตาลปนเหลืองทอง สีน้ำตาลปนแดง และสีเทา เนื้อของหมวกมีสีขาวและแน่น ครีบไม่ยึดติดกับก้านหรือติดเพียงเล็กน้อย ก้านดอกติดอยู่กลางหมวก ผิวก้านเรียบ มีสีขาวออกครีม ๆ รูปทรงกระบอกหรือมีโคนก้านที่พองใหญ่กว่าปลายก้าน ก้านส่วนใหญ่จะฝังอยู่ใต้ดินภายในรังปลวก ลึกลงไปกว่านั้นจะเป็นรากเทียมที่มีลักษณะเรียวยาว
เห็ดโคน กับคุณค่าทางโภชนาการ ต่อ 100 กรัม
เห็ดโคนสด 100 กรัม มีคุณค่าทางสารอาหาร ดังนี้
- พลังงาน 89.07 กิโลแคลอรี
- น้ำ 93 กรัม
- โปรตีน 2.9 กรัม
- ไขมัน 0.2 กรัม
- คาร์โบไฮเดรต 3 กรัม
- ใยอาหาร 0.6 กรัม
- เถ้า 0.6 กรัม
- แคลเซียม 8 มิลลิกรัม
- ฟอสฟอรัส 6.6 มิลลิกรัม
- เหล็ก 1.3 มิลลิกรัม
เห็ดโคนสด 100 กรัม มีคุณค่าทางสารอาหาร ดังนี้
- พลังงาน 89.07 กิโลแคลอรี
- น้ำ 93 กรัม
- โปรตีน 2.9 กรัม
- ไขมัน 0.2 กรัม
- คาร์โบไฮเดรต 3 กรัม
- ใยอาหาร 0.6 กรัม
- เถ้า 0.6 กรัม
- แคลเซียม 8 มิลลิกรัม
- ฟอสฟอรัส 6.6 มิลลิกรัม
- เหล็ก 1.3 มิลลิกรัม
เห็ดโคน สรรพคุณดีอย่างไร
1. บำรุงกำลัง
1. บำรุงกำลัง
เห็ดโคนมีรสหวาน มีฤทธิ์เป็นกลาง ตั้งแต่สมัยโบราณก็กินเห็ดโคนเป็นยาบำรุงกำลัง ช่วยให้เจริญอาหาร กินแล้วเพิ่มความสดชื่น มีฤทธิ์กระจายโลหิต และคนไทยโบราณยังกินเห็ดโคนเป็นอาหารบำรุงสมองอีกด้วย
2. แก้ไอ ขับเสมหะ แก้คลื่นไส้
2. แก้ไอ ขับเสมหะ แก้คลื่นไส้
สรรพคุณของเห็ดโคนอีกอย่างคือช่วยย่อยอาหาร แก้อาการไอ ช่วยขับเสมหะ แก้บิด ลดอาการอาเจียน แน่นหน้าอก
3. ต้านเชื้อไทฟอยด์
จากการทดลองทางเภสัชวิทยาพบว่า น้ำสกัดจากเห็ดโคนมีฤทธิ์ต้านเชื้อโรคได้หลายตัว โดยเฉพาะเชื้อไทฟอยด์และเชื่อ Enterobacteria และจากการทดลองให้อาสาสมัครดื่มน้ำสกัดเห็ดโคน 250 มิลลิลิตรก็ไม่พบอาการข้างเคียงใด ๆ
4. ช่วยลดความเสี่ยงโรคหัวใจ
ในเห็ดโคนมีสาร Eritadenine ค่อนข้างเยอะ ซึ่งสารชนิดนี้มีคุณสมบัติช่วยละลายไขมันในเส้นเลือด ช่วยลดความเสี่ยงภาวะไขมันอุดตันในเส้นเลือด ส่งผลให้โอกาสเกิดโรคหัวใจลดน้อยลงด้วย เห็ดโคนจึงเป็นอาหารที่เหมาะกับผู้ที่ต้องการควบคุมไขมันในเส้นเลือด รวมทั้งผู้ป่วยโรคหัวใจ
เห็ดโคนทำอะไรกินดี
3. ต้านเชื้อไทฟอยด์
จากการทดลองทางเภสัชวิทยาพบว่า น้ำสกัดจากเห็ดโคนมีฤทธิ์ต้านเชื้อโรคได้หลายตัว โดยเฉพาะเชื้อไทฟอยด์และเชื่อ Enterobacteria และจากการทดลองให้อาสาสมัครดื่มน้ำสกัดเห็ดโคน 250 มิลลิลิตรก็ไม่พบอาการข้างเคียงใด ๆ
4. ช่วยลดความเสี่ยงโรคหัวใจ
ในเห็ดโคนมีสาร Eritadenine ค่อนข้างเยอะ ซึ่งสารชนิดนี้มีคุณสมบัติช่วยละลายไขมันในเส้นเลือด ช่วยลดความเสี่ยงภาวะไขมันอุดตันในเส้นเลือด ส่งผลให้โอกาสเกิดโรคหัวใจลดน้อยลงด้วย เห็ดโคนจึงเป็นอาหารที่เหมาะกับผู้ที่ต้องการควบคุมไขมันในเส้นเลือด รวมทั้งผู้ป่วยโรคหัวใจ
เห็ดโคนทำอะไรกินดี
เมนูเห็ดโคน สามารถนำไปทำอาหารได้ตามนี้เลย
- ยำเห็ดโคนสด
- เห็ดโคนดอง
- แกงเห็ดโคนใส่หมูสับ
- ผัดพริกเห็ดโคน
- ต้มยำเห็ดโคน
- ลาบเห็ดโคน
- เห็ดโคนทอด
- ยำเห็ดโคนสด
- เห็ดโคนดอง
- แกงเห็ดโคนใส่หมูสับ
- ผัดพริกเห็ดโคน
- ต้มยำเห็ดโคน
- ลาบเห็ดโคน
- เห็ดโคนทอด
เห็ดโคนก็มีข้อควรระวังในการกิน
แม้เห็ดโคนจะไม่มีพิษ แต่เห็ดมีโปรตีน ซึ่งบางคนอาจมีอาการแพ้โปรตีนจากเห็ดโคนได้ ดังนั้นหากยังไม่เคยกินเห็ดโคนมาก่อนอาจต้องลองกินเห็ดโคนในปริมาณน้อย ๆ เพื่อทดสอบอาการแพ้เห็ดโคนดูก่อน
นอกจากนี้คนที่กินยากดภูมิคุ้มกัน คนที่ปลูกถ่ายอวัยวะ หรือผู้ป่วยโรคพุ่มพวง และโรครูมาตอยด์ ก็ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานเห็ดด้วย เนื่องจากเห็ดมีฤทธิ์เพิ่มภูมิต้านทาน ซึ่งอาจทำให้อาการกำเริบได้ค่ะ
อย่างไรก็ตาม เห็ดโคนจัดเป็นเห็ดที่มาจากธรรมชาติ ไม่ได้มาจากการเพาะ ดังนั้นเห็ดโคนจึงจัดอยู่ในกลุ่มเห็ดเพื่อสุขภาพ กินแล้วช่วยบำรุงร่างกาย ที่สำคัญคืออร่อยมาก ๆ ด้วย
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
สมาคมนักวิจัยและเพาะเห็ดแห่งประเทศไทย
สำนักวิจัยและพัฒนา กรมป่าไม้
เทศบาลตำบลทุ่งข้าวพวง อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่
แม้เห็ดโคนจะไม่มีพิษ แต่เห็ดมีโปรตีน ซึ่งบางคนอาจมีอาการแพ้โปรตีนจากเห็ดโคนได้ ดังนั้นหากยังไม่เคยกินเห็ดโคนมาก่อนอาจต้องลองกินเห็ดโคนในปริมาณน้อย ๆ เพื่อทดสอบอาการแพ้เห็ดโคนดูก่อน
นอกจากนี้คนที่กินยากดภูมิคุ้มกัน คนที่ปลูกถ่ายอวัยวะ หรือผู้ป่วยโรคพุ่มพวง และโรครูมาตอยด์ ก็ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานเห็ดด้วย เนื่องจากเห็ดมีฤทธิ์เพิ่มภูมิต้านทาน ซึ่งอาจทำให้อาการกำเริบได้ค่ะ
อย่างไรก็ตาม เห็ดโคนจัดเป็นเห็ดที่มาจากธรรมชาติ ไม่ได้มาจากการเพาะ ดังนั้นเห็ดโคนจึงจัดอยู่ในกลุ่มเห็ดเพื่อสุขภาพ กินแล้วช่วยบำรุงร่างกาย ที่สำคัญคืออร่อยมาก ๆ ด้วย
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
สมาคมนักวิจัยและเพาะเห็ดแห่งประเทศไทย
สำนักวิจัยและพัฒนา กรมป่าไม้
เทศบาลตำบลทุ่งข้าวพวง อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่