Orthorexia โรคคลั่งกินคลีน อาการป่วยทางจิตของคนเสพติดอาหารคลีนเกินไป

          โรคคลั่งกินคลีน Orthorexia nervosa คือ อาการป่วยทางจิตของคนที่กังวลเรื่องอาหารการกินมากเกินไป จนอาจนำมาซึ่งภัยสุขภาพที่ร้ายแรงเกินจะคาดคิด

          กระแสการกินอาหารเพื่อสุขภาพอย่างการกินคลีนเป็นที่นิยมมาอย่างเนิ่นนาน และดูท่าจะติดเทรนด์การกินเพื่อสุขภาพต่อไปอีกเรื่อย ๆ อีกทั้งยังมีแนวโน้มว่าจะเข้มงวดขึ้นซะจนน่าเป็นห่วง โดยเฉพาะคนที่คลั่งกินคลีนชนิดที่เกิดความหวาดระแวงกับอาหารที่จะกิน และเลือกกินแต่อาหารที่ตัวเองคิดว่าสะอาด หรือบริสุทธิ์เท่านั้น ซึ่งประเด็นนี้ร้อนถึงจิตแพทย์และนักโภชนาการให้ต้องออกโรงเตือนว่า โรคคลั่งกินคลีน หรือโรค Orthorexia อาจทำให้สุขภาพพัง !
โรคคลั่งกินคลีน (Orthorexia nervosa) คืออะไร ?

          ภาวะ Orthorexia คือ อาการของคนห่วงกินคลีนมากเกินไป กินคลีนจัด ๆ หรือคนที่หมกมุ่นกับการเลือกกินอาหารที่คิดว่าดีต่อสุขภาพ และหวาดกลัวอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพหรืออาหารปนเปื้อน จนบางครั้งก็เผลอตัดหมวดโภชนาการที่จำเป็นออกไปโดยไม่รู้ตัว และเลือกกินแต่อาหารชนิดเดิม ๆ จนร่างกายได้รับสารอาหารไม่ครบ อีกทั้งยังใส่ใจแต่ปริมาณแคลอรีที่รับเข้าสู่ร่างกายเป็นหลัก โดยไม่คำนึงถึงหลักโภชนาการที่ร่างกายควรได้รับต่อวัน

          ทั้งนี้ในทางจิตแพทย์ชี้แจงว่า โรคคลั่งกินคลีนจะมีความคล้ายคลึงกับโรคอะนอเร็กเซีย หรือโรคคลั่งผอม คือมีความกังวลกับอาหารที่กินเข้าไป เพียงแต่แตกต่างกันตรงที่โรคคลั่งผอมจะไม่ยอมกินอาหารเพราะกลัวอ้วน แต่สำหรับโรคคลั่งกินคลีนจะไม่ยอมแตะอาหารที่เขาเข้าใจว่าไม่สะอาดและบริสุทธิ์เพียงพอเลยแม้แต่นิดเดียว


สาเหตุของโรคคลั่งกินคลีน (Orthorexia nervosa) คืออะไร ?

          สาเหตุโรค Orthorexia nervosa เกิดจากแนวคิดที่อยากรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ และเพื่อรูปร่างที่ดี จึงรับประทานอาหารคลีนที่ผ่านกระบวนการปรุงแต่งน้อยที่สุด ทว่าเมื่อเกิดความคลั่งไคล้ในการกินคลีน ก็อาจทำให้คอนเซ็ปต์ในการกินคลีนคลาดเคลื่อน ส่งผลให้ผู้ป่วยเลือกที่จะกินแต่อาหารตามกฎเกณฑ์ของตัวเอง และปฏิเสธอาหารบางหมู่ซึ่งจริง ๆ แล้วก็ให้คุณแก่ร่างกายไปโดยสิ้นเชิง

          นอกจากนี้กระแสการดูแลสุขภาพบนโลกโซเชียลและคนรอบข้างที่เน้นการกินคลีนยังเป็นอีกหนึ่งแรงผลักดันให้ผู้ป่วยหมกมุ่นกับการกินคลีนจัด ๆ อีกด้วย

โรคคลั่งกินคลีน อันตรายขนาดไหน

          การกินอาหารคลีนดีต่อสุขภาพก็จริง ทว่าหากเข้มงวดจนเข้าสู่ภาวะของโรคคลั่งกินคลีน งานนี้คงต้องขอเตือนเลยว่า การปฏิเสธที่จะกินอาหารบางหมวดหมู่อาจทำให้น้ำหนักลด ร่างกายได้รับสารอาหารไม่ครบตามหลักโภชนาการ เกิดภาวะขาดสารอาหารทั้ง ๆ ที่เชื่อว่าตัวเองกินอย่างอุดมสมบูรณ์ ส่งผลให้ระบบภูมิคุ้มกันเสื่อมประสิทธิภาพ การทำงานในระบบต่าง ๆ ของร่างกายไม่เต็มที่เท่าที่ควร

          นอกจากนี้ในส่วนของสุขภาพจิต ความกดดันตัวเองหรือการตีกรอบที่เข้มงวดในการรับประทานอาหารอาจส่งผลให้เกิดภาวะเครียด เกิดอาการซึมเศร้า

          อีกทั้งนักโภชนาการยังเตือนว่า การตัดอาหารหมู่ใดหมู่หนึ่งหรืออาหารหลาย ๆ หมู่ออกไปจะยิ่งเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคร้ายแรงได้อีกด้วยนะคะ


อาการของโรคคลั่งกินคลีน

          การกินอาหารเพื่อสุขภาพหรือกินอาหารคลีนเป็นเรื่องที่ดีต่อสุขภาพของเราจริง ๆ และเราไม่ได้กล่าวว่าผู้ที่กินอาหารคลีนทุกคนจะเป็นโรคนี้ ดังนั้นภาวะโรคคลั่งกินคลีนจึงต้องมีการจำแนกอาการของโรค ซึ่งมีดังต่อไปนี้

          1. หมกมุ่นว่าอาหารที่จะกินต้องดีต่อสุขภาพเท่านั้น ชนิดที่เสียเวลาเป็นชั่วโมง ๆ เพื่อพิจารณาอาหารที่จะกิน

          2. ไม่ยอมรับประทานอาหารที่ผลิตจากอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ เพราะเชื่อว่าเป็นอาหารคุณภาพต่ำ มีสารปนเปื้อนตั้งแต่กระบวนการเพาะเลี้ยง อาจทำให้เสี่ยงต่อโรคมะเร็ง

          3. คำนวณจำนวนแคลอรีในอาหารที่จะกินเข้าไปแต่ละมื้ออย่างจริงจัง

          4. ยิ่งกินคลีนได้มากเท่าไร ยิ่งรู้สึกถึงคุณค่าของตัวเองเพิ่มมากขึ้นเท่านั้น

          5. หากเผลอรับประทานอาหารที่นอกเหนือกฎเกณฑ์ของตัวเองเข้าไป โดยเฉพาะอาหารที่คิดว่าไม่คลีน ไม่สะอาด จะพยายามโหมออกกำลังกายอย่างหนักเพื่อกำจัดสิ่งที่กินออกไป หรืออาจจะกำหนดแผนการกินคลีนที่เข้มงวดกว่าเดิม

          6. มีอาการย้ำคิดย้ำทำ ล้างผักแล้วล้างผักอีก หรือตรวจเช็กซ้ำ ๆ ว่าอาหารที่จะกินนั้นสะอาดและคลีนอย่างแท้จริง

          7. เมื่อทำตามสิ่งที่ตัวเองตั้งกฎเกณฑ์เอาไว้ไม่ได้ จะเกิดความรู้สึกผิดต่อตัวเองเป็นอย่างมาก หรืออาจรู้สึกโกรธเกลียดตัวเองเลยก็ได้

          8. หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารนอกบ้าน หรือรับประทานอาหารกับผู้อื่น เพื่อปกปิดพฤติกรรมการรับประทานอาหารของตัวเอง

          9. บางคนถึงขั้นไม่ยอมรับประทานแม้แต่อาหารที่คนรักหรือคนในครอบครัวทำให้เลย เนื่องจากไม่ไว้ใจในความ "คลีน"


โรคคลั่งกินคลีน รักษาได้ ไม่ยากด้วย

          จริง ๆ แล้วโรคคลั่งกินคลีนเป็นอาการทางจิตที่เยียวยารักษาได้ โดยเริ่มแรกที่เข้าใจว่าตัวเองป่วยด้วยโรคนี้แน่แล้วให้ลองเข้าไปปรึกษากับจิตแพทย์ในเบื้องต้นดูก่อน ถัดมาค่อยเข้ารับคำแนะนำด้านโภชนาการจากนักโภชนการ ให้ผู้เชี่ยวชาญช่วยปรับสไตล์การรับประทานอาหาร พร้อมทั้งช่วยกำหนดแผนการบริโภคที่เหมาะกับสุขภาพและร่างกายของเราด้วย

          อย่างไรก็ตาม หัวใจสำคัญของการกินอาหารเพื่อสุขภาพที่ดี ควรต้องได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนในปริมาณที่พอเหมาะ เลือกรับประทานอาหารที่ถูกสุขอนามัย รวมทั้งหมั่นออกกำลังกายอย่างเหมาะสมด้วยนะคะ

          และไม่ว่าคุณจะเข้าข่ายเป็นโรคคลั่งกินคลีน หรือยังไม่เสี่ยงต่อภาวะนี้ก็ตาม เราอยากแนะนำให้มาทำความเข้าใจการกินคลีนที่ถูกต้องเสียใหม่ จากบทความด้านล่างนี้ เพื่อเป็นการป้องกันการเกิดโรค พร้อมทั้งเป็นวิธีที่จะทำให้คุณได้กินคลีนอย่างที่ดีต่อสุขภาพจริง ๆ

          อาหารคลีน (Clean Food) คืออะไร มาเริ่มต้นทานอาหารเพื่อสุขภาพ
     

ขอขอบคุณข้อมูลจาก
,
Healthline
Dailymail