ส่วนสูงลดลงในขณะที่อายุเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ไม่ใช่เรื่องน่าขำสำหรับบางคน และหากไม่อยากดูเตี้ยลงเรื่อยไป มาดูพฤติกรรมที่ทำให้เตี้ยลง พร้อมวิธีไม่ให้ส่วนสูงลดลงเร็วป้องกันไว้ก่อนก็ดี
เมื่ออายุมากขึ้น หลายคนอาจสังเกตได้ว่าส่วนสูงลดลงโดยไม่รู้ตัว ซึ่งจริง ๆ ก็ถือเป็นกลไกธรรมชาติของร่างกาย แต่รู้ไหมว่าเราสามารถชะลอไม่ให้เตี้ยลงตามวัยได้ แค่ต้องเข้าใจว่าสาเหตุที่ทำให้ส่วนสูงลดลงเกิดจากอะไร และเราต้องทำยังไงไม่ให้ส่วนสูงลดเร็ว
ส่วนสูงลดลงเกิดจากอะไรได้บ้าง
สาเหตุที่ส่วนสูงลดลงมีหลายสาเหตุ ทั้งที่เกี่ยวข้องกับความเสื่อมตามธรรมชาติของร่างกาย และจากพฤติกรรมที่ทำให้เตี้ยลง เช่น
1. หมอนรองกระดูกสันหลังเสื่อม
เมื่ออายุมากขึ้น หมอนรองกระดูกที่อยู่ระหว่างข้อกระดูกสันหลังจะเริ่มเสื่อมสภาพและสูญเสียของเหลว ทำให้หมอนรองกระดูกบางลงและยุบตัวลงเล็กน้อย ส่งผลให้ความยาวของกระดูกสันหลังลดลง และส่วนสูงโดยรวมก็ลดลงตามไปด้วย
2. ภาวะกระดูกพรุน
ภาวะกระดูกพรุนเกิดจากกระดูกสูญเสียความหนาแน่นและเปราะบางลง ทำให้กระดูกสันหลังแตกหักหรือยุบตัวได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะกระดูกสันหลัง ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ส่วนสูงลดลงอย่างรวดเร็วและรุนแรงในบางราย
3. ความเสื่อมของข้อต่อ
ข้อต่อต่าง ๆ ในร่างกาย เช่น ข้อเข่า หรือข้อสะโพก อาจมีการเสื่อมสภาพหรือสึกหรอเมื่ออายุมากขึ้น ซึ่งสามารถส่งผลกระทบต่อท่าทางและการยืน ทำให้ดูเหมือนว่าส่วนสูงลดลงได้
4. การโค้งงอของกระดูกสันหลัง
เป็นภาวะที่กระดูกสันหลังส่วนบนโค้งงอไปข้างหน้ามากเกินไป มักเกิดจากความอ่อนแอของกล้ามเนื้อหลังหรือภาวะกระดูกพรุน ซึ่งเมื่อหลังค่อมลงไป ส่วนสูงก็จะลดลงตามนั่นเอง
5. มวลกล้ามเนื้อที่หายไป
เมื่อเราอายุมากขึ้น มวลกล้ามเนื้อจะลดลง โดยเฉพาะกล้ามเนื้อแกนกลางลำตัวที่ช่วยพยุงกระดูกสันหลัง และการสูญเสียกล้ามเนื้อเหล่านี้อาจส่งผลให้ท่าทางเปลี่ยนไปและดูเหมือนว่าส่วนสูงลดลงไปด้วย
6. ขาดการออกกำลังกาย
การใช้ชีวิตแบบนั่ง ๆ นอน ๆ ขาดการเคลื่อนไหว ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแอลง และส่งผลให้กระดูกไม่ได้รับการกระตุ้นให้สร้างความหนาแน่น จนเกิดความเสื่อมกับข้อต่อและกระดูกได้ง่าย อันเป็นสาเหตุที่ทำให้ดูเตี้ยลงได้ด้วย
7. ขาดสารอาหารบำรุงกระดูก
การรับประทานอาหารที่ไม่เพียงพอหรือไม่สมดุล โดยเฉพาะอย่างยิ่งการขาดแคลเซียมและวิตามินดี ซึ่งจำเป็นต่อสุขภาพกระดูก
8. การสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
ทั้งสองสิ่งนี้ส่งผลเสียต่อความหนาแน่นของกระดูก และเพิ่มความเสี่ยงภาวะกระดูกพรุน ดังนั้น หากทั้งสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มมึนเมาเป็นประจำ สักวันก็อาจมีส่วนสูงลดลงจนสังเกตเห็นได้ชัด แถมยังจะได้โรคร้ายติดมาด้วย
9. การยกของหนักผิดวิธี
การยกของหนักโดยไม่ใช้เทคนิคที่ถูกต้องสามารถทำให้กระดูกสันหลังบาดเจ็บหรือยุบตัวลงได้ เป็นเหตุให้ดูเตี้ยลงได้เร็วกว่าที่ควรด้วยเหมือนกัน
10. อิริยาบถที่ไม่ถูกต้อง
การนั่งหลังค่อมหรือยืนห่อไหล่เป็นเวลานานสามารถทำให้กระดูกสันหลังโค้งงอผิดรูปได้ จนทำให้ดูเหมือนส่วนสูงลดลงไปด้วย
ทั้งหมดนี้ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้ส่วนสูงลดลงทุกปี ๆ แต่ถ้าอยากชะลอความเสื่อมนี้ ลองมาดูว่าจะทำยังไงได้บ้าง
ทำยังไงไม่ให้ส่วนสูงลดเร็ว
แม้เราจะไม่สามารถหยุดความสูงที่ลดลงได้ แต่สามารถชะลอความเสื่อมได้หลากหลายวิธี เช่น
- ออกกำลังกายเสริมสร้างกล้ามเนื้อหลังและแกนกลางลำตัวที่พยุงแนวกระดูก เช่น โยคะ พิลาทิส ว่ายน้ำ รวมทั้งท่าบริหารที่ช่วยยืดกระดูกสันหลัง เช่น ท่าแมว ท่าอูฐ ท่ายืดตัวแบบนอนคว่ำ ท่าแพลงก์ ท่าซูเปอร์แมน
- ออกกำลังกายแบบลงน้ำหนัก เช่น เดิน วิ่งจ๊อกกิ้ง กระโดดเชือก เต้นแอโรบิก หรือเวตเทรนนิ่ง เพื่อกระตุ้นการสร้างมวลกระดูกและเสริมความแข็งแรงให้กระดูก
- หลีกเลี่ยงการนั่งงอหลัง นั่งนานเกินไป และควรลุกเดินยืดตัวทุก 1 ชั่วโมง
- รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูง เช่น งาดำ นม โยเกิร์ต ปลาเล็ก และอาหารที่มีวิตามินดี เช่น ปลาแซลมอน ไข่แดง หรือออกแดดตอนเช้าเป็นประจำเพื่อช่วยในการดูดซึมแคลเซียม
- ตรวจวัดมวลกระดูกสม่ำเสมอ โดยเฉพาะผู้หญิงวัย 40+ ควรตรวจมวลกระดูกปีละครั้ง เพื่อดูความเสี่ยงของโรคกระดูกพรุน
- หลีกเลี่ยงการลดน้ำหนักแบบผิดวิธี เช่น การอดอาหาร ซึ่งอาจทำให้ขาดสารอาหารที่จำเป็นต่อกระดูก และเร่งให้กระดูกบางลงเร็วขึ้น
ส่วนสูงและร่างกายอาจไม่จีรัง แต่อย่างน้อยเราก็สามารถชะลอความเสื่อมตามธรรมชาติได้บ้าง แค่ดูแลสุขภาพให้ดี ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม และรับประทานอาหารเสริมความแข็งแรงของกระดูกเป็นประจำ ก็จะช่วยป้องกันไม่ให้ส่วนสูงลดลงเร็วเกินไป พร้อมกับส่งเสริมบุคลิกภาพที่ดีได้นานขึ้น
