ผดร้อน อาการทางผิวหนังจากอากาศร้อน รู้จักไว้ก็ป้องกันได้

          ผดร้อน ภาษาอังกฤษคือ Heat rash, Prickly Heat หรือ Miliaria มักจะเกิดขึ้นในช่วงที่มีอากาศร้อนหรืออากาศอบอ้าว สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ โดยส่วนใหญ่แล้วผดร้อนมักจะขึ้นตามซอกต่าง ๆ ของร่างกายที่เสียดสีกัน อาทิ บริเวณต้นขาด้านใน ใต้รักแร้ หัวเข่า เป็นต้น ผดร้อนเป็นอาการทางผิวหนังที่ไม่อันตราย แต่ก็อาจจะก่อให้เกิดอาการคันหรือแสบได้

ผดร้อน เกิดจากอะไร

          ผดร้อน เป็นอาการทางผิวหนังที่เกิดจากต่อมเหงื่อใต้ผิวหนังทำงานผิดปกติ โดยสาเหตุที่ทำให้เกิดผดร้อนนั้นจะแบ่งออกตามชนิดของผดร้อนดังนี้ค่ะ

- มิเลียเรีย คริสตัลลินา (Miliaria Crystallina)

          ผดร้อนชนิดนี้เป็นผดร้อนที่มีอาการรุนแรงน้อยที่สุดและมักพบได้บ่อยที่สุด เมื่อเทียบกับผดร้อนชนิดอื่น ๆ โดยสาเหตุเกิดจากการรั่วของท่อเหงื่อและสะสมอยู่บริเวณผิวหนังชั้นนอกสุดที่ปกคลุมด้วยผิวหนังบาง ๆ ทำให้เกิดเป็นตุ่มใส ๆ ไม่มีอาการคันและแตกเป็นสะเก็ดได้ง่าย สามารถเกิดได้ทุกส่วนของร่างกาย แต่ในผู้ใหญ่มักจะพบบริเวณลำตัวมากที่สุด ผดร้อนชนิดนี้จะเกิดขึ้นหลังจากสัมผัสอากาศร้อนมากกว่า 1-2 วันขึ้นไป เป็นผดร้อนที่พบได้บ่อยในเด็กทารก

- มิเลียเรีย รูบรา (Miliaria Rubra)

          เป็นผดร้อนชนิดที่ก่อให้เกิดอาการแสบและคัน เกิดจากการอุดตันของต่อมเหงื่อในผิวหนังชั้นนอก ทำให้เหงื่อไหลออกมาสะสมที่บริเวณผิวหนังชั้นนอก โดยผดร้อนชนิดนี้จะมีอาการอักเสบร่วมด้วย ทำให้เกิดบวมแดงร่วมกับอาการแสบและคัน ผดร้อนชนิดนี้สามารถกลายเป็นผดที่มีตุ่มหนองได้หากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกวิธี

- มิเลียเรีย โพรฟันดา (Miliaria Profunda)

          อาการของผดร้อนชนิดนี้จะแตกต่างจากผดร้อนชนิดอื่นโดยสิ้นเชิง เพราะลักษณะของผดจะมีขนาดใหญ่ เป็นปื้นหนาสีเนื้อ มีสาเหตุมาจากการรั่วไหลของต่อมเหงื่อในชั้นหนังแท้ ส่งผลให้เหงื่อไม่สามารถไหลออกมาได้ โดยจะเกิดขึ้นหลังจากผิวหนังสัมผัสความร้อนไม่กี่ชั่วโมง ผดที่เกิดขึ้นจะไม่มีอาการคัน แต่จะทำให้ร่างกายไม่สามารถหลั่งเหงื่อออกมาเพื่อระบายความร้อน ซึ่งอาจส่งผลให้หน้ามืดและวิงเวียนได้

ผด กับ ผื่น ต่างกันอย่างไร

          ผดและผื่นมองผิวเผินอาจจะคล้ายกัน แต่ขอบอกเลยว่าทั้ง 2 อาการนี้ไม่ใช่อย่างเดียวกันนะคะ เพราะผดและผื่นนั้นมีสาเหตุการเกิดที่แตกต่างกัน

          โดยผดจะเกิดจากการอุดตันของต่อมเหงื่อ และมักเกิดขึ้นในช่วงที่มีอากาศร้อนจัด บ้างก็คัน บ้างก็ไม่ทำให้รู้สึกคัน แล้วแต่ชนิดของผด และเป็นอาการที่ไม่เป็นอันตราย แต่ผื่นนั้นส่วนใหญ่แล้วจะเกิดจากการแพ้ และถ้าหากเกา ผื่นก็จะยิ่งหนาและลามเป็นวงกว้างมากขึ้น จนกลายเป็นหนองหรืออักเสบ ผื่นที่เกิดขึ้นจะทำให้เกิดอาการคัน และไม่สามารถรักษาได้ด้วยยาแก้คัน แต่ต้องใช้ยาแก้แพ้ช่วยในการรักษาค่ะ

ผดร้อน อาการเป็นอย่างไร

          โดยส่วนใหญ่แล้วผดร้อนที่เกิดตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกายจะมีลักษณะเป็นปื้นแดง หรือเป็นตุ่มน้ำใส ๆ ขนาดเล็ก รวมกันเป็นกระจุก จะมีอาการคันและแสบหรือไม่ก็ขึ้นอยู่กับชนิดของผดร้อน แต่อาจจะเกิดการอักเสบได้หากเกิดการเสียดสีบริเวณที่เป็นผดร้อน นอกจากนี้ถ้าหากเป็นผดร้อนชนิดที่มีอาการแสบและคันร่วมด้วย อาการอาจจะยิ่งเลวร้ายขึ้นถ้าหากโดนเหงื่อค่ะ

ผดร้อน ใครเสี่ยงบ้าง

          ผดร้อนสามารถเกิดได้กับทุกคน แต่กลุ่มคนที่เสี่ยงจะเกิดได้ง่ายกว่าคนปกติทั่วไปนั้น ได้แก่ เด็กทารก ผู้สูงอายุ และคนอ้วนที่มีส่วนของร่างกายที่อาจเสียดสีกัน อาทิ บริเวณขาหนีบ ใต้รักแร้ หรือบริเวณไขมันหน้าท้องที่เป็นชั้น ๆ เป็นต้น เนื่องจากกลุ่มคนเหล่านี้จะมีส่วนของร่างกายที่อับชื้นและผิวหนังบางส่วนอาจไม่ได้รับการระบายอากาศที่ดีเพียงพอ ทั้งนี้ คนที่ออกกำลังกายหนัก ๆ มีเหงื่อออกมากก็เสี่ยงจะเกิดผดร้อนได้เช่นกัน ไม่เพียงเท่านั้นการสวมใส่เสื้อผ้าที่ไม่สามารถระบายอากาศได้ดีก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดผดร้อนได้ด้วย

ผดร้อน เป็นแล้วควรไปหาหมอหรือไม่ ?

          ปกติแล้วผดร้อนเป็นอาการที่สามารถรักษาด้วยตนเองได้และไม่จำเป็นต้องไปพบแพทย์ แต่ถ้าเกิดผดร้อนติดต่อกันเป็นเวลานาน และมีไข้ ตัวเย็น เจ็บบริเวณที่เป็นผดร้อนมากผิดปกติ หรือมีหนองออกมาจากแผลผดร้อน ควรรีบไปพบแพทย์ เพราะนั่นอาจเป็นการติดเชื้อที่ต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน

 

ผดร้อน รักษาอย่างไร

          อาการของผดร้อนไม่ใช่เรื่องอันตรายหรือน่ากลัวแต่อย่างใด และสามารถรักษาให้หายได้ในเวลาไม่นาน เพราะสาเหตุเกิดจากความร้อน ดังนั้นถ้าหากผิวหนังบริเวณดังกล่าวเย็นลงก็จะทำให้อาการผดร้อนลดลงจนหายเป็นปกติค่ะ ซึ่งวิธีรักษาก็มีหลากหลายวิธี ดังนี้

          - ใช้ครีมรักษาอาการคันที่มีขายตามร้านขายยาทั่วไป หรือคาลาไมน์ เพื่อบรรเทาอาการแสบและคัน

          - ในรายที่มีการอักเสบ ควรใช้ยาทาที่มีส่วนผสมของยาปฏิชีวนะด้วย เพื่อรักษาอาการติดเชื้อที่ผิวหนังและต่อมเหงื่อ

          - เปลี่ยนมาสวมใส่เสื้อผ้าที่สามารถระบายอากาศได้ดี หรืออาบน้ำเพื่อให้ผิวหนังบริเวณที่เกิดผดร้อนเย็นลง

          - พยายามหลีกเลี่ยงไม่ให้เหงื่อสัมผัสกับบริเวณที่เป็นผดร้อน เพราะจะยิ่งทำให้แสบมากขึ้น

          - นำผ้าสะอาดชุบน้ำเย็นแล้วบิดให้หมาดประคบบริเวณที่เป็นผดร้อน เพื่อลดความร้อนของผิวหนัง

          - ใช้สมุนไพรที่มีฤทธิ์เย็น เช่น ว่านหางจระเข้ ทาบริเวณที่เป็นผดร้อนก็จะช่วยบรรเทาอาการได้ หรือลองดูวิธีแก้ผดผื่นคันด้วยสมุนไพรตามนี้ >> 15 สมุนไพรแก้ผดผื่นคันหน้าร้อน หายได้ด้วยของดีใกล้ตัว  

ผดร้อน ป้องกันได้ แค่ทำตามนี้

          แม้จะไม่สามารถหลีกหนีจากอากาศร้อน แต่เราก็ยังสามารถลดโอกาสที่จะเกิดผดร้อนได้ เพียงแค่รู้วิธีป้องกันการเกิดผดร้อนง่าย ๆ เหล่านี้

          - หลีกเลี่ยงการสวมเสื้อผ้าฟิต ๆ พอดีตัว หรือหนาเกินไป และควรสวมเสื้อผ้าที่สามารถระบายอากาศได้

          - ไม่ควรทาครีมหรือโลชั่นบำรุงผิวหนาเกินไป เพราะจะทำให้เกิดการอุดตันที่รูขุมขน

          - หลีกเลี่ยงการอยู่ในบริเวณที่ร้อนจัดหรืออากาศอบอ้าวเป็นเวลานาน ควรอยู่ในบริเวณที่อากาศถ่ายเทและไม่ร้อนมากนัก

          - เลือกใช้สบู่ที่เหมาะกับสภาพผิว และไม่มีส่วนผสมของน้ำหอมหรือสารเคมีมากจนเกินไป เพราะสารเคมีอาจจะทำให้ต่อมเหงื่อทำงานผิดปกติได้

          - ในวันที่อากาศร้อนจัดควรหมั่นเช็ดตัวด้วยน้ำเย็น เพื่อให้อุณหภูมิที่ผิวหนังลดลง

          - เลี่ยงการออกกำลังกายอย่างหนักในวันที่สภาพอากาศร้อน

 
          นอกจากผดร้อนที่มักเกิดขึ้นตามข้อพับและซอกต่าง ๆ ตามร่างกายแล้ว ยังมีผดที่เกิดขึ้นตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกายที่เกิดจากอากาศร้อนอีกด้วย โดยสามารถแบ่งได้ดังนี้

- ผดร้อนขึ้นหน้า

          ผดที่เกิดขึ้นบนใบหน้า เรียกว่าสิวผด มีสาเหตุมาจากสิวอุดตันหรือสิวอักเสบบนใบหน้าที่มีอยู่แล้ว และเมื่อเจอกับอากาศร้อนก็ทำให้ผิวหน้าที่อุดตันเพราะสิวเกิดผดขึ้น ยิ่งร้อนก็ยิ่งเป็นมาก โดยจะขึ้นมากที่สุดบริเวณหน้าผาก และเป็นตุ่มสีแดงเล็ก ๆ คล้ายสิวอักเสบ ทั้งนี้อาการจะทุเลาลงเมื่ออากาศเย็นลง ซึ่งวิธีรักษาก็เช่นเดียวกับการรักษาสิว คือ ไม่ควรล้างหน้าบ่อย ๆ ไม่เครียด หลีกเลี่ยงอากาศร้อน และควรล้างหน้าให้สะอาดทุกครั้งค่ะ

- ผดผื่นคันตามตัว

          ผดชนิดนี้เป็นผดชนิดมิเลียเรีย รูบรา (Miliaria Rubra) ซึ่งก่อให้เกิดอาการคัน โดยส่วนใหญ่มักจะขึ้นตามลำตัว ตั้งแต่คอ ลงมาที่หลังและแขน โดยมีสาเหตุเกิดมาจากการอุดตันของต่อมเหงื่อเช่นกัน และวิธีการรักษาก็เหมือนกับการรักษาผดร้อนโดยปกติ แต่ที่สำคัญคือห้ามเกา เพราะถ้าหากเกาจะยิ่งทำให้เกิดการอักเสบและติดเชื้อได้ค่ะ

          ได้ทำความรู้จักกับผดร้อนกันมากขึ้นแล้ว จากนี้ไปก็ต้องระมัดระวังกันให้มากขึ้นนะคะ เพราะถึงแม้ว่าผดร้อนจะไม่อันตรายแต่ก็สร้างความรำคาญได้ไม่น้อย ทางที่ดีหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดจะดีกว่าจะได้ไม่ต้องมานั่งทายารักษากันทีหลังค่ะ
ขอบคุณข้อมูลจาก : medicinenet.com, healthline.com