ผักลิ้นห่าน ผักพื้นบ้านสรรพคุณน่าสนใจ ทำเมนูผักเพื่อสุขภาพได้หลายเมนู

          ผักลิ้นห่านเป็นพืชล้มลุก มีลำต้นสั้น ติดดิน สามารถขยายพันธุ์ได้อย่างรวดเร็วด้วยไหล (หน่อ) ใบมีลักษณะยาวรีคล้ายลิ้นห่าน ปลายใบแหลม ยาวประมาณ 7-10 เซนติเมตร ขอบใบเรียบหรือมีหยักเล็กน้อย ใน 1 ต้น มีใบประมาณ 7-15 ใบ สีของใบเป็นสีเขียวเข้ม แต่ถ้าออกแดดจ้าใบจะอมสีเหลือง ด้วยความสามารถในการขยายพันธุ์อย่างรวดเร็วด้วยไหล (หน่อ) ที่ทอดเลื้อยไปตามพื้นดิน ทำให้ผักชนิดนี้เติบโตและแพร่กระจายเป็นกออย่างต่อเนื่องตามชายหาด อาจดูเผิน ๆ เหมือนต้นหญ้าธรรมดา แต่คนในพื้นที่จะรู้ดีว่านี่คือผักและสมุนไพรในครัวเรือนที่สามารถนำมาประกอบอาหารได้หลายเมนู

          มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตภูเก็ต ได้นำผักลิ้นห่านมาวิเคราะห์สารอาหาร และพบว่า ผักลิ้นห่านมีวิตามินเอค่อนข้างสูง มีส่วนช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ดีต่อสุขภาพดวงตา มีวิตามินบี 3, บี 9 ที่สำคัญต่อการสร้างเม็ดเลือด และมีกรดไขมันโอเมก้า 3 และ 6 ช่วยในการหมุนเวียนโลหิต ลดไขมันในเลือด ซึ่งสอดคล้องกับภูมิปัญญาชาวบ้านที่นิยมนำผักลิ้นห่านมาต้มดื่มแทนน้ำเพื่อช่วยบำรุงเลือด และเชื่อกันว่าช่วยลดไขมันในเลือดได้

          นอกจากนี้ผลจากการศึกษาวิจัยโดยการนำตัวอย่างผักลิ้นห่าน 6 ส่วน ได้แก่ ใบแห้ง ใบสด ก้านแห้ง ก้านสด รากแห้ง และรากสด มาสกัดด้วยแอลกอฮอล์ 95% และนำไปทดสอบกับเชื้อแบคทีเรียอีโคไล (Escherichia coli : E. coli) ซึ่งเป็นเชื้อก่อโรคท้องร่วง และเชื้อปรสิตสแตฟิโลค็อกคัส ออเรียส (Staphylococcus aureus : S. aureus) ที่เป็นสาเหตุหลักของการเกิดหนองและการอักเสบในบาดแผลสด พบว่าทุกส่วนของผักลิ้นห่านมีฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อแบคทีเรียได้ 

          ส่วนสรรพคุณทางยามีข้อมูลจากห้องสมุดประชาชนอำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต ระบุไว้ว่า ผักลิ้นห่านจะมีไอโอดีนจากละอองทะเล มีสรรพคุณแก้ร้อนใน มีใยอาหารแก้ท้องผูกได้อีกด้วย ที่สำคัญยังนำมาปรุงอาหารได้หลายเมนู

          ด้วยความที่ผักลิ้นห่านมีรสชาติมัน ๆ ปนฝาดนิดหน่อย คนใต้จึงมักนำผักลิ้นห่านมาปรุงอาหารในหลายเมนู เช่น

• ชงเป็นชาสำหรับดื่ม (นำใบไปตากแห้งแล้วนำมาชงกับน้ำร้อน)

• กินสด ๆ เป็นผักเคียงกับเมนูแกงไตปลา หรือขนมจีนน้ำยา เป็นต้น

• ผักลิ้นห่านผัดน้ำมันหอย

• ผักลิ้นห่านต้มกะทิ

• ยำผักลิ้นห่าน

• สลัดผักลิ้นห่าน

• แกงส้มผักลิ้นห่าน

• ผักลิ้นห่านลวกจิ้มน้ำพริก

• ต้มจืดผักลิ้นห่าน

• ผักลิ้นห่านชุบแป้งทอด

          เชื่อว่าในอนาคตอาจมีเมนูผักลิ้นห่านเกิดใหม่อีกเรื่อย ๆ แล้วแต่จะรังสรรค์เมนู เพราะผักลิ้นห่าน หรือผักหลักไก่ แฝงไปด้วยคุณค่าทางอาหารที่น่าสนใจ อีกทั้งยังเป็นพืชที่ขึ้นง่าย ปลูกง่าย และใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย ดังนั้น หากใครไปเจอผักพื้นบ้านชนิดนี้ที่ไหนก็อย่าลืมนำผักลิ้นห่านมาปรุงอาหารดูสักมื้อนะคะ

• ผักเหลียง วิตามินเอสูง บำรุงดวงตา ราชินีแห่งผักพื้นบ้านภาคใต้
• 13 ผักพื้นบ้านลดน้ำตาลในเลือด กินสบายไม่ทำลายตับ
• ไข่ผำ สรรพคุณแน่นอนันต์ จัดเป็นซูเปอร์ฟู้ดไซซ์จิ๋ว
• พลูคาว-คาวตอง ผักพื้นบ้านต้านไวรัส ยับยั้งหวัด เสริมภูมิคุ้มกันก็ได้
• 10 เมนูผักพื้นบ้าน ทำง่ายอร่อยดีมีประโยชน์จากผักนานาชนิด