นิ่วทอนซิล หายเองได้ไหม รวมวิธีกำจัดก้อนเหม็นในลำคอ

นิ่วทอนซิล ก้อนเหม็นในลำคอที่ใคร ๆ ก็ไม่พึงปรารถนา ต้องทำยังไงถึงเอาออกไปได้ ไม่ให้ก่อปัญหากลิ่นปาก จนหมดความมั่นใจ

เคยเป็นไหม ? รู้สึกเหมือนมีก้อนอะไรติดคออยู่ตลอดเวลา พอคายออกมาก็มีกลิ่นเหม็น สิ่งนั้นคือ "นิ่วทอนซิล" ที่สร้างความรำคาญใจให้กับหลายคน แม้ว่าจะไม่ใช่ปัญหาสุขภาพ ที่ร้ายแรง แต่ก็ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตได้เหมือนกัน แล้วเราจะมีวิธีกำจัดก้อนเหม็นในลำคอแบบนี้อย่างไรได้บ้างนะ หรือนิ่วทอนซิลจะหายได้เองไหม ชวนมาหาคำตอบกัน

นิ่วทอนซิล เกิดจากอะไร

นิ่วทอนซิล ภาษาอังกฤษ คือ Tonsil Stones เป็นก้อนเล็ก ๆ สีขาวหรือสีเหลืองคล้ายเท่าเมล็ดถั่วที่สะสมอยู่บริเวณซอกหรือร่องของต่อมทอนซิลซึ่งอยู่หลังคอของเรา โดยก้อนเล็ก ๆ นี้เกิดจากการรวมตัวของเศษอาหาร แบคทีเรีย เชื้อรา หรือเซลล์ที่ตายแล้ว หากมีแคลเซียมจากน้ำลายมาเกาะจะจับตัวกันเป็นก้อนแข็ง จึงเรียกกันว่า "นิ่ว"

นิ่วทอนซิล มีทุกคนไหม

ไม่ใช่ทุกคนจะมีนิ่วทอนซิล เพราะการเกิดนิ่วทอนซิลขึ้นอยู่กับกรณีดังนี้

การดูแลสุขอนามัยช่องปาก ในคนที่แปรงฟันไม่สะอาดมักมีเศษอาหารตกค้างในช่องปาก ส่งผลให้มีโอกาสเกิดนิ่วทอนซิลได้มากกว่าคนที่ดูแลสุขภาพช่องปากได้ดี
โครงสร้างต่อมทอนซิลของแต่ละคน คนที่มีร่องของต่อมทอนซิลลึกและซับซ้อนจะมีโอกาสที่เศษอาหารและแบคทีเรียไปติดค้างได้ง่ายกว่า
คนที่เคยมีประวัติทอนซิลอักเสบบ่อยย่อมเสี่ยงต่อการเกิดนิ่วทอนซิลได้มากขึ้น เพราะการอักเสบทำให้เกิดเนื้อเยื่อส่วนเกินในต่อมทอนซิล ซึ่งเป็นที่สะสมของแบคทีเรียได้

นิ่วทอนซิล อันตรายไหม

โดยปกตินิ่วทอนซิลไม่ก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตราย แต่หากปล่อยไว้หรือเป็นบ่อย ๆ จะทำให้เกิดกลิ่นปากที่ส่งผลต่อความมั่นใจในการเข้าสังคม รวมทั้งอาจเกิดการระคายเคือง เจ็บคอ ไอเรื้อรัง หรือทำให้ต่อมทอนซิลบวม ต่อมทอนซิลอักเสบเรื้อรัง ปวดบริเวณหู ซึ่งเป็นผลมาจากการอักเสบของทางเดินประสาทร่วมระหว่างหูและต่อมทอนซิลได้

นิ่วทอนซิล หายเองได้ไหม

นิ่วทอนซิลสามารถหายได้เองในบางกรณี เช่น หากนิ่วมีขนาดเล็ก อาจหลุดออกมาเองได้ในขณะที่เราไอ ขากเสมหะ ขณะกลืนอาหาร หรือขณะแปรงฟัน ทำให้นิ่วทอนซิลหายไปได้โดยไม่ต้องพยายามกำจัด

วิธีกำจัดก้อนเหม็นในลำคอ
รักษาได้อย่างไร

หากต้องการกำจัดนิ่วทอนซิลในลำคอจะมีวิธีการอย่างไรบ้าง ลองมาดูกัน

1. กลั้วคอ

การกลั้วคอแรง ๆ ด้วยน้ำเปล่า น้ำเกลือ หรือน้ำยากลั้วคอ อาจช่วยให้นิ่วทอนซิลขนาดเล็กหลุดออกมาได้บ้าง แต่หากนิ่วนั้นฝังอยู่ลึกจะไม่สามารถกำจัดออกได้ทั้งหมด

2. ไอ

การไอแรง ๆ หลาย ๆ ครั้งก็เป็นอีกวิธีที่ช่วยให้นิ่วทอนซิลขนาดเล็กที่อยู่ใกล้ผิวหลุดออกมาได้ แต่ถ้าเป็นนิ่วก้อนใหญ่หรือฝังตัวอยู่ในร่องลึกก็ไม่สามารถกำจัดได้เช่นกัน อย่างไรก็ตาม ควรระวังว่าการไอแรง ๆ อาจทำให้เจ็บคอหรือทำให้เยื่อบุในคอระคายเคือง

3. ใช้นิ้วนวด

การใช้นิ้วนวดบริเวณใต้คางตรงมุมขากรรไกรล่างซึ่งตรงกับจุดต่อมทอนซิลพอดี จะช่วยกระตุ้นให้ก้อนนิ่วทอนซิลหลุดออกมาได้

4. ใช้เครื่องพ่นน้ำทำความสะอาดช่องปาก

อีกวิธีหนึ่งที่หลายคนนำมาใช้เพื่อช่วยกำจัดนิ่วทอนซิลก็คือ การใช้เครื่องพ่นน้ำทำความสะอาดช่องปาก (Water Flosser) ฉีดบริเวณต่อมทอนซิล ซึ่งแรงดันของน้ำอาจช่วยให้นิ่วทอนซิลหลุดออก หรือช่วยพัดพาเศษอาหารและแบคทีเรียที่สะสมอยู่รอบ ๆ นิ่วทอนซิลออกไปได้

อย่างไรก็ตาม 4 วิธีที่กล่าวมามักใช้ได้ผลกับนิ่วทอนซิลที่มีขนาดเล็ก ทว่าหากนิ่วทอนซิลนั้นมีขนาดใหญ่หรือฝังอยู่ในร่องลึก จำเป็นต้องพบแพทย์เพื่อใช้วิธีการอื่น ๆ ดังนี้

5. ให้แพทย์ช่วยเขี่ยออกให้

โดยแพทย์อาจใช้ไม้พันสำลีกดบริเวณต่อมทอนซิล เพื่อเอานิ่วทอนซิลออก หรือใช้เครื่องมือทางการแพทย์ในการคีบนิ่วทอนซิลออกมา

ทั้งนี้ ไม่แนะนำให้เราใช้เครื่องมือใด ๆ เขี่ยออกเอง เพราะอาจส่งผลให้เกิดการติดเชื้อหรือทำให้เลือดออกได้

6. รักษาด้วยกรดไตรคลอโรอะซิติก (Trichloracetic Acid)

ในกรณีเป็นนิ่วทอนซิลเรื้อรัง และไม่ต้องการผ่าตัด แพทย์อาจใช้การรักษาด้วยกรดไตรคลอโรอะซิติก ซึ่งเป็นสารละลายที่ใช้ทาหรือฉีดบริเวณต่อมทอนซิล เพื่อให้ร่องลึกในต่อมทอนซิลตื้นขึ้น เป็นการช่วยกำจัดก้อนนิ่วและลดโอกาสสะสมของแบคทีเรียและเศษอาหารที่จะทำให้เกิดนิ่วทอนซิลได้อีก

7. ใช้เลเซอร์

ปัจจุบันมีวิธีการผ่าตัดที่ใช้เลเซอร์รักษาปัญหานิ่วทอนซิลโดยเฉพาะที่เรียกว่า เลเซอร์ทอนซิลโลโทมี (Laser Tonsillotomy) ซึ่งเลเซอร์จะเข้าไปเปิดขอบร่องของต่อมทอนซิลให้กว้างขึ้น ช่วยลดการสะสมของสิ่งต่าง ๆ จึงลดโอกาสการเกิดนิ่วซ้ำ

8. ผ่าตัด

ในท้ายที่สุดแล้วหากนิ่วทอนซิลมีขนาดใหญ่และอยู่ลึกไม่สามารถใช้วิธีอื่น ๆ นำออกมาได้ หรือเป็นบ่อยจนส่งผลกระทบกับการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น มีกลิ่นปากอย่างรุนแรง ต่อมทอนซิลอักเสบมาก แพทย์จะแนะนำให้ผ่าตัดต่อมทอนซิล เพื่อกำจัดเนื้อเยื่อบริเวณที่มีนิ่วออกไป ป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำ

นิ่วทอนซิลแบบไหน
ควรไปพบแพทย์

อย่างที่กล่าวไปแล้วว่า นิ่วทอนซิลส่วนใหญ่ไม่เป็นอันตราย แต่ถ้าใครมีอาการดังต่อไปนี้ร่วมด้วย แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ เพราะอาจมีอาการติดเชื้อเกิดขึ้น

เจ็บคอเรื้อรังนานกว่า 1 เดือน
ต่อมทอนซิลอักเสบเป็นพัก ๆ จนรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน
ต่อมทอนซิลโต
มีหนอง หรือมีสารคัดหลั่งสีขาว หรือมีเลือดออกจากต่อมทอนซิล
หายใจลำบากขณะหลับ
กลืนลำบาก
ปวดบริเวณทอนซิลอย่างรุนแรง โดยมักจะปวดข้างเดียว ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อ
ปวดร้าวไปถึงหู

ในกรณีมีอาการติดเชื้อ แพทย์จะใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาร่วมด้วย

นิ่วทอนซิลสามารถป้องกันได้ด้วยการดูแลช่องปากให้สะอาดอยู่เสมอ อย่างการแปรงฟันให้สะอาดวันละ 2 ครั้ง ใช้ไหมขัดฟันและที่ขูดลิ้นเป็นประจำ บ้วนปากด้วยน้ำเกลือหรือน้ำยาบ้วนปากเพื่อลดปริมาณแบคทีเรีย นอกจากนี้ยังควรดื่มน้ำเปล่าให้เพียงพอ เพื่อชำระล้างช่องปากและป้องกันการติดเชื้อ ก็จะช่วยลดการก่อตัวของนิ่วและกลิ่นปากไปในตัว

บทความที่เกี่ยวข้องกับกลิ่นปาก

ขอบคุณข้อมูลจาก : กรมการแพทย์, กรมอนามัย, คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล, medicalnewstoday.com, healthdirect.gov.au

นิ่วทอนซิล หายเองได้ไหม รวม 8 วิธีกำจัดก้อนเหม็นในลำคอที่สุดแสนรำคาญใจ