สมุนไพรแก้ไอ ขับเสมหะ สรรพคุณดีเด่นไม่แพ้ยาแผนปัจจุบัน ใครป่วย มีอาการไอ มีเสมหะ ต้องลอง !
![สมุนไพรแก้ไอ 13 สมุนไพรแก้ไอ ตำรับยาแผนไทยขับเสมหะ](http://img.kapook.com/u/2023/patcharin/health/cough1_1.jpg)
อากาศเดี๋ยวร้อนเดี๋ยวหนาว
ทำให้คนป่วยด้วยโรคในระบบทางเดินหายใจ เป็นไข้บ้าง เป็นหวัด น้ำมูกไหล
แต่อาการไม่สบายที่น่ารำคาญที่สุดก็คืออาการไอ
ซึ่งมักจะมาพร้อมกับเสมหะเมื่อเราเป็นหวัดอยู่เสมอ หรือแม้แต่คนที่ไอแห้ง ๆ
อมยาแก้ไอเพื่อช่วยให้ชุ่มคอก็ยังไม่หาย
อีกทั้งยังไม่อยากกินยาแผนปัจจุบันเพราะกลัวจะเพิ่มภาระให้ตับและไต
วันนี้กระปุกดอทคอมมีสมุนไพรแก้ไอ มาฝากค่ะ แถมสมุนไพรแก้ไอดังต่อไปนี้ ยังเป็นของดีที่น่าจะมีติดครัวกันอยู่บ้างสักชนิดแหละน่า
แต่ก่อนจะไปไล่เรียงกันว่า สมุนไพรแก้ไอมีอะไรที่ช่วยบรรเทาอาการไอได้บ้าง เรามารู้จักฤทธิ์ของสมุนไพรในแต่ละกลุ่มกันก่อนค่ะ โดยสมุนไพรแก้ไอจะแบ่งเป็น 2 กลุ่มย่อย ดังนี้
1. กลุ่มที่มีสารสำคัญช่วยเคลือบเยื่อบุทางเดินหายใจ ลดอาการระคายเคือง ได้แก่ น้ำผึ้ง มะนาว มะขามป้อม
2. สมุนไพรที่มีฤทธิ์กดศูนย์ไอในสมอง เช่น ฝิ่น แต่ฝิ่นจัดว่าเป็นสารเสพติดที่ผิดกฎหมาย ดังนั้น ข้ามสมุนไพรชนิดนี้ไปน่าจะปลอดภัยที่สุด
แต่ใช่ว่าจะมีเพียงแค่ 2 กลุ่มสมุนไพรแก้ไอดังที่กล่าวมาเท่านั้น ทว่าในครัวเราอาจจะมีสมุนไพรที่ช่วยขับเสมหะ รวมทั้งบรรเทาอาการไอได้ จากสมุนไพรขับเสมหะ บรรเทาอาการไอ 3 กลุ่มย่อย ดังนี้
1. สมุนไพรที่มีน้ำมันหอมระเหย เช่น เหง้าขิง ผลดีปลี ดอกกานพลู ผลพริกไทย ต้นกะเพรา
2. สมุนไพรที่มีกรดอินทรีย์ซึ่งมีรสเปรี้ยว ได้แก่ เนื้อฝักมะขามแก่ น้ำมะนาว ผลมะขามป้อม ผลบ๊วย ผลมะนาวดอง
3. สมุนไพรอื่น ๆ ที่แสดงฤทธิ์ในการบรรเทาอาการไอได้ดี และมีกลไกการออกฤทธิ์อื่น ๆ ได้แก่ ผลมะแว้งเครือ ผลมะแว้งต้น ใบเสนียด เมล็ดเพกา เป็นต้น
เอาล่ะค่ะ คราวนี้มาดูกันว่า สมุนไพรแก้ไอ ขับเสมหะ แต่ละชนิด เด่นในด้านไหน แล้วรับประทานอย่างไรจะช่วยบรรเทาอาการไอได้ไม่แพ้ยา
สมุนไพรแก้ไอ มีอะไรบ้าง
1. มะนาว
![สมุนไพรแก้ไอ มะนาว สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/1lime_1.jpg)
2. มะขามป้อม
![สมุนไพรแก้ไอ มะขามป้อม สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/makham_1.jpg)
3. ขิง
![สมุนไพรแก้ไอ ขิง สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/3ginger.jpg)
4. มะขาม
![สมุนไพรแก้ไอ มะขาม สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/4tam.jpg)
5. กระเทียม
![สมุนไพรแก้ไอ กระเทียม สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/5gar.jpg)
6. มะเขือเปราะ
![สมุนไพรแก้ไอ มะเขือเปราะ สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/6mak.jpg)
7. พริกไทยดำ
![สมุนไพรแก้ไอ พริกไทยดำ สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/7pep.jpg)
วิธีชงก็ไม่ยาก เพียงแค่ผสมพริกไทยดำสับละเอียด 1 ช้อนโต๊ะ ในน้ำร้อนจัด 1 แก้ว จากนั้นก็เติมน้ำผึ้งแท้ลงไป 2 ช้อนโต๊ะ คนให้เข้ากัน เสร็จแล้วก็ปิดฝาแก้วทิ้งไว้ 15 นาที กรองเอากากออกแล้วก็ดื่มทันที อาการไอแบบมีเสมหะก็จะหายไป แต่สูตรนี้ไม่เหมาะกับอาการไอแห้งนะคะ
8. สับปะรด
![สมุนไพรแก้ไอ สับปะรด สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/8pine.jpg)
9. บ๊วย
![สมุนไพรแก้ไอ บ๊วย สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/B1_1.jpg)
10. กระเจี๊ยบแดง
![สมุนไพรแก้ไอ กระเจี๊ยบแดง สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/10red.jpg)
11. มะแว้งต้น/มะแว้งเครือ
![สมุนไพรแก้ไอ มะแว้งต้น/มะแว้งเครือ สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/mawang.jpg)
โดยการใช้มะแว้งแก้ไอตามตำรับยาแผนโบราณจะใช้ผลมะแว้งสด 5-6 ผล ล้างให้สะอาด นำมาเคี้ยวอมไว้ กลืนเฉพาะน้ำจนหมดรสขมแล้วคายกากทิ้ง หรือจะกลืนทั้งน้ำและเนื้อก็ได้ หรือจะใช้ผลแก่สด 5-10 ผล นำมาโขลกพอแหลก คั้นเอาแต่น้ำ เติมเกลือเล็กน้อย ใช้จิบบ่อย ๆ เวลาไอ สำหรับเด็กจะใช้น้ำที่คั้นจากผลมะแว้ง เป็นน้ำกระสายยา กวาดคอแก้ไอและขับเสมหะ
ทว่าในปัจจุบัน องค์การเภสัชกรรมสานต่อภูมิปัญญาไทย ผลิต "ยาอมมะแว้ง" เป็นยาสามัญประจำบ้านและบัญชียาหลักแห่งชาติ โดยนำตำรับยาประสะมะแว้งมาพัฒนาแล้วผลิตตามกระบวนการมาตรฐาน GMP ตั้งแต่การคัดเลือกและตรวจสอบวัตถุดิบ จนได้ผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป มีการควบคุมคุณภาพในกระบวนการผลิตเช่นเดียวกับยาแผนปัจจุบัน นอกจากนี้ยังผ่านการฆ่าเชื้อด้วยรังสีแกมมาตามมาตรฐานองค์การอนามัยโลก (WHO) แล้วตรวจสอบไม่ให้มีเชื้อที่ทำให้เกิดโรคปนเปื้อน คือ Pathogenic bacteria 4 ชนิด (E. coli, S. aureus, P. aeruginosa, Salmonella) รวมทั้งยีสต์และเชื้อราด้วย จึงจะนำออกวางจำหน่ายได้
12. ดอกดีปลี
![สมุนไพรแก้ไอ ดอกดีปลี สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/wanchalerm/Health_01_60/Happy_p_8.jpg)
13. ชะเอมเทศและอำมฤควาที
![สมุนไพรแก้ไอ ชะเอมเทศและอำมฤควาที สมุนไพรแก้ไอ](http://img.kapook.com/u/2017/patcharin/Herb/cha.jpg)
ทั้งนี้ การใช้ตำรับยาแก้ไอชะเอมเทศและอำมฤควาทีก็มีข้อควรระวังบางประการ เช่น หากใช้มากเกินไปอาจเกิดอาการท้องเสียได้ หรือควรระวังการใช้ยาตำรับนี้กับผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง เนื่องจากการบริโภครากชะเอมเทศต่อเนื่องกันเป็นเวลานาน อาจส่งผลให้ระดับโซเดียมในเลือดต่ำ และเพิ่มความดันโลหิตให้สูงเกินปกติได้
สมุนไพรทั้ง 13 ชนิดนี้มีฤทธิ์เพียงช่วยบรรเทาอาการไอได้เท่านั้น แต่ไม่สามารถรักษาถึงต้นเหตุของอาการไอได้ ดังนั้น หากมีไข้ น้ำมูกไหล ปวดศีรษะ ก็ควรเข้ารับการรักษาแผนปัจจุบันร่วมด้วย
นอกจากนี้การรับประทานยาสมุนไพรแก้ไอในแบบสำเร็จรูป ยังควรต้องระมัดระวังในเรื่องของน้ำตาลที่ผสมมากับตัวยา หรือมีปริมาณเกลือแกงผสมอยู่มากเกินไป ดังนั้น ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ผู้ป่วยโรคไต หรือบุคคลที่ต้องควบคุมปริมาณน้ำตาลและเกลือในร่างกาย ควรต้องตรวจสอบฉลากบรรจุภัณฑ์ให้ดีก่อนซื้อยาสมุนไพรมารับประทาน หรือปรึกษาแพทย์และเภสัชกรทุกครั้งก่อนใช้ยา
บทความเรื่องอาการไอ-เจ็บคอ
- 8 ผลไม้แก้เจ็บคอ อร่อยกว่ายายังไม่พอ ยังมีประโยชน์หลากหลาย !- เจ็บคอหลังตื่นนอนทุกเช้า ไขข้อข้องใจให้ดี อาการนี้อันตรายไหม
- สมุนไพรแก้เจ็บคอ ของดีคู่ครัว เปี่ยมสรรพคุณต้านอักเสบ
- 15 วิธีบรรเทาอาการเจ็บคอ ที่ทำแล้วได้ผลชะงัด
- อาการเจ็บคอ หายได้ง่าย ๆ ด้วยวิถีจากธรรมชาติ
- โรคไอ 100 วัน เกิดจากอะไร ทำยังไงให้หายไอเรื้อรัง
- 15 วิธีแก้ไอตอนกลางคืน ฟื้นอาการให้หาย บอกได้ว่าป่วยอะไรอยู่ !
- เสมหะเป็นสีอะไร บอกปัญหาสุขภาพได้ ไอ มีเสมหะ ลองเช็กดู
- ไอแบบนี้ป่วยเป็นอะไร 7 อาการไอที่มีนัยของโรคต่างกัน
- รักษาอาการไอแบบไม่พึ่งยา ด้วยธรรมชาติบำบัดแบบบ้าน ๆ
- ไอนานเกิน 2 สัปดาห์ อาการแบบนี้สาเหตุมาจากหลายโรค
ขอบคุณข้อมูลจาก : หมอชาวบ้าน, คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ, ศูนย์พัฒนาอนามัยพื้นที่สูง กรมอนามัย, เฟซบุ๊ก
กรมอนามัย, มูลนิธิสุขภาพไทย, Reader’s digest