โลกออนไลน์ก้าวหน้าเร็วเกินกว่าที่ใครจะคาดคิด และเดี๋ยวนี้เราก็เริ่มได้เห็นผู้สูงวัยเล่นไลน์ เฟซบุ๊ก และมีส่วนร่วมในโซเชียลเหล่านี้หนาตากันมากขึ้น จนอาจก่อให้เกิดปัญหาเล็ก ๆ น้อย ๆ ในครอบครัวได้ ดังนั้นทางนิตยสาร Secret จึงได้นำเสนอวิธีรับมือผู้สูงวัยติดโซเชียลให้ลูก ๆ หลาน ๆ เอาไปปรับใช้ในการแก้ปัญหาผู้สูงวัยติดโซเชียลกันค่ะ
ทุกวันนี้ไม่ได้มีเพียงเด็ก ๆ เท่านั้นที่ติดเกมออนไลน์หรือติดโซเชียลมีเดีย แต่ยังมีคนอีกหนึ่งกลุ่มซึ่งมีปัญหาไม่แพ้กัน นั่นคือ ส.ว. หรือผู้สูงวัย
ด้านนายแพทย์ธิติพันธุ์ ธานีรัตน์ ผู้อำนวยการศูนย์สุขภาพจิตที่ 11 ประจำกรมสุขภาพจิต พร้อมเผยวิธีแก้ไขปัญหาที่ทำได้ไม่ยากแต่ได้ผลชะงัด
Level 1 ทบทวนชีวิตที่อาจตกหล่น
การใช้สื่อออนไลน์หรือโซเชียลมีเดีย นอกจากเพื่อความสนุกสนานและความบันเทิงแล้ว หลายคนยังใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์เหล่านี้เพื่อเติมเต็มชีวิตส่วนที่ขาดหายไปอีกด้วย ซึ่งทางจิตวิทยาเชื่อว่า ความสุขหรือคุณภาพชีวิตไม่ได้เป็นผลมาจากความสำเร็จหรือความสุขจากการทำงานเพียงอย่างเดียว แต่ยังเกิดจากการรักษาสัมพันธภาพที่ดีกับคนใกล้ตัว รวมถึงการดูแลตัวเองขั้นพื้นฐาน
ผู้สูงวัยหลายท่านที่ไม่ได้ทำงานประจำอาจมองเห็นคุณค่าในตัวเองลดน้อยลง ยิ่งหากผู้สูงวัยท่านนั้นห่างเหินกับลูกหลานหรือคู่สมรส หรืออาจไม่ได้พบปะเพื่อนฝูง หรือมีขีดจำกัดด้านสุขภาพจนไม่สามารถใช้ชีวิตตามที่ต้องการได้ ทั้งหมดนี้อาจเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ผู้สูงวัยหลายท่านเลือกใช้สื่อสังคมออนไลน์เข้ามาเติมเต็มความสุขทดแทนโดยไม่รู้ตัว จึงทำให้เสพติดอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เหล่านี้ได้ง่าย
ลูกหลานช่วยท่านได้
ลูก ๆ หลาน ๆ มีส่วนช่วยให้ผู้สูงวัยที่คุณรักลดพฤติกรรมการติดโซเชียลให้น้อยลงได้ โดยอาจเริ่มจากการเข้าไปสวมกอดท่าน พร้อมหอมแก้มเบา ๆ แล้วพูดว่า “คุณย่าเล่นไลน์ ไม่มีใครกอดคุณย่าได้อุ่นแบบนี้นะคะ หนูอยากให้คุณย่ามานั่งคุยกับหนูหน่อยได้ไหมคะ วันนี้หนูมีเรื่องจะเล่า (หรือปรึกษา) คุณย่าเยอะเลยค่ะ”
เพียงเท่านี้ก็แสดงให้ท่านเห็นแล้วว่า ความสัมพันธ์ที่แท้จริงย่อมมีคุณค่าและมีความหมายมากกว่าความสัมพันธ์ในโลกออนไลน์อย่างแน่นอน
Level 2 มองข้อดี-ข้อเสียให้ออก
อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์รวมไปถึงสื่อหรือสังคมออนไลน์มีประโยชน์มากมาย ทั้งการรับรู้ข่าวสารที่รวดเร็วทันใจ เพิ่มช่องทางการติดต่อสื่อสารที่สะดวกสบายเพียงแค่ปลายนิ้ว แต่อย่าลืมว่า หากเผลอใช้สื่อเหล่านี้มากเกินไปหรือใช้ไม่เหมาะสมกับกาลเทศะ ย่อมส่งผลเสียกับชีวิตได้มากไม่แพ้กัน
ผลกระทบโดยตรงต่อผู้สูงวัยคือปัญหาสุขภาพ ลดสัดส่วนของการพักผ่อน หรืออาจรับประทานอาหารไม่ตรงเวลา รวมถึงออกกำลังกายน้อยลง อีกทั้งยังอาจมีปัญหาสัมพันธ์ภาพกับคนใกล้ชิด เพราะมีเวลาให้กันน้อยลง ที่สำคัญผู้สูงวัยหลายคนกลายเป็นคนหงุดหงิดง่าย เนื่องจากถูกรบกวนระหว่างที่เพลิดเพลินกับสังคมออนไลน์
Level 3 ปรับตารางชีวิตให้สมดุล
หลังจากทบทวนข้อดี-ข้อเสียของการใช้สื่อออนไลน์ไปแล้ว ลองมาจัดตารางเวลาในแต่ละวันกันใหม่ เพื่อให้มีสุขภาพและคุณภาพชีวิตที่ดีมากยิ่งขึ้น หลักสำคัญคือ การคงไว้ซึ่งพฤติกรรมสุขภาพที่ดี ทั้งการรับประทานอาหารที่เหมาะสมตรงเวลา การพักผ่อนอย่างเพียงพอ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ รวมไปถึงการจัดเวลาสำหรับกิจกรรมสันทนาการอื่น ๆ เช่น ดูหนัง ฟังเพลง เข้าสปา รวมถึงพบปะสังสรรค์หรือใช้เวลาร่วมกับคนอื่นอย่างเหมาะสม หลังจากนี้ในช่วงเวลาว่าง คุณปู่คุณย่าจะใช้สื่อออกออนไลน์ก็ไม่ผิดกติกาอะไร
ตัวอย่างตารางเวลาสำหรับผู้สูงวัย
- 7.00-8.00 น. ออกกำลังกายหรือโยคะเบา ๆ เช่น เดินเร็ว แกว่งแขน
- 8.00-9.00 น. รับประทานอาหารเช้า พูดคุยกับสมาชิกในครอบครัว
- 9.00-12.00 น. ช่วยทำงานบ้านเล็ก ๆ น้อย ๆ หรือช่วยเหลือกิจการของครอบครัวตามกำลัง (อาจเน้นที่การเก็บหรือนับเงินเป็นหลัก)
- 12.00-13.00 น. รับประทานอาหารกลางวัน พูดคุยกับสมาชิกในครอบครัว
- 13.00-14.00 น. ท่องโลกออนไลน์ เช่น เล่นไลน์ เฟซบุ๊ก อ่านข่าว หรือดูละครย้อนหลังในยูทูบ
- 14.00-15.30 น. พักสายตาสักหน่อย งีบหลับได้ตามอัธยาศัย
- 15.30-16.00 น. ชวนสมาชิกในครอบครัวรับประทานอาหารว่างด้วยกัน
- 16.00-18.00 น. ออกไปทำกิจกรรมนอกบ้านตามความสนใจ เช่น เข้ากลุ่มรำไม้พลอง แอโรบิก เข้าสปาหรือร้านเสริมสวย
- 18.00-19.00 น. รับประทานอาหารเย็น พูดคุยกับสมาชิกในครอบครัว
- 19.00-20.30 น. ร่วมกิจกรรมครอบครัว เช่น นั่งดูละครด้วยกัน เล่นเกมหรือไพ่ เพื่อลับสมอง
- 20.30-21.30 น. ท่องโลกออนไลน์
- 21.30-22.00 น. กิจกรรมผ่อนคลาย นั่งสมาธิ สวดมนต์ เตรียมตัวเข้านอน
ถ้าไม่อยากให้ผู้สูงวัยในบ้านเสียสุขภาพและห่างเหินความสัพพันธ์ภายในครอบครัว ลองทำตามคำแนะนำของคุณหมอดูนะคะ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
โดยนายแพทย์ธิติพันธ์ ธานีรัตน์ เรียบเรียง ชลธิชา แสงใสแก้ว
