ทำหมันหญิงแล้วยังท้องได้ไหม มาดูวิธีทำหมันหญิงป้องกันป่องไม่ตั้งใจ

        การทำหมันในสตรีเป็นการป้องกันการตั้งครรภ์วิธีหนึ่ง ซึ่งถือเป็นการคุมกำเนิดแบบถาวร ไม่มีผลเสียต่อร่างกาย เพราะไม่ทำให้ฮอร์โมนของร่างกายเปลี่ยนแปลง ดังนั้นผู้หญิงที่ทำหมันจึงมีประจำเดือนมาตามปกติ รวมไปถึงสุขภาพร่างกายและจิตใจก็ไม่เกิดการเปลี่ยนแปลง ยังสามารถทำงานได้ตามปกติ

ทำหมันผู้หญิง ทำอย่างไร

        จุดประสงค์ของการทำหมันผู้หญิงก็เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์โดยไม่ให้อสุจิปฏิสนธิกับไข่ในท่อนำไข่ด้วยการผูก ตัด รัด หรือทำลายส่วนใดส่วนหนึ่งของท่อนำไข่ไป

ทำหมันผู้หญิง มีขั้นตอนอย่างไร

        ขั้นตอนการทำหมันผู้หญิงสามารถแบ่งออกเป็น 2 ระยะด้วยกัน โดยมีรายละเอียด ดังนี้

        1. ระยะหลังคลอดใหม่ ๆ

        ผู้หญิงที่เพิ่งผ่านการคลอดบุตรมาใหม่ ๆ จะเป็นช่วงที่เหมาะกับการทำหมัน เนื่องจากตำแหน่งมดลูกของคุณแม่หลังคลอดจะอยู่สูง สะดวกต่อการผูกและตัดท่อนำไข่ทั้ง 2 ข้างออกด้วยการผ่าตัดเปิดหน้าท้องประมาณ 2.5 เซนติเมตร โดยจะใช้เวลาผ่าตัดทำหมันประมาณ 10-15 นาที เท่านั้น
   
        ทั้งนี้ การทำหมันหลังคลอดใหม่ ๆ หรือที่เรียกว่าการทำหมันเปียก จะนิยมทำภายใน 24-48 ชั่วโมง หลังคลอด หรือทำร่วมกับการผ่าคลอดเลยก็ได้เช่นกัน ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของสูตินรีแพทย์เจ้าของไข้ค่ะ

        2. ระยะปกติ

        การทำหมันผู้หญิงระยะปกติหรือที่เรียกกันว่าการทำหมันแห้ง คือการทำหมัน ณ เวลาใด เวลาหนึ่งที่ไม่เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์ ไม่ใช่การทำหมันในระยะหลังคลอด ซึ่งวิธีการทำหมันแห้งอาจจะใช้วิธีผ่าตัดเหมือนการทำหมันระยะหลังคลอดใหม่ ๆ หรือทำหมันโดยใช้กล้องส่องช่องท้องผ่านแผลขนาดเล็กบริเวณใกล้สะดือ

        ทั้งนี้ การทำหมันแห้งมักจะทำในช่วงหลังมีรอบเดือนแล้ว เพื่อให้มั่นใจว่าไม่ได้อยู่ในภาวะตั้งครรภ์ในขณะที่ทำหมัน นอกจากนี้ก่อนตัดสินใจทำหมันแห้งจะต้องผ่านการตรวจสุขภาพก่อน และเซ็นเอกสารแสดงความยินยอมรับการทำหมันสตรี จากนั้นแพทย์จะนัดผ่าตัดทำหมันอีกครั้งหากร่างกายคนไข้มีความพร้อม


ทำหมันผู้หญิง มีกี่วิธี

          การทำหมันหญิงโดยทั่วไปคือการทำให้ปีกมดลูกตันทั้งสองข้าง เพื่อตัดทางเชื้ออสุจิไม่ให้ไปเจอกับไข่ ซึ่งการทำหมันจะแบ่งออกเป็น 2 วิธีหลัก ๆ คือ วิธีผ่านเข้าไปถึงมดลูก และวิธีทำให้ปีกมดลูกตัน ส่วนรายละเอียดในแต่ละวิธี มีดังนี้ค่ะ

          1. การผ่านเข้าไปถึงปีกมดลูก อาจทำได้โดย

          - ผ่าหน้าท้อง

          ซึ่งหากเป็นระยะหลังคลอดก็จะทำได้โดยเปิดหน้าท้องเป็นแผลแคบ ๆ ประมาณ 2-3 เซนติเมตร ต่ำกว่าระดับสะดือเล็กน้อย เพราะมดลูกหลังคลอดใหม่ ๆ ยังมีขนาดใหญ่ เจอมดลูกได้ง่ายกว่าเคสทำหมันแห้ง

          - ผ่าตัดแบบย่อ

          วิธีนี้จะนิยมใช้กับการทำหมันแห้ง เนื่องจากในเคสนี้มดลูกจะอยู่ลึกในอุ้งเชิงกราน หากใช้วิธีผ่าตัดหน้าท้องอาจต้องเปิดหน้าท้องกว้างเพื่อจะเข้าถึงมดลูกได้ ดังนั้นในกรณีทำหมันแห้ง แพทย์จะนิยมใช้วิธีผ่าตัดเป็นแผลขนาดเล็กประมาณ 3-4 เซนติเมตร แล้วใช้เครื่องมือสอดผ่านเข้าทางปากมดลูก (ช่องคลอด) เพื่อดันและยกมดลูกให้สูงมากพอจะสามารถจับปีกมดลูกได้โดยง่าย

          2. การใช้กล้องส่องผ่านเข้าทางหน้าท้อง

          วิธีนี้แพทย์จะใช้กล้องขนาดเล็ก (ขนาดใหญ่กว่าดินสอดำไม่มากนัก) สอดผ่านหน้าท้องบริเวณด้านล่างของสะดือ (หรือบริเวณใกล้เคียง) เพื่อส่องดูปีกมดลูกและสอดเครื่องมือที่จะทำให้ปีกมดลูกตัน หรืออาจใช้วิธีเจาะผ่านทางหน้าท้องอีกรูหนึ่ง วิธีนี้นิยมทำในการทำหมันแห้ง เพราะแผลผ่าตัดจะมีขนาดเล็กแทบมองไม่เห็น

          3. ทำหมันผ่านทางช่องคลอด

          - การเปิดแผลเล็ก ๆ ที่บริเวณตอนบนของช่องคลอด ซึ่งแผลนี้จะเปิดติดต่อกับช่องท้อง และสามารถใส่เครื่องมือเข้าไปจับปีกมดลูก ดึงออกมาเพื่อทำให้ตันได้

          - การใช้กล้องส่องผ่านเข้าทางตอนบนของช่องคลอด (Culdoscopy)

          4. การทำหมันโดยการผูกหรือตัดปีกมดลูกด้วยวิธีต่าง ๆ ตามความชำนาญและประสบการณ์ของแพทย์

          5. การทำหมันด้วยการจี้ไฟฟ้า เพื่อทำลายท่อนำไข่บางส่วน


          6. การทำหมันด้วยการใช้คลิปหนีบ หรือใช้ห่วงรัดท่อนำไข่


          อย่างไรก็ตาม การทำหมันเปียกหรือการทำหมันแห้งควรต้องผ่านการพิจารณาของแพทย์เจ้าของไข้ว่าควรใช้วิธีทำหมันแบบไหนจะสะดวก ปลอดภัยต่อคนไข้มากที่สุด ทั้งนี้ วิธีการทำหมันนั้น ๆ ส่วนมากก็จะเป็นวิธีที่แพทย์มีความชำนาญ มีประสบการณ์การทำหมันมาหลายเคส เป็นต้น

ทำหมันผู้หญิงควรเตรียมตัวอย่างไร

          1. ควรมั่นใจว่าไม่ได้ตั้งครรภ์อยู่

          2. บอกข้อมูลด้านสุขภาพให้ชัดเจนเมื่อแพทย์ซักประวัติ

          3. งดอาหารและน้ำอย่างน้อย 8 ชั่วโมง ก่อนทำหมัน

          4. ควรถ่ายปัสสาวะก่อนเข้าห้องผ่าตัด เพื่อให้การผ่าตัดทำหมันราบรื่นและป้องกันอันตรายต่อกระเพาะปัสสาวะ

วิธีดูแลตัวเองหลังทำหมัน

          หลังทำหมันมาแล้วควรดูแลและปฏิบัติตัว ดังนี้

          1. ห้ามเปิดแผลและระวังไม่ให้แผลผ่าตัดถูกน้ำ เพราะจะทำให้แผลมีการติดเชื้อและเกิดภาวะอักเสบได้

          2. ควรเช็ดตัวแทนการอาบน้ำจนกว่าแผลจะตัดไหม

          3. ไปตัดไหมหลังผ่าตัดทำหมัน 7 วัน

          4. งดมีเพศสัมพันธ์ 1-2 เดือน เพื่อป้องกันการติดเชื้อในโพรงมดลูก

          5. มาตรวจตามแพทย์นัดทุกครั้ง


ทำหมันหญิงแล้วท้อง ?

          แม้การทำหมันจะเป็นวิธีคุมกำเนิดแบบถาวรที่มีประสิทธิภาพสูง โดยให้ผลคุมกำเนิดร้อยละ 99.6 ทว่าผู้หญิงที่ทำหมันยังมีโอกาสท้องได้ภายในปีแรกหลังการทำหมัน เฉลี่ย 1-7 ราย ต่อผู้หญิงทำหมัน 1,000 ราย

          โดยเหตุผลที่ทำหมันแล้วยังท้องอาจเป็นเพราะท่อนำไข่มีการเชื่อมต่อกันใหม่ และการตั้งครรภ์ภายหลังการทำหมันอาจเป็นได้ทั้งการตั้งครรภ์ในมดลูกหรือการตั้งครรภ์นอกมดลูกก็ได้ ฉะนั้นหากทำหมันแล้วประจำเดือนมาไม่ปกติ ประจำเดือนขาด ควรรีบไปพบแพทย์ เพราะหากเกิดตั้งครรภ์นอกมดลูกก็จะอันตรายต่อสุขภาพคุณแม่และลูกในท้องได้

ทำหมันหญิง ราคาเท่าไร

          ค่าใช้จ่ายในการทำหมันหญิงจะสูงกว่าการทำหมันชาย โดยทำหมันหญิงราคาจะอยู่ที่ประมาณ 30,000-60,000 บาท ขึ้นอยู่กับสถานพยาบาลแต่ละแห่ง ซึ่งหากสนใจจะทำหมันหญิง แนะนำให้โทร. สอบถามค่าทำหมันหญิงกับทางโรงพยาบาลก่อนนะคะ
      
          แม้ว่าการทำหมันหญิงจะเป็นวิธีคุมกำเนิดอย่างถาวร แต่ก็ไม่มีวิธีคุมกำเนิดชนิดไหนที่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 100% นะคะ อีกทั้งการทำหมันก็ไม่ช่วยป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ด้วย นอกจากจะสวมใส่ถุงยางอนามัยทุกครั้งขณะมีเพศสัมพันธ์
    

ขอบคุณข้อมูลจาก
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, ราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย, คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, สารานุกรมไทยฉบับเยาวชน, โรงพยาบาลพระรามเก้า