กระดูกสันหลังคด
พร้อมรึยัง? จัดการกับ กระดูกสันหลังคด (Lisa)
เคยมีคนทัก หรือได้ส่องกระจกดูร่างกายตัวเองดี ๆ บ้างรึเปล่า? ถ้าไหล่ไม่เท่ากัน เอวไม่ตรงกัน แล้วไม่ได้รักษาตั้งแต่ตอนยังเป็นวัยรุ่น มันก็อาจหนักหนาขึ้นเมื่อถึงตอนนี้ อาจจะได้เวลาต้องรู้จักกับกระดูกสันหลังคดเพื่อรับมือและรักษาไว้แต่เนิ่น ๆ แล้วล่ะ
ตามสถิติแล้ว "กระดูกสันหลังคด" ไม่ใช่โรคที่ไกลตัวนัก เพราะมีความชุกถึง 1% (ที่มา : ภาวะกระดูกสันหลังคดโดยไม่ทราบสาเหตุในวัยรุ่น โดย นพ.ทายาท บูรณกาล) และเด็กผู้หญิงก็มีโอกาสเป็นมากกว่าเด็กผู้ชายถึง 10 เท่า แต่ข่าวดีก็คือ ไม่ใช่ทุกคนที่จำเป็นต้องรักษา แต่ก็ใช่ว่าไม่จำเป็นต้องรู้จัก เพราะเช่นเดียวกับโรคอื่น ๆ หากปล่อยไว้ กระดูกสันหลังคดอาจมีผลกับชีวิตเราได้มากมายเลยล่ะ
"กระดูกสันหลังคด" ก็คือกระดูกสันหลังเบี้ยวซ้าย-ขวาผิดปกติ นิยามทางการแพทย์ หมายถึงการที่กระดูกสันหลังคดมากกว่า 10 องคา พบว่าเกิดได้ในส่วนคอ หลังและเอว หรือมากกว่าหนึ่งจุดในคนเดียวกัน แต่หากยังคดไม่ถึง 30 องศา มักจะไม่ก่อให้เกิดปัญหากับผู้ป่วย แต่อาจคดเพิ่มได้ทุกปี ๆ แต่ถ้าโตเต็มวัยแล้วกระดูกคดไม่เกิน 50 องศา ก็จะไม่มีการคดเพิ่มในอนาคต
คนที่โต ๆ แล้วก็อาจกระดูกสันหลังคดได้สาเหตุการเกิดกระดูกสันหลังคดในผู้ใหญ่ มักจะแตกต่างจากในเด็กหรือวัยรุ่นที่ยังมีการเจริญเติบโตอยู่ โดยส่วนมากแล้วกระดูกสันหลังคดมักจะเกิดในช่วงวัยเจริญพันธุ์ หรือช่วงวัยรุ่น และพบในเด็กสาวมากกว่าเด็กหนุ่ม และก็มักจะได้รับการรักษาในช่วงวัยรุ่น อย่างไรเสียคนที่เคยกระดูกสันหลังคดในวัยเด็ก ก็จะโตขึ้นมาเป็นผู้ใหญ่ แล้วก็ยังต้องอยู่เผชิญกับอาการของโรคต่อไป (หรือผลกระทบจากการรักษา) ส่วนใหญ่แล้วจะแบ่งได้เป็นสามกลุ่ม
กลุ่มที่ได้รับการรักษาแล้วในช่วงวัยรุ่น กลุ่มที่ไม่ได้รับการรักษาเลย กระดูกสันหลังคดซึ่งเกิดจากการเสื่อมตามอายุ (Degenerative Scoliosis) ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับการเกิดกระดูกพรุนในกระดูกสันหลังก็ได้ จะรู้ได้อย่างไรว่ากระดูกสันหลังคด หลายครั้งผู้ป่วยอาจรู้สึกว่าลำตัวยื่นออกมาข้างหน้า หรือรูปร่างตัวเองเปลี่ยนไป หรือสังเกตว่าเมื่อใส่เสื้อผ้าแล้วรู้สึกไม่เหมือนที่เคย คุณอาจจะไม่รู้ตัวเลยด้วยซ้ำว่ามีกระดูกสันหลังคด เนื่องจากบางครั้งเราอาจเห็นอาการได้จากด้านหลังเท่านั้น แต่คุณอาจรู้สึกว่ารอบเอวไม่เท่ากัน หรือรู้สึกว่าสะโพกข้างใดข้างหนึ่งยานออกมาเกินกว่าอีกข้างหนึ่ง ทดสอบได้โดยการใส่กระโปรงแล้วดูที่เอว เวลาที่ก้มลงมาข้างหน้าจะเห็นว่ากระดูกซี่โครงทั้งสองข้างไม่เหมือนกัน อาจเห็นหลังโปนออกมาเล็กน้อย ยืนตรงแล้วสังเกตดูว่า หัวไหล่หรือสะโพกข้างใดข้างหนึ่งสูงกว่ารึเปล่า ถ้าเห็นความแตกต่างนี้ ลองไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาดูว่ากระดูกสันหลังคดหรือไม่ เด็ก ๆ หรือวัยรุ่นที่กระดูกสันหลังคดส่วนใหญ่จะไม่มีรายงานว่าเจ็บปวด สำหรับผู้ป่วยในวัยนี้ หากรู้สึกว่าเจ็บก็ควรจะมีการตรวจที่นอกเหนือไปจากการเอ็กซเรย์ เนื่องจากอาจมีสาเหตุซ่อนเร้นที่ทำให้กระดูกสันหลังคด ยกตัวอย่าง เช่น เนื้องอกของกระดูก (Osteoid Osteoma) อาจทำให้กระดูกสันหลังคดได้เช่นกันในขณะเดียวกัน กลุ่มคนไข้กระดูกสันหลังคดที่เป็นผู้ใหญ่มักจะมาพบแพทย์ เพราะมีอาการเจ็บปวด เนื่องจากพอเราแก่ตัวลงกระดูกสันหลังก็จะยืดหยุ่นน้อยลง ของเหลวในหมอนรองกระดูกน้อยลง และทำให้ข้อต่อเกิดอาการอักเสบ
สิ่งที่ตามมาจาก "กระดูกสันหลังคด"กระดูกสันหลังคดอาจทำให้เกิดปัญหาตามมา อย่างเช่น การปวดหลังที่เกิดจากข้ออักเสบ มีปัญหาระบบทางเดินหายใจ เนื่องจากการคดมากเกินไปที่กระดูกสันหลัง ไขสันหลัง หรือเส้นประสาทเสียหายจากการคด หรือการผ่าตัดก็อาจทำให้ไขสันหลังอักเสบได้ ในขณะเดียวกันการใส่เสื้อเกราะรักษาอาการกระดูกคด หรือตัวอาการเองอาจทำให้ผู้ป่วยมีปัญหาทางจิต และไม่มีความนับถือตัวเองด้วย
ถ้าเราต้องรับการรักษา...มีคนมากมายที่กระดูกสันหลังคด แต่ไม่ต้องรับการรักษา เนื่องจากมุมที่คดค่อนข้างน้อย ดังนั้น หลังจากสังเกตอาการแล้ว สิ่งแรกที่คุณควรทำ ก็คือปรึกษาแพทย์ หรือนักกายภาพบำบัดเพื่อเข้ารับการรักษาต่อไป
1.รักษาโดยไม่ผ่าตัด ในกรณีที่กระดูกสันหลังที่คดมีมุมองศาไม่มากนัก จะต้องมีการสังเกตว่ากระดูกคดมากขึ้นหรือไม่ และต้องติดตามรักษาอย่างใกล้ชิดทุก 4-6 เดือน ถ้าเห็นว่ามุมองศาเพิ่มขึ้นจนถึง 25-30 องศาหรือมากกว่า มักจะใช้การใส่เสื้อเกราะ (Brace) เพื่อชะลอไม่ให้อาการทรุดหนักยิ่งขึ้นไปอีก ชนิดของเสื้อเกราะอาจมีได้หลากหลาย ผู้ป่วยจะต้องใส่ตลอดเวลายกเว้นเวลาอาบน้ำ และค่อย ๆ ลดจำนวนชั่วโมงลง 2.รักษาโดยการผ่าตัด หากเกิดในเด็กแพทย์อาจต้องรอให้กระดูกหยุดเติบโตเสียก่อน (แต่ในหลายกรณีเด็กอาจต้องการการผ่าตัดก่อนที่กระดูกจะคดยิ่งไปกว่านั้น) โดยปกติแล้ว หากกระดูกสันหลังคดเกิน 40 องศา อาจจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัดอย่างเร่งด่วน การผ่าตัดมักจะเป็นการจัดแนวกระดูกสันหลัง จากนั้น แพทย์จะใช้อุปกรณ์โลหะเพื่อยืดแนวไว้จนกว่าจะหายดี บางครั้งอาจผ่าตัดบริเวณแผ่นหลัง หนังท้องใต้ซี่โครง และอาจต้องมีการใช้เสื้อเกราะร่วมด้วยในคนไข้ผู้ใหญ่ เป้าหมายของการผ่าตัด คือการชะลอไม่ให้อาการทรุดหนักขึ้น และเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต การผ่าตัดอาจทำให้เจ็บปวดน้อยลงก็จริง แต่ก็ควรตระหนักว่าเป้าหมายคือ การให้คุณใช้ชีวิตประจำวันได้สบายยิ่งขึ้น
การไม่ดื่มนมหรือกินจั๊งก์ฟู้ด ทำให้เกิดกระดูกสันหลับคดด้วยรึเปล่า?ในกรณีนี้หายากมาก ๆ กระดูกสันหลังคด อาจเกิดจากปัญหาโภชนาการ ซึ่งเกิดจากการมีแคลเซียมน้อยเกินไปจนทำให้กระดูกอ่อนลง อย่างไรก็ตาม การที่คุณจะกินอะไรหรือกินมากเท่าไหร่ไม่มีความเกี่ยวข้องกับกระดูกสันหลังคด และก็ยังไม่มีการศึกษาว่าจั๊งก์ฟู้ดทำให้เกิดโรคนี้ด้วย
Expert’s Corner Get to Know Scoliosisรู้จักกระดูกสันหลังในฐานะปัญหาใกล้ตัวกับ นพ.ธีรชัย ผาณิตพงศ์ ศัลยแพทย์ด้านสมองและระบบประสาท ร.พ.พญาไท 3
ไลฟ์สไตล์มีผลต่อการเกิดกระดูกสันหลังคดรึเปล่าคะ?
ส่งผลค่อนข้างมากครับ โดยเฉพาะการทำงานที่อยู่ในท่าใดท่าหนึ่งนาน ๆ ก็จะทำให้เราเผลอใช้กล้ามเนื้อไม่สมดุล อาจจะใช้บางมัดมากเกินไป บางมัดน้อยเกินไป ทำให้เกิดการอ่อนแอของกล้ามเนื้อ การสมดุลของกระดูกสันหลังสูญเสียไป หรือการนั่งอยู่ในท่าที่เอียงตัวอยู่ตลอดเวลาก็จะทำให้โครงสร้างกระดูกสันหลังผิดปกติ เกิดความเสื่อมของข้อต่อกระดูกสันหลังหรือหมอนรองกระดูกสันหลัง ทำให้กระดูกคดหรือเอียงไปด้านใดด้านหนึ่ง
การรักษาเจ็บปวดหรือใช้เวลานานมั้ยคะ?
เพราะว่ากระดูกสันหลังคดจะมีความผิดปกติทั้งของตัวข้อต่อและตัวกระดูก การรักษาจึงจำเป็นต้องดัดกระดูกกลับคืนที่แล้วยืดตรงด้วยเหล็ก ซึ่งค่อนข้างใช้เวลารักษานาน ทั้งนี้ ต้องขึ้นอยู่กับจำนวนข้อที่คดว่ามากน้อยเพียงใดครับ
ปล่อยไว้นาน ๆ จะส่งผลอย่างไร?
เมื่อกระดูกสันหลังคดจะทำให้สมดุลของร่างกายผิดไป อย่างเช่น ถ้ากระดูกสันหลังบริเวณหนึ่งคดเอียงไปด้านหนึ่ง จะทำให้กระดูกส่วนอื่น ของกระดูกสันหลังบิดกลับไปด้านตรงข้ามเพื่อรักษาแนวตรงของร่างกายเอาไว้ แล้วเกิดการคดงอเป็นรูป "S" และความเสื่อมก็จะลุกลามไปในกระดูกสันหลังส่วนอื่นด้วยครับ
เคล็ดลับสุขภาพ สุขภาพใกล้ตัว โรคและการป้องกัน คลิกเลย
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
