ทำงานแบบไหนจึงไม่ป่วย (ชีวจิต)
ในบรรดาโรคสมัยใหม่ ที่เข้าข่ายโรคที่ไม่ใช่โรค ที่นับวันจะทวีจำนวนสูงขึ้น และคุกคามชีวิตของ "คนทำงาน" มากขึ้นทุกวัน "โรคที่เกิดจากการทำงาน" เป็นหนึ่งในบรรดาดาวเด่นเหล่านั้น ไม่ว่าจะเป็นโรคที่เกิดจากสภาพแวดล้อมในที่ทำงาน อุปกรณ์สำนักงาน หรือแม้แต่สารพิษต่าง ๆ ที่เกิดได้จากงานเฉพาะด้าน
น.พ.หทัย ชิตานนท์ ประธานสถาบันส่งเสริมสุขภาพไทย มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ ให้ข้อมุลกรณีของผู้สูบบุหรี่ในอาคาร นอกจากจะล่องลอยอยู่ในอากาศแล้ว ยังเกาะติดกับผนัง ม่าน พรม และเฟอร์นิเจอร์ต่าง ๆ ซึ่งจะค่อย ๆ ระเหยออกมาในอากาศ
"ควันบุหรี่ในอาคารสำนักงาน ไม่ได้ให้ผลร้ายในทันที หากเมื่อวานนี้ในห้องนี้มีคนมานั่งสูบบุหรี่ และวันนี้คุณเดินเข้ามาในห้อง ก็ยังได้รับอันตรายจากพิษของบุหรี่เข้าไปด้วย เพราะสารพิษของบุหรี่ยังอยู่ได้นานถึง 48 ชั่วโมง ในกรณีที่เป็นห้องปรับอากาศ ที่ไม่มีการระบายอากาศที่ดีด้วยนะ"
นอกจากสารพิษ อย่างเช่นควันบุหรี่ในสภาพแวดล้อมแล้ว เรื่องของอุปกรณ์สำนักงาน ก็เป็นแหล่งที่มาแห่งโรคอีกประเภทหนึ่ง โดยเฉพาะอุปกรณ์สำนักงานที่มีประจำทุกแห่งในทุกสำนักงาน อย่าง "คอมพิวเตอร์" จากผลการศึกษาของนักวิจัยแห่งมหาวิทยาลัยสตอกโฮล์มในสวีเดน ระบุว่าตัวการที่เกิดอาการภูมิแพ้ คือสารประกอบทางเคมีที่มีชื่อว่า "triphenyl phophate" ซึ่งใช้กันอย่างแพร่หลาย ทั้งในจอโทรทัศน์และคอมพิวเตอร์ ในขณะเดียวกัน สารตัวนี้ก็ทำให้เกิดปฏิกริยาของโรคภูมิแพ้ อาทิ คัน คัดจมูกและปวดศรีษะ
คอมพิวเตอร์จึงอาจเป็นต้นเหตุสำคัญ ที่แพร่กระจายสารเคมีที่ทำให้เกิดโรคภูมิแพ้ โดยเฉพาะสถานที่ทำงานที่มีเนื้อที่จำกัด ดังนั้นการระบายอากาศที่ดีจึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง ผลการวิจัยพบว่า มีเครื่องคอมพิวเตอร์ถึง 10 ยี่ห้อ ใน 18 ยี่ห้อ ที่ทำการทดสอบ มีระดับของสารเคมีที่ว่านี้สูงมาก
ต้นตอของโรคจากที่ทำงานที่สำคัญที่ปัจจัยหนึ่ง มากจาก "ตึก" หรืออาคารสำนักงานนั่นเอง องค์การอนามัยโลกรายงานว่า ร้อยละ 30 อาการหรือตึกที่สร้างขึ้นใหม่ จะมีปัญหาคุณภาพของอากาศภายในอาคาร อันเป็นที่มาของอาการตึกเป็นพิษ
โรคแพ้ตึกหรือตึกเป็นพิษ มีสาเหตุใหญ่ ๆ อยู่ 3 ประการด้วยกัน คือ การระบายอากาศในตึกหรืออาคารไม่ดี ประเด็นต่อมาคือ ตึกหรืออาคารมีการใช้วัสดุก่อสร้างและตกแต่งจากวัสดุสังเคราะห์ ซึ่งเป็นบ่อเกิดของสารพิษต่างๆ สุดท้าย เกิดจากก๊าซพิษที่ปล่อยออกจากตัวมนุษย์กว่า 100 ชนิด เช่น คาร์บอนมอนนอกไซด์ ไฮโดรเจน ฯลฯ
ปัจจุบันการออกแบบตึก พยายามที่จะลดการนำอากาศจากภายนอกเข้ามาในตัวอาคาร เพื่อประหยัดพลังงานในการทำความเย็น เมื่อระบบระบายอากาศไม่ดี มลพิษต่างๆ ในอากาศจะหมุนเวียนอยู่ภายใน นำพิษภัยมาสุ่สุขภาพของผุ้ที่อยู่ภายในอาคารสำนักงาน นอกจากนี้ การตกแต่งอาคารสำนักงานและบ้านเรือน ที่ใช้ผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจากไม้อัดและกระดานไฟเบอร์เข้าแทนที่ไม้ธรรมชาติ การใช้พรมสังเคราะห์ปุพื้น ซึ่งมีส่วนผสมของกาวหรือเรซิน เพื่อการยึดเกาะที่คงทนถาวร ก็ล้วนปล่อยสารพิษออกสู่อากาศ โดยที่พนักงานที่พนักงานที่ทำงานกันอยู่ในอาคาร ไม่มีโอกาสรู้ตัวเลย
โรคที่น่าสนใจอย่างมากโรคหนึ่ง ที่จัดอยู่ในกลุ่มโรคจากการทำงาน คือ โรค ลิเจียนแนร์ (Legionnaires\' disease) เป็นโรคติดเชื้อทางระบบทางเดินหายใจ มีสาเหตุมาจากเชื้อแบคทีเรีย "ลิจิโอเนลลา นิวโมฟิลา" จะอาศัยอยู่บริเวณที่มีน้ำขังนิ่ง อุณหภูมิระหว่าง 20-40 องศาเซลเซียส ค่าความเป็นกรด-ด่าง ระหว่าง 5.0-8.5 มีคลอรีนตกค้าง ต่ำกว่า 1 มิลลิกรัมต่อลิตร แหล่งน้ำที่เป็นแหล่งเพาะเชื้อได้เป็นอย่างดี คือ หอหล่อเย็น ถังพักน้ำ อ่างน้ำพุ-น้ำวน หัวก๊อกฝักบัว เครื่องทำน้ำร้อน เครื่องพ่นความชื้นหรือแอร์น้ำ แอร์ ถาดรองน้ำแอร์ ฯลฯ
อาการของผู้ที่ได้รับเชื้อ หากร่างกายอ่อนแออยู่แล้วก็จะเจ็บป่วย โดยจะมีความรุนแรงอยู่ 2 ลักษณะ คืออาการจะคล้ายเป็นไข้หวัดใหญ่ มีไข้ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ลักษณะนี้จะไม่รุนแรงนัก อีกลักษณะหนึ่งคือป่วยเป็นโรคลิเจียนแนร์ ซึ่งรุนแรงและอันตราย อาการจะคล้ายกับปอดบวมหรือปอดอักเสบ มีไข้สูง ไอ มีเสมหะ หายใจลำบาก หนาวสั่น ปวดศรีษะ ปวดกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย เจ็บหน้าอ ติดเชื้อในปอด หากอาการรุนแรง อาจถึงขั้นเสียชีวิตได้
กลุ่มคนที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อจนป่วยเป็นโรคลิเจียนแนร์ ได้แก่ ผุ้สูงอายุวัย 50 ปีขึ้นไป ผู้ที่สูบบุหรี่จัด ผุ้ที่ดื่มเหล้าจัด ผุ้ที่ได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะ เช่น ไต หัวใจ ผู้ที่ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแออันเนื่องมาจากเป็นมะเร็ง หรือติดเชื้อเอชไอวี ผุ้ที่อยู่ระหว่างรักษาโรคบางชนิด เช่น โรคระบบทางเดินหายใจ เบาหวาน มะเร็ง และการล้างไต
การปรับวิถีชีวิตใหม่เป็นทางออกหนึ่ง ที่น่าจะช่วยผ่อนเบาปัญหาของโรคที่เกิดจากการทำงานลงได้ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่สะอาด รวมทั้งปรับกายใจให้มีระบบภูมิต้านทานที่ดีขึ้น เป็นเกราะกั้นภัยด่านแรก ไม่ให้เชื้อโรคต่าง ๆ ทะลวงเข้าไปถึงตัวได้
อย่างที่ ดร.สาทิส อินทรกำแหง ได้กล่าวไว้ชัดเจนว่า "เราต้องหาทางแก้ไขด้วยตัวเราเอง หลีกเลี่ยงอากาศไม่ดี หาเวลาว่างในการพักผ่อนให้กับตัวเอง อย่าเครียดมาก เท่านี้เราก็จะเป็นบุคคลหนึ่งซึ่งมีสุขภาพดี"
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
