โควิด 19 เป็นโรคที่ส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจโดยตรง หากเชื้อลงปอด การทำงานก็จะยิ่งแย่ลง ส่งผลต่อการแลกเปลี่ยนและลำเลียงออกซิเจนในปอด จะหายใจเหนื่อยมากขึ้น ซึ่งเคสเหล่านี้ควรต้องได้รับยาฟาวิพิราเวียร์รักษาอาการ ส่วนในผู้ป่วยอาการหนักก็ต้องใช้เครื่องช่วยหายใจประคองอาการไปด้วย ทว่าตอนนี้สถานการณ์ค่อนข้างวิกฤต เนื่องจากมีผู้ป่วยล้นโรงพยาบาล ไม่มีเตียงรองรับได้ บางส่วนจึงต้องรอการรักษาอยู่ที่บ้าน ทำให้หลายคนเริ่มมีอาการหายใจติดขัด ดังนั้นจำเป็นต้องหาวิธีช่วยเหลือตัวเองเบื้องต้น ด้วยการเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของปอดที่จะช่วยให้หายใจได้คล่องขึ้น ดังต่อไปนี้
วิธีปรับท่านอน ช่วยเปิดปอดให้รับออกซิเจนได้มากขึ้น
ผู้ป่วยโควิด 19 ที่เริ่มมีอาการหายใจเหนื่อย และยังไม่ได้เข้ารับการรักษา ในระหว่างที่รอเตียงสามารถประคองอาการตัวเองด้วยการจัดท่านอนและท่านั่งเพื่อช่วยให้ปอดรับอากาศได้สะดวกกว่าเดิม ซึ่งจะช่วยให้หายใจได้ดีขึ้น ตามนี้
-
ท่าที่ 1 นอนคว่ำบนหมอนหนุน โดยตะแคงหน้าไปด้านข้าง นาน 30 นาที - 2 ชั่วโมง
-
ท่าที่ 2 นอนตะแคงขวา 30 นาที - 2 ชั่วโมง
-
ท่าที่ 3 นั่งเอนหลัง ตั้งศีรษะสูง นาน 30 นาที - 2 ชั่วโมง
-
ท่าที่ 4 นอนตะแคงซ้าย 30 นาที - 2 ชั่วโมง
-
ท่าที่ 5 กลับมาทำท่านอนคว่ำ แล้ววนเปลี่ยนท่าตามลำดับไปเรื่อย ๆ
ทั้งนี้ หากหายใจแล้วรู้สึกเจ็บหน้าอกมาก สามารถนอนกอดหมอนเพื่อช่วยประคองซี่โครงไว้ อาการเจ็บเมื่อหายใจจะทุเลาลง
ฝึกท่าบริหารปอด เสริมสร้างปอดให้แข็งแรง
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ได้แนะนำ 6 ท่าบริหารปอด ที่สามารถบรรเทาความรุนแรงของโรค โดยช่วยลดอาการเหนื่อย ขับเสมหะ และช่วยฟื้นฟูสมรรถภาพปอดของผู้ป่วย รวมไปถึงประชาชนทุกคนก็สามารถทำด้วยตัวเองได้ที่บ้าน เพื่อให้ปอดขยายตัว ยืดเหยียดกล้ามเนื้อทรวงอกและกล้ามเนื้อกระบังลม ซึ่งมีวิธีฝึกดังนี้
-
ท่าที่ 1 พุงป่อง นั่งตัวตรง วางมือทั้ง 2 ข้างที่หน้าท้อง หายใจเข้าท้องป่อง แต่อกไม่ขยาย หายใจออกท้องแฟบ
-
ท่าที่ 2 อกนิ่ง นั่งตัวตรง วางมือซ้ายบริเวณหน้าอก มือขวาวางบริเวณใต้ลิ้นปี่ หายใจเข้าท้องป่อง แต่อกไม่ขยาย หายใจออกท้องแฟบ
-
ท่าที่ 3 ขยับซี่โครง นั่งตัวตรง มือทั้ง 2 ข้างวางบริเวณตำแหน่งชายโครงด้านข้าง หายใจเข้าทางจมูกให้ซี่โครงบานออก หายใจออกช้า ๆ ทางปากให้ซี่โครงหุบลง
-
ท่าที่ 4 ชูมือ ยืดอก หายใจเข้าทางจมูกพร้อมยกแขนทั้ง 2 ข้างขึ้นด้านหน้า และหายใจออกทางปากยาว ๆ พร้อมผ่อนแขนลง
-
ท่าที่ 5 กางปีก ขยายปอด ยกแขนขึ้นประสานกันด้านหน้า หายใจเข้าทางจมูก พร้อมกางแขนออกด้านข้างทั้ง 2 ข้าง และหายใจออกทางปากยาว ๆ กลับสู่ท่าเดิม
-
ท่าที่ 6 ยืดสะบัก ขยับศอก มือทั้ง 2 ข้างประสานท้ายทอย หายใจเข้าทางจมูก พร้อมกางข้อศอกออก และหายใจออกทางปากยาว ๆ พร้อมกับหุบศอกและโก่งหลัง
ทั้งนี้ การหายใจเข้า-ออกแต่ละครั้งใช้เวลาครั้งละประมาณ 5 วินาที 1 รอบ ทำ 10 ครั้ง แล้วพัก 30-60 วินาที และควรทำต่อเนื่อง 3-5 รอบ
เคล็ดลับฟื้นฟูปอดให้แข็งแรงขึ้นด้วยวิธีง่าย ๆ
ปอดเป็นอวัยวะที่สำคัญยิ่งและเชื่อว่าทุกคนตระหนักรู้กันแล้ว ดังนั้น หากอาการโควิดดีขึ้นก็พยายามฟื้นฟูบำรุงปอดกันต่อ หรือแม้แต่ผู้ที่ไม่ได้ติดเชื้อก็สามารถทำได้ โดยนอกจากการฝึกหายใจตามที่แนะนำไปข้างต้น ก็ยังมีวิธีฟื้นฟูปอดที่ทำได้ง่าย ๆ ทุกวัน ดังนี้
-
รับประทานอาหารบำรุงปอด เช่น ขิง พริกหวาน ขมิ้น ฟักทอง มะเขือเทศ ผลไม้ตระกูลเบอร์รี ธัญพืชเต็มเมล็ดที่ไม่ผ่านการขัดสี น้ำมันมะกอก หอยนางรม หรือชาเขียว เพราะสารสำคัญจากอาหารเหล่านี้สามารถเสริมการทำงานของปอดได้ดี
-
หมั่นออกกำลังกาย อย่างการคาร์ดิโอหรือเล่นโยคะ เช่น โยคะท่าสุนัขเหยียดลง (Downward Dog) โยคะท่าอุตตานาสนะ (Standing Forward Bend) หรือโยคะท่านั่งบิดลำตัว (Seated Twist) เพื่อเพิ่มการทำงานของปอด
- สูดอากาศบริสุทธิ์ เราควรเติมออกซิเจนจากอากาศบริสุทธิ์ให้ปอดบ้าง เพื่อให้ร่างกายแลกเปลี่ยนก๊าซที่ดี แล้วส่งเลือดที่มีออกซิเจนเข้าสู่หัวใจให้สูบฉีดเลือดไปเลี้ยงอวัยวะต่าง ๆ ได้ดียิ่งขึ้น วันนี้เรามีสถานที่แนะนำเป็นป่าใกล้ ๆ กรุงเทพฯ เก็บไว้เผื่อเป็นทางเลือกให้ทุกคนได้ไปสูดอากาศบริสุทธิ์หลังจากวิกฤตโควิด 19 ในประเทศเริ่มคลี่คลายขึ้น
ซึ่งในกรุงเทพฯ ก็มี “ศูนย์เรียนรู้ป่าในกรุง” พื้นที่ป่าสีเขียวขนาดใหญ่ที่เต็มไปด้วยธรรมชาติให้ฟื้นฟูปอดได้อย่างเต็มที่ และยังมีพื้นที่ป่าที่อุดมสมบูรณ์ใกล้ ๆ กับกรุงเทพฯ อย่าง “ศูนย์เรียนรู้ป่าวังจันทร์” จังหวัดระยอง และ “ศูนย์ศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลนสิรินาถราชินี” จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ที่ดำเนินการโดย บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) เป็นพื้นที่ฟื้นฟูปอดแบบใกล้ชิดธรรมชาติ และยังได้เรียนรู้เรื่องระบบนิเวศป่าไปในตัวด้วย
ที่สำคัญศูนย์เรียนรู้ทั้ง 3 แห่ง ยังได้รับการรับรองมาตรฐานความปลอดภัยด้านสุขอนามัย Amazing Thailand Safety & Health Administration : SHA จากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย เรียบร้อยแล้วด้วยศูนย์เรียนรู้ป่าในกรุง
ศูนย์เรียนรู้ป่าในกรุง พื้นที่ป่าสีเขียวขนาดใหญ่ 12 ไร่ ย่านอ่อนนุช-ลาดกระบัง ที่จัดสรรพื้นที่ให้กลายเป็นป่าขนาดย่อมที่สมบูรณ์ และยังเป็นศูนย์เรียนรู้เกี่ยวกับป่าที่สำคัญของประเทศด้วย สามารถชื่นชมความงามของพรรณไม้หลากหลายชนิด เดินบนสกายวอล์กสัมผัสกับต้นไม้ได้อย่างใกล้ชิด ชมวิวป่าแบบพาโนรามาบนหอชมป่า เพลิดเพลินไปกับการชมผืนป่า และทัศนียภาพต้นไม้ชนิดต่าง ๆ ได้รอบทิศทาง 360 องศา สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ เฟซบุ๊ก ศูนย์เรียนรู้ป่าในกรุง โดยสถาบันปลูกป่าเเละระบบนิเวศ ปตท.
ศูนย์เรียนรู้ป่าวังจันทร์
ศูนย์ศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลนสิรินาถราชินี
ภาพจาก สถาบันปลูกป่า ปตท.
ขอบคุณข้อมูลจาก
สถาบันปลูกป่า ปตท., กรมอนามัย, กรมการแพทย์แผนไทยฯ, โรงพยาบาลกรุงเทพ, American Lung Association, โรงพยาบาลพญาไท, นิตยสารชีวจิต, เฟซบุ๊ก PR รพ.กลาง, เฟซบุ๊ก สมุนไพรอภัยภูเบศร, Disthai, สมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งประเทศไทยฯ, เฟซบุ๊ก ห้องฉุกเฉินต้องรู้, hindustantimes.com