โดนน้ำมันร้อน ๆ กระเด็นใส่จนผิวแสบไปหมด ต้องรีบมารักษาด้วยวิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น ที่จะช่วยบรรเทาอาการแสบร้อนที่ผิวให้ลดน้อยลงได้
คนที่เข้าครัวอยู่บ่อย ๆ น่าจะเคยมีประสบการณ์โดนน้ำมันร้อน ๆ กระเด็นใส่ หรือบางคนกำลังจะทอดปลา ทอดหมู แต่ดันเผลอเอามือลงไปจุ่มน้ำมันร้อน ๆ ในกระทะแทน โอ้ย...ความแสบนี้แทบอยากจะดิ้นซะตรงนั้นเลยใช่ไหมคะ แต่ทางที่ดีอย่ามัวดิ้นเร่า ๆ เพราะความร้อนกันเลย รีบมาดูวิธีรักษาน้ำมันลวกแขนที่เรานำมาฝากกันดีกว่า อาการแสบร้อนจะได้ไม่ลุกลามทรมานเรานาน ๆ เนอะ
วิธีปฐมพยาบาลเมื่อถูกน้ำมันลวกแขน
1. ล้างแผลด้วยน้ำสะอาดทันที
เมื่อโดนน้ำมันลวกให้รีบล้างแผลด้วยน้ำสะอาดและสบู่ หรือเปิดน้ำให้ไหลผ่านบาดแผลบริเวณที่ถูกน้ำมันลวก นานประมาณ 10 นาที น้ำจะช่วยลดอุณหภูมิที่ผิว ระบายความร้อนออกจากแผล และช่วยป้องกันอาการผิวหนังพุพองได้
2. ถอดเสื้อผ้าออก
ในกรณีที่ถ้าน้ำมันร้อน ๆ เปียกเสื้อผ้าที่สัมผัสกับผิวหนังอยู่ ให้ถอดเสื้อผ้าออก หรือตัดเสื้อผ้าส่วนนั้น เพื่อไม่ให้ผิวสัมผัสกับความร้อนนาน แต่ถ้าบางส่วนติดแน่นกับผิวหนัง ไม่ควรดึงออก นอกจากนี้ถ้ามีเครื่องประดับให้ถอดออกให้หมด
3. ประคบเย็น
หากรู้สึกเจ็บปวดบริเวณที่ถูกน้ำมันลวก สามารถใช้ผ้าเย็น ถุงประคบเย็น เจลแช่เย็น วางนาบบริเวณที่ถูกลวกเพื่อบรรเทาความเจ็บปวดได้ และยังช่วยยับยั้งความรุนแรงของการบาดเจ็บได้ด้วย
4. ทายา
หลังจากล้างแผลและซับให้แห้งแล้ว สามารถทายาชนิดครีมไตรแอมซิโนโลนบาง ๆ เพื่อรักษาอาการแผลพุพอง แผลไหม้
5. ปิดแผล
นำผ้าพันแผลมาปิดแผลเพื่อป้องกันการติดเชื้อ และพยายามอย่าให้แผลถูกน้ำ
ว่านหางจระเข้ก็ช่วยได้
ว่านหางจระเข้เป็นสมุนไพรไทยที่มีสรรพคุณช่วยบรรเทาอาการแสบร้อนผิว และรักษาแผลน้ำมันลวก น้ำร้อนลวก แผลพุพองจากไฟไหม้ สามารถนำมาปฐมพยาบาลเบื้องต้นได้ ดังนี้
1. ล้างแผลน้ำมันลวกกับน้ำจนสะอาด
2. นำวุ้นสดจากใบที่อยู่ส่วนล้างของต้นว่านหางจระเข้ไปล้าง ปอกเปลือกสีเขียวออก ล้างยางสีเหลืองออกให้สะอาดด้วยน้ำต้มสุก หรือน้ำด่างทับทิม เพื่อป้องกันการระคายเคือง
3. ขูดวุ้นใส ๆ หรือฝานแผ่นบาง ๆ ออกมา ลองทดสอบด้วยการทาบนท้องแขนด้านในดูก่อนว่ามีอาการแพ้หรือไม่ หากทาดูแล้วไม่คัน ผิวไม่แดง ก็สามารถใช้ได้
4. เมื่อทดสอบแล้วไม่แพ้ ให้นำวุ้นมาพอกแผลที่ถูกน้ำมันลวก
5. ใช้ผ้าพันแผลพันทับให้ชุ่มอยู่ตลอดเวลาในชั่วโมงแรก
6. ทาว่านหางจระเข้วันละ 3-4 ครั้งจนกว่าแผลจะหาย
ทั้งนี้ วุ้นสดของว่านหางจระเข้าไม่ควรเก็บไว้เกิน 24 ชั่วโมง และหากหาว่านหางจระเข้สด ๆ ไม่ได้ อาจใช้เจลว่านหางจระเข้แทนก็ได้เช่นกัน
ข้อควรระวัง
- หากบริเวณที่ถูกน้ำมันลวกมีถุงน้ำใสขนาดเล็กเกิดขึ้น ไม่ควรเจาะ เพราะถุงน้ำจะค่อย ๆ แห้งหายไปเอง แต่ถ้าเป็นถุงน้ำขนาดใหญ่และมีบริเวณกว้าง สามารถเจาะถุงน้ำได้โดยใช้เข็มที่สะอาดต้มในน้ำร้อนเพื่อฆ่าเชื้อโรคก่อน
- ไม่ควรตัดผิวหนังส่วนที่พองออก เพราะจะทำให้แผลเปิดและเกิดการติดเชื้อได้
- ไม่ควรใช้ยาสีฟันทา หรือนำน้ำปลามาราด เพราะไม่ได้ช่วยถอนพิษความร้อน และไม่มีสรรพคุณต่อแผล
- หากแผลที่ถูกน้ำมันลวกเป็นวงกว้าง และมีตุ่มพอง ผิวหนังหลุกลอก ควรไปโรงพยาบาลทันที
อย่างไรก็ดี สิ่งสำคัญของการรักษาน้ำมันลวกแขนก็อยู่ที่ความเร็วในการบรรเทาอาการตั้งแต่ที่โดนลวกระยะแรก ๆ นะคะ ฉะนั้นหากโดนน้ำมันลวกก็ขอให้มีสติ และรีบล้างแผลกับน้ำเย็นเพื่อบรรเทาความแสบร้อนก่อนเป็นอันดับแรกเลย
ขอบคุณข้อมูลจาก
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล, หมอชาวบ้าน, สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา
วิธีปฐมพยาบาลเมื่อถูกน้ำมันลวกแขน
1. ล้างแผลด้วยน้ำสะอาดทันที
เมื่อโดนน้ำมันลวกให้รีบล้างแผลด้วยน้ำสะอาดและสบู่ หรือเปิดน้ำให้ไหลผ่านบาดแผลบริเวณที่ถูกน้ำมันลวก นานประมาณ 10 นาที น้ำจะช่วยลดอุณหภูมิที่ผิว ระบายความร้อนออกจากแผล และช่วยป้องกันอาการผิวหนังพุพองได้
2. ถอดเสื้อผ้าออก
ในกรณีที่ถ้าน้ำมันร้อน ๆ เปียกเสื้อผ้าที่สัมผัสกับผิวหนังอยู่ ให้ถอดเสื้อผ้าออก หรือตัดเสื้อผ้าส่วนนั้น เพื่อไม่ให้ผิวสัมผัสกับความร้อนนาน แต่ถ้าบางส่วนติดแน่นกับผิวหนัง ไม่ควรดึงออก นอกจากนี้ถ้ามีเครื่องประดับให้ถอดออกให้หมด
3. ประคบเย็น
หากรู้สึกเจ็บปวดบริเวณที่ถูกน้ำมันลวก สามารถใช้ผ้าเย็น ถุงประคบเย็น เจลแช่เย็น วางนาบบริเวณที่ถูกลวกเพื่อบรรเทาความเจ็บปวดได้ และยังช่วยยับยั้งความรุนแรงของการบาดเจ็บได้ด้วย
4. ทายา
หลังจากล้างแผลและซับให้แห้งแล้ว สามารถทายาชนิดครีมไตรแอมซิโนโลนบาง ๆ เพื่อรักษาอาการแผลพุพอง แผลไหม้
5. ปิดแผล
นำผ้าพันแผลมาปิดแผลเพื่อป้องกันการติดเชื้อ และพยายามอย่าให้แผลถูกน้ำ
ว่านหางจระเข้ก็ช่วยได้
ว่านหางจระเข้เป็นสมุนไพรไทยที่มีสรรพคุณช่วยบรรเทาอาการแสบร้อนผิว และรักษาแผลน้ำมันลวก น้ำร้อนลวก แผลพุพองจากไฟไหม้ สามารถนำมาปฐมพยาบาลเบื้องต้นได้ ดังนี้
1. ล้างแผลน้ำมันลวกกับน้ำจนสะอาด
2. นำวุ้นสดจากใบที่อยู่ส่วนล้างของต้นว่านหางจระเข้ไปล้าง ปอกเปลือกสีเขียวออก ล้างยางสีเหลืองออกให้สะอาดด้วยน้ำต้มสุก หรือน้ำด่างทับทิม เพื่อป้องกันการระคายเคือง
3. ขูดวุ้นใส ๆ หรือฝานแผ่นบาง ๆ ออกมา ลองทดสอบด้วยการทาบนท้องแขนด้านในดูก่อนว่ามีอาการแพ้หรือไม่ หากทาดูแล้วไม่คัน ผิวไม่แดง ก็สามารถใช้ได้
4. เมื่อทดสอบแล้วไม่แพ้ ให้นำวุ้นมาพอกแผลที่ถูกน้ำมันลวก
5. ใช้ผ้าพันแผลพันทับให้ชุ่มอยู่ตลอดเวลาในชั่วโมงแรก
6. ทาว่านหางจระเข้วันละ 3-4 ครั้งจนกว่าแผลจะหาย
ทั้งนี้ วุ้นสดของว่านหางจระเข้าไม่ควรเก็บไว้เกิน 24 ชั่วโมง และหากหาว่านหางจระเข้สด ๆ ไม่ได้ อาจใช้เจลว่านหางจระเข้แทนก็ได้เช่นกัน
ข้อควรระวัง
- หากบริเวณที่ถูกน้ำมันลวกมีถุงน้ำใสขนาดเล็กเกิดขึ้น ไม่ควรเจาะ เพราะถุงน้ำจะค่อย ๆ แห้งหายไปเอง แต่ถ้าเป็นถุงน้ำขนาดใหญ่และมีบริเวณกว้าง สามารถเจาะถุงน้ำได้โดยใช้เข็มที่สะอาดต้มในน้ำร้อนเพื่อฆ่าเชื้อโรคก่อน
- ไม่ควรตัดผิวหนังส่วนที่พองออก เพราะจะทำให้แผลเปิดและเกิดการติดเชื้อได้
- ไม่ควรใช้ยาสีฟันทา หรือนำน้ำปลามาราด เพราะไม่ได้ช่วยถอนพิษความร้อน และไม่มีสรรพคุณต่อแผล
- หากแผลที่ถูกน้ำมันลวกเป็นวงกว้าง และมีตุ่มพอง ผิวหนังหลุกลอก ควรไปโรงพยาบาลทันที
อย่างไรก็ดี สิ่งสำคัญของการรักษาน้ำมันลวกแขนก็อยู่ที่ความเร็วในการบรรเทาอาการตั้งแต่ที่โดนลวกระยะแรก ๆ นะคะ ฉะนั้นหากโดนน้ำมันลวกก็ขอให้มีสติ และรีบล้างแผลกับน้ำเย็นเพื่อบรรเทาความแสบร้อนก่อนเป็นอันดับแรกเลย
* หมายเหตุ : อัปเดตข้อมูลล่าสุดวันที่ 5 พฤศจิกายน 2563
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล, หมอชาวบ้าน, สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา