พาราควอตเป็นยาฆ่าหญ้าที่เกษตรกรใช้มายาวนาน กระทั่งมีประกาศให้ยกเลิกใช้พาราควอต เพราะพาราควอตอันตรายต่อสุขภาพมาก ๆ นั่นเอง
ในวงการเกษตรกรรม พาราควอตเป็นสารเคมีที่คุ้นเคยกันมานาน เพราะประสิทธิภาพในการกำจัดศัตรูพืชของพาราควอตค่อนข้างให้ผลลัพธ์ที่น่าพอใจ ทว่าในทางกลับกัน พาราควอตก็เป็นสารเคมีอันตราย ชนิดที่จิบนิดเดียวก็ถึงตายได้เลย ดังนั้นหลายประเทศจึงแบนพาราควอตเพื่อความปลอดภัยเป็นที่เรียบร้อย ส่วนในไทยก็กำลังรณรงค์ให้แบนพาราควอตอย่างจริงจัง งั้นเรามาทำความรู้จักพาราควอตกันดีกว่า ว่าพาราควอตอันตรายยังไง โดยเฉพาะผลกระทบที่จะเกิดขึ้นต่อสุขภาพ
พาราควอต คืออะไร
พาราควอต (Paraquat) เป็นสารเคมีกำจัดวัชพืช หรือยาฆ่าหญ้าที่นิยมใช้ทั่วโลก เพราะราคาไม่แพง และใช้ปริมาณไม่มากก็สามารถกำจัดวัชพืชได้ เพราะพาราควอตจัดเป็นสารเคมีเป็นพิษที่ออกฤทธิ์เร็ว ทำให้วัชพืชแห้งเหี่ยวและตายได้ภายใน 1-2 ชั่วโมง โดยไม่แพร่กระจายเข้าสู่เนื้อเยื่อไม้ โดยคณะกรรมการวัตถุอันตรายของไทย อนุญาตให้ใช้สารพาราควอตกับพืชเศรษฐกิจหลักของไทย 6 ประเภท คือ อ้อย ยางพารา ปาล์ม มันสำปะหลัง ข้าวโพด และไม้ผลที่ขึ้นทะเบียนเท่านั้น
ภาพจาก OhLanlaa / Shutterstock.com
พาราควอต อันตรายต่อสุขภาพยังไง
เหตุผลที่หลายประเทศสั่งแบนพาราควอตก็เพราะอันตรายของพาราควอตต่อสุขภาพนั้นค่อนข้างรุนแรง โดยพาราควอตส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ดังนี้
1. ผิวหนังเป็นแผลพุพอง
2. คลื่นไส้
3. ปวดท้องอย่างรุนแรง
ในกรณีที่ได้รับพาราควอตเข้าสู่ร่างกายแม้เพียง 1-2 ช้อนชา จะมีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง คลื่นไส้ มีอาการปากบวม คอบวม
หลังจากนั้นร่างกายจะพยายามขับสารพิษออกมา โดยทำให้อาเจียนอย่างรุนแรง
5. ท้องเสีย ถ่ายเป็นเลือด
นอกจากอาเจียนแล้ว บางคนยังอาจมีอาการท้องเสีย ถ่ายมีเลือดปน หรืออาเจียนร่วมด้วย ทั้งนี้อาการที่เกิดจะขึ้นอยู่กับปริมาณสารพิษที่ร่างกายได้รับเข้าไป
หากมีอาการข้างต้นอย่างรุนแรง อาจส่งผลให้ความดันโลหิตต่ำลง และมีอาการหายใจไม่สะดวกร่วมด้วย อีกทั้งยังส่งผลต่อการทำงานของตับ
7. ทำลายสมอง
รศ. ภญ.จิราพร ลิ้มปานานนท์ นายกสภาเภสัชกรรม ระบุถึงพิษร้ายแรงของพาราควอตว่า พาราควอตเป็นสารพิษเฉียบพลัน และมีผลวิจัยมากมายที่แสดงให้เห็นว่า พาราควอตสามารถเข้าสู่สมองมนุษย์ได้ และมีฤทธิ์ทำลายสมอง
8. เพิ่มโอกาสเสี่ยงโรคพาร์กินสัน
ภาพจาก สำนักข่าวไทย
9. ส่งผลต่อเด็กและหญิงตั้งครรภ์
ภาพจาก เรื่องเล่าเช้านี้
รศ. ภญ.จิราพร ลิ้มปานานนท์ ระบุอีกด้วยว่า พาราควอตเป็นสารพิษเฉียบพลันที่หากได้รับเพียง 1-2 ช้อนชา ก็อาจถึงแก่ชีวิตได้เลยค่ะ
ขึ้นชื่อว่าสารเคมีก็มีโทษและอันตรายต่อสุขภาพร่างกายเราได้หลายประการ ที่สำคัญอาจทำให้เสียชีวิตได้ในเวลาไม่นาน เพราะพาราควอตถอนพิษไม่ได้
พาราควอต กับผลกระทบด้านอื่น ๆ
นอกจากผลกระทบต่อสุขภาพแล้ว พาราควอตยังเป็นสารพิษที่ตกค้างในสภาพแวดล้อมได้ด้วย โดยพบทั้งในดิน ในน้ำ และในผลิตภัณฑ์การเกษตร ทำให้คนทั่วไปที่ไม่ได้สัมผัสสารเคมีโดยตรง ยังได้รับผลกระทบต่อสุขภาพจากสารเคมีที่ปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อมไปด้วย
พาราควอตถูกแบนในประเทศไหนแล้วบ้าง
- จีน
- กัมพูชา
- ลาว
- คูเวต
- เกาหลีใต้
- ศรีลังกา
- ซีเรีย
- สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์
- เวียดนาม
สถานการณ์สารพาราควอตในประเทศไทย
ก่อนหน้านี้มีการรณรงค์จากภาคประชาชนให้สั่งแบนพาราควอต แต่คณะกรรมการวัตถุอันตรายยังไม่แบนพาราควอต เนื่องจากเกรงว่า หากแบนพาราควอตในตอนนี้ เกษตรกรกว่า 25 ล้านคนอาจหันไปใช้สารเคมีชนิดอื่นที่รุนแรงขึ้น และมีการเผาซากพืชมากขึ้น เพราะไม่สามารถใช้ยาปราบศัตรูพืชได้ จึงส่งผลกระทบหลายด้าน
แต่แล้วในที่สุดเมื่อวันที่ 22 ตุลาคม 2562 คณะกรรมการวัตถุอันตราย ก็ได้มีมติให้ปรับวัตถุอันตราย 3 ชนิด ประกอบด้วย พาราควอต, คลอร์ไพริฟอส และไกลโฟเซต จากวัตถุอันตรายชนิดที่ 3 เป็นวัตถุอันตรายชนิดที่ 4 คือ วัตถุอันตรายที่มีความเป็นอันตรายหรือความเสี่ยงสูงทั้งจากคุณสมบัติของตัวสารเองหรือจากลักษณะการใช้ เช่น สารก่อมะเร็ง สารก่อกลายพันธุ์ สารที่เป็นพิษต่อระบบสืบพันธุ์ หรือสารที่ห้ามใช้โดยอนุสัญญา กฎหมายจึงห้ามมิให้ผู้ใดผลิต นำเข้า ส่งออก หรือมีไว้ในครอบครอง โดยมีผลตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม 2562 เป็นต้นไป
อย่างไรก็ตาม เนื่องจากพบว่าหากแบนวัตถุอันตรายทันทีจะมีข้อจำกัดหลายอย่าง เช่น การจัดการสารพิษตกค้างซึ่งมีประมาณ 23,000 ตัน หากต้องทำลายจะต้องมีค่าใช้จ่ายที่สูงมาก และบางส่วนไม่สามารถผลักดันส่งกลับไปได้ อีกทั้งผลกระทบที่เกิดต่ออุตสาหกรรมต่อเนื่อง เช่น อุตสาหกรรมอาหารสัตว์ ที่ไม่สามารถนำเข้าวัตถุดิบที่เป็นผลผลิตทางการเกษตร เนื่องจากมีสารตกค้างอยู่ในผลผลิตดังกล่าว ทำให้เมื่อวันที่ 27 พฤศจิกายน 2562 คณะกรรมการวัตถุอันตราย ได้มีมติให้เลื่อนการปรับระดับการควบคุมสารพาราควอตและคลอร์ไพริฟอส เป็นวัตถุอันตรายชนิดที่ 4 จากวันที่ 1 ธันวาคม เป็นวันที่ 1 มิถุนายน 2563 ส่วนไกลโฟเซตให้จำกัดการใช้
อ่านข่าว เลื่อนแบน พาราควอต และคลอร์ไพริฟอส 6 เดือน - ไกลโฟเซต ให้จำกัดการใช้
อ่านข่าว เลื่อนแบน พาราควอต และคลอร์ไพริฟอส 6 เดือน - ไกลโฟเซต ให้จำกัดการใช้
ทั้งนี้ ต้องจับตาดูกันต่อไปว่าหลังจากนี้จะมีอะไรเปลี่ยนแปลงอีกหรือไม่ เนื่องจากประเด็นการแบนพาราควอตมีทั้งผู้เห็นด้วยและผู้คัดค้านมากพอสมควร เพราะพาราควอต เป็นสารเคมีกำจัดวัชพืช ที่เสมือนเป็นยาสามัญประจำบ้านที่ทุกครัวเรือนใช้มาเป็นเวลานาน และหากแบนจริงจะต้องหาสารเคมีอื่นมาทดแทน ซึ่งหลายฝ่ายมองว่าทำได้ค่อนข้างยาก
*หมายเหตุ : อัปเดตข้อมูลล่าสุดวันที่ 2 ธันวาคม 2562
- greenpeace
- healthline