x close

เปิดความรู้เรื่อง สมองตาย อันเกิดจากการขาดออกซิเจน เคสเดียวกับ น้ำตาล เดอะสตาร์


          รศ. นพ.อดุลย์ จาก รพ.ศิริราช ให้ความรู้เรื่องภาวะสมองตาย สาเหตุหลักเพราะขาดเลือด - ออกซิเจน สามารถบริจาคอวัยวะช่วยผู้ป่วยคนอื่นได้

โรคทางสมอง
          ถือเป็นข่าวเศร้าในวงการบันเทิง กับการจากไปของน้ำตาล เดอะสตาร์ 5 ที่ได้เสียชีวิตลงอย่างสงบ เมื่อวันที่ 14 มิถุนายน 2562 หลังมีอาการป่วยเลือดออกปาก-จมูก เกิดจากอาการเส้นเลือดแตกจนเกิดลิ่มเลือดอุดที่ปอดและสมองตายนั้น

          เกี่ยวกับเรื่องนี้ วันที่ 14 มิถุนายน 2562 เพจเฟซบุ๊ก บันทึกเรื่องน่ารู้ by Dr.Adune ของ รศ. นพ.อดุลย์ รัตนวิจิตราศิลป์ แพทย์ประจำสาขาศัลยศาสตร์ศีรษะ คอ และเต้านม ภาควิชาการศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ได้ให้ความรู้เกี่ยวกับภาวะสมองตาย ระบุว่า สมองเป็นส่วนที่สำคัญมาก ที่ควบคุมให้ระบบต่าง ๆ ในร่างกายทำงานได้อย่างอัตโนมัติ และทำให้เราคิด และทำตามที่เราคิดได้ หากแบ่งสมองเป็น 2 ส่วนหยาบ ๆ คือ สมองที่ดูแลเกี่ยวกับ การคิด การสั่งให้ร่างกายทำตามที่เราคิด เรียกว่า สมองใหญ่ (cerebral cortex) ส่วนที่ส่งผ่านการควบคุมระบบต่าง ๆ ในร่างกายให้ทำงานได้อย่างอัตโนมัติ ไม่ว่าจะเป็นการเต้นของหัวใจ การหายใจ การทำงานของระบบย่อยอาหาร การควบคุมอุณหภูมิร่างกาย ฯลฯ เรียกว่า ก้านสมอง (brain stem)

         โดยทั่วไป หากสมองใหญ่ตาย (ไม่สามารถทำงานได้) แต่ก้านสมองยังทำงาน ร่างกายยังมีชีวิตอยู่ได้ อย่างที่เขาเรียกว่า เจ้าหญิงนิทรา หรือเจ้าชายนิทรา คือ หัวใจเต้น หายใจเอง แต่ไม่ตอบสนองต่อสิ่งต่าง ๆ (ถ้าเราป้อนอาหาร พลิกตัว สวนปัสสาวะ ให้การดูแลไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อน ก็อยู่ได้ไปเรื่อย ๆ) แต่หากก้านสมองไม่ทำงาน ระบบต่าง ๆ จะไม่สามารถอยู่ได้ด้วยตนเอง จะยังมีชีวิตอยู่ก็ต้องใช้เครื่องมือ หรือยาช่วย หยุดเมื่อไร หัวใจจะหยุดส่งออกซิเจนไปสมองใหญ่ สมองใหญ่ก็จะขาดเลือด และตายในที่สุด แต่บ่อยครั้งที่ สมองใหญ่และก้านสมอง ตายไปพร้อม ๆ กัน หรือใกล้ ๆ กัน
     
         สาเหตุที่ทำให้สมองใหญ่และก้านสมองตาย ส่วนใหญ่จะเกิดจากการขาดเลือด หรือขาดออกซิเจนไปเลี้ยง และธรรมชาติของเซลล์ระบบประสาท ถ้าหากขาดออกซิเจนนานเกิน 4 นาที เซลล์จะตาย บวม และไม่ฟื้น ปัจจุบันมีการรักษาบางอย่างที่ประคองอาการเหล่านี้ เช่น การแช่เย็นให้เซลล์ต่าง ๆ ทำงานน้อยที่สุด เกิดของเสียน้อยที่สุด พยุงให้ภาวะวิกฤตผ่านไป แล้วค่อยให้เซลล์ฟื้นกลับมาทำงาน (เหมือนจำศีล) แต่ใช้ได้เฉพาะบางกรณีพิเศษที่เอื้อต่อการทำดังกล่าวเท่านั้น ยังไม่มีการแก้ไขหรือป้องกันไม่ให้เซลล์ตาย นอกจากการส่งเลือดและออกซิเจนไปเลี้ยงให้พอ

โรคทางสมอง

         ภาวะที่ทำให้สมองขาดเลือดและขาดออกซิเจน เป็นได้จาก 2 สาเหตุใหญ่ ๆ เหตุหนึ่ง จากในสมองเอง และอีกเหตุหนึ่งจากภาวะอื่นของร่างกาย ภายนอกสมอง กรณีที่เกิดจากเหตุในสมองเอง เช่น ภาวะเลือดออกในสมอง เลือดจะดันเบียดให้พื้นที่ในสมองน้อยลง เลือดเข้าไปเลี้ยงสมองไม่ได้ (เพราะพื้นที่สมองมีจำกัด เมื่อเนื้อสมองบวมจึงเบียดเส้นเลือดไม่ให้มีพื้นที่ที่เลือดจะเข้าไปเลี้ยง) และที่สำคัญคือ บวมจนลงมาดันเบียดก้านสมองซึ่งอยู่ตรงรอยต่อสู่ลำคอ เมื่อก้านสมองถูกกดเบียด ก็เกิดการขาดเลือด เกิดภาวะก้านสมองตายด้วย

         ส่วนกรณีที่เป็นสาเหตุจากที่อื่นนอกสมอง มักเป็นปัญหาเกี่ยวกับหัวใจและปอด เช่น หัวใจขาดเลือด หรือจมน้ำ หรือมีสิ่งอุดกั้นทางเดินหายใจ สำลักอาหาร ภาวะช็อก แล้วทำให้ไม่สามารถมีเลือดหรือออกซิเจนไปเลี้ยงสมองได้ สมองก็จะตาย เป็นสาเหตุภายนอก เหตุการณ์ในกรณีนี้ หากสามารถกู้คืนการทำงานของหัวใจและปอดได้แล้ว แต่ทิ้งให้สมองขาดเลือดนานเกิน 4 นาที เกิดภาวะเซลล์สมองตาย เซลล์จะบวม สมองบวม ทำให้การไหลเวียนของเลือดเข้าสมองไม่ได้ ภาวะเช่นนี้สมองก็อยู่ไม่ได้เช่นกัน

         การรักษาหรือป้องกันไม่ให้สมองตายจึงมีความหลากหลาย ขึ้นอยู่กับสาเหตุว่าเป็นเหตุในสมองหรือนอกสมอง หากรักษาไม่ทันสมองจะตาย แพทย์สามารถตรวจให้ทราบว่า สมองตายหรือไม่ โดยดูปฏิกิริยาของก้านสมอง ไม่ว่าเป็นการตรวจประสาทการทรงตัว หรือประสาทของรูม่านตา กรณีที่รู้ว่าสมองตาย เช่น จากเหตุในสมอง หรืออุบัติเหตุ แต่ร่างกายส่วนอื่นยังดีอยู่ แพทย์อาจจะขอความสมัครใจจากญาติ บริจาคอวัยวะช่วยผู้ป่วยคนอื่นที่มีความจำเป็น ซึ่งบริจาคได้ทั้ง หัวใจ ปอด ไต 2 ข้าง ตับ ตับอ่อน กระจกตา 2 ข้าง ฯลฯ

อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมจาก เฟซบุ๊ก บันทึกเรื่องน่ารู้ by Dr.Adune

เรื่องที่คุณอาจสนใจ
เปิดความรู้เรื่อง สมองตาย อันเกิดจากการขาดออกซิเจน เคสเดียวกับ น้ำตาล เดอะสตาร์ อัปเดตล่าสุด 14 มิถุนายน 2562 เวลา 14:43:52 82,852 อ่าน
TOP