ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน คนจ้องจอนานต้องระวัง

คนที่ใช้สายตาเพ่งหน้าจอต่าง ๆ แทบจะทั้งวัน ไม่ว่าหน้าจอโทรศัพท์ คอมพิวเตอร์ หรือแม้แต่โทรทัศน์ ระวังเจอภาวะนี้ !

การจ้องจอนาน ๆ ไม่ได้ทำให้ตาล้า หรือตาแห้งได้เท่านั้น แต่ต้องระวังอีกภาวะหนึ่งที่น่าเป็นห่วงมาก อย่างอาการต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน ซึ่งจะส่งผลให้เกิดความผิดปกติกับดวงตา ทำให้รู้สึกไม่สบายตาเอาได้ และใครที่ติดจอหนัก จำเป็นต้องอยู่หน้าจอแทบจะทั้งวัน อยากให้ลองมาทำความรู้จักภาวะต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน มาลองเช็กอาการ วิธีรักษา พร้อมกับหาทางป้องกันก่อนจะป่วย

ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน ภาวะนี้คืออะไร

ต่อมไขมันที่เปลือกตา (Meibomian gland) คือ ต่อมไขมันเล็ก ๆ ที่เรียงอยู่บริเวณโคนขนตาเป็นแนวยาว ตั้งฉากกับเปลือกตา โดยที่เปลือกตาบนจะมีต่อมไขมันจำนวน 30-40 ต่อม เปลือกตาล่างมี 20-30 ต่อม คอยทำหน้าที่ขับไขมันที่มีลักษณะสีเหลืองใสออกมาเคลือบผิวนอกของกระจกตา ช่วยป้องกันการระเหยของน้ำตาและรักษาสมดุล ทำให้ตาของเรามีความชุ่มชื้นอยู่เสมอ

ทว่าหากต่อมไขมันที่เปลือกตาทำงานผิดปกติ ไขมันที่สร้างออกมามีลักษณะขุ่นและเหนียวข้น น้ำมันจะออกจากท่อได้ยากและลดลง จนกระทั่งเกิดการอุดตัน ทำให้ชั้นของน้ำตาไม่คงตัว ขาดความเสถียร น้ำตาก็จะระเหยง่าย ส่งผลให้เกิดภาวะตาแห้ง โดยในส่วนของไขมันที่เหนียวข้นขึ้นนั้นก็จะแข็งเป็นคราบเกาะแน่นอยู่บริเวณขอบเปลือกตา ทำให้เกิดการระคายเคืองตาและเพิ่มโอกาสการติดเชื้อทั้งจากแบคทีเรียและการเพิ่มจำนวนไรที่ขนตาด้วย

ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน เกิดจากอะไร ใครเสี่ยงบ้าง

1. โรคทางกาย

เช่น อายุมากขึ้น โรคความดันโลหิตสูง ภาวะวัยทอง โรคสะเก็ดเงิน โรคเพมฟิกอยด์ (Pemphigoid) หรือโรคแพ้ยา (Steven-johnson) อาจทำให้เสี่ยงภาวะต่อมไขมันเปลือกตาอุดตันมากขึ้น

2. โรคทางดวงตา

เช่น เปลือกตาอักเสบเรื้อรัง เยื่อบุตาอักเสบจากภูมิแพ้ รวมไปถึงอาการตาแห้งจากการใส่คอนแทคเลนส์

3. จ้องจอนาน ๆ

การใช้สายตาจ้องจอต่าง ๆ เช่น คอมพิวเตอร์ สมาร์ตโฟน เป็นเวลานาน ทำให้การกะพริบตาลดลง ส่งผลให้ตาบีบไขมันออกมาน้อย จะทำให้เกิดการระเหยของน้ำตามากขึ้น และมักจะนำไปสู่ภาวะตาแห้ง เพิ่มความเสี่ยงต่อมไขมันเปลือกตาอุดตันได้

4. มลภาวะในอากาศ

ทั้งฝุ่น ควัน หรือการโต้ลมแรง ๆ เป็นเวลานานและบ่อย ก็อาจเพิ่มความเสี่ยงได้

5. การใช้เครื่องสำอางแต่งตา

โดยเฉพาะคนที่แต่งหน้า แต่งดวงตา ด้วยเครื่องสำอางทุกวัน

6. ผลข้างเคียงจากยา

โดยเฉพาะยารักษาต้อหิน ยาต้านฮอร์โมนแอนโดรเจน ยารักษาต่อมลูกหมากโต ฮอร์โมนรักษาวัยทอง ยาแก้แพ้เรตินอยด์ (Retinoid) และยารักษาโรคซึมเศร้า เป็นต้น

7. ไรที่ขนตา (Demodex)

ไรที่ขนตาเป็นสิ่งมีชีวิตที่อยู่บริเวณใบหน้าและขนตาเราปกติ แต่เมื่อใดก็ตามที่เราไม่รักษาความสะอาด ผิวมีลักษณะมัน เจ็บป่วยจนภูมิต้านทานต่ำ ไรขนตาอาจเพิ่มจำนวนและทำให้เปลือกตาอักเสบได้

ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน อาการเป็นอย่างไร

          เราสามารถสังเกตอาการตัวเองได้ง่าย ๆ ว่ามีภาวะต่อมไขมันเปลือกตาอุดตันหรือไม่ จากอาการต่อไปนี้

          1. รู้สึกเคืองตามาก

          2. แพ้แสง

          3. แสบตา

          4. น้ำตาไหล

          5. รู้สึกเหมือนมีสิ่งแปลกปลอมในดวงตา

          6. มีระดับความชัดเจนของการมองเห็นลดลง

ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน รักษาวิธีไหนได้บ้าง

วิธีรักษาภาวะต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน มีดังนี้

1. หยอดน้ำตาเทียม

น้ำตาเทียมจะช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้ดวงตา และคืนสมดุลให้ดวงตากลับสู่ภาวะปกติ

2. การดูแลเปลือกตา

          วิธีดูแลเปลือกตาเพื่อรักษาต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน มีขั้นตอนดังนี้

          * ล้างมือให้สะอาดและเช็ดมือให้แห้ง

          * ประคบอุ่นบนเปลือกตาทั้ง 2 ข้างด้วยผ้าขนหนูบิดหมาด หรืออุปกรณ์ให้ความร้อนอื่น ๆ ด้วยความร้อนประมาณ 40-45 องศาเซลเซียส นาน 10-15 นาที เพื่อให้ไขมันในต่อมไขมันที่เปลือกตาอ่อนตัวลง

          * ใช้นิ้วมือนวดเปลือกตาในตำแหน่งชิดขอบตาทั้งบนและล่าง โดยนวดช้า ๆ จากหัวตาไปหางตา ทำติดต่อกันจำนวน 5 ครั้ง

          * เช็ดคราบสกปรกที่ขอบเปลือกตาด้วยไม้พันสำลี หรือล้างเปลือกตาโดยหลับตา และใช้แชมพูเด็กอ่อนผสมน้ำให้เจือจางขยี้เบา ๆ บนเปลือกตาบริเวณโคนขนตาทั้งบนและล่าง แล้วล้างด้วยน้ำสะอาดอีกครั้ง

3. รักษาด้วยการหยอดยาปฏิชีวนะ

หากรักษาด้วยวิธีข้างต้นแล้วอาการไม่ดีขึ้น ควรพบจักษุแพทย์ โดยแพทย์อาจหยอดหรือป้ายยาปฏิชีวนะ เพื่อลดการอักเสบและฆ่าเชื้อแบคทีเรีย

4. รักษาด้วยการกินยา

ยาที่รักษาภาวะต่อมไขมันเปลือกตาอุดตันจะเป็นยาในกลุ่มเตเตราไซคลิน (Tetracycline) ซึ่งจะช่วยลดจำนวนเชื้อแบคทีเรีย และลดการอักเสบได้

5. รับประทานกรดไขมันโอเมก้า 3

โดยมีรายงานพบว่า กรดไขมันโอเมก้า 3 ช่วยลดการอักเสบในภาวะต่อมไขมันเปลือกตาอุดตันได้

6. รักษาด้วยเครื่องมือเฉพาะ

แพทย์จะใช้เครื่องมือ LipiFlow system ที่ให้ความร้อนประมาณ 42 องศาเซลเซียส กดบริเวณเปลือกตา นาน 12 นาที เพื่อช่วยละลายต่อมน้ำมันที่อุดตัน ทำให้ไขมันไหลได้ดีขึ้น และขับน้ำตาที่มีส่วนประกอบสมบูรณ์ออกมาช่วยหล่อเลี้ยงดวงตา

ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน อันตรายไหม

อย่าลืมว่าดวงตาเรามีคู่เดียว และหากปล่อยไว้ไม่รักษา อาจมีอาการเคืองตา แสบตา และตาแห้งเรื้อรัง ยากต่อการรักษา ที่สำคัญยังเสี่ยงต่อการอักเสบและติดเชื้อบริเวณเยื่อบุตาและดวงตาได้ง่าย เนื่องจากเชื้อแบคทีเรียจะสะสมมากขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่งหากต้องไปผ่าตัดดวงตา เลนส์สายตา กระจกตา หรือต้อหิน ต้อเนื้อ ต้อกระจก ก็อาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อรุนแรงขึ้นได้

ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน ป้องกันได้

          เราสามารถป้องกันไม่ให้ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน แค่ปรับพฤติกรรม ดังนี้

          1. ใช้สายตาให้ลดลง

          2. กะพริบตาบ่อย ๆ

          3. หลีกเลี่ยงการโต้ลม หรือที่ที่มีฝุ่นควันเยอะ ๆ

          4. หากมีอาการตาแห้ง ควรหยอดน้ำตาเทียม

          5. พยายามหลีกเลี่ยงการแต่งปลือกตาด้วยเครื่องสำอาง หรือหากแต่งต้องทำความสะอาดเปลือกตาให้สะอาดทุกครั้ง

          6. รักษาความสะอาดของเปลือกตา และรักษาสุขอนามัยของตัวเองให้ดี

          หากสังเกตได้ถึงความผิดปกติของดวงตา อย่าทำเฉย ควรรีบไปเช็กกับจักษุแพทย์ว่าเราเสี่ยงเป็นโรค หรือมีภาวะผิดปกติอะไรไหม เพราะดวงตาเป็นอวัยวะสำคัญของร่างกาย หาอะไหล่เปลี่ยนไม่ได้ง่าย ๆ นะ

ขอบคุณข้อมูลจาก
คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, สภากาชาดไทย, ศูนย์ศรีพัฒน์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, โรงพยาบาลจุฬาภรณ์, โรงพยาบาลพญาไท, คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน คนจ้องจอนาน ๆ เสี่ยงมาก หากไม่รีบดูแล