กากแคดเมียม คืออะไร ทำไมแค่ดมก็อันตราย พร้อมเช็กวิธีปฐมพยาบาล

          แคดเมียม (Cadmium) สูตรทางเคมีคือ Cd เป็นแร่โลหะหนักชนิดหนึ่ง มีสีเงิน ๆ ขาว ๆ ไม่มีกลิ่น มักพบปะปนอยู่กับแร่ธาตุอื่น ๆ เช่น แร่สังกะสี แร่ตะกั่ว หรือทองแดง เนื่องจากการทำเหมืองสังกะสีจะได้แคดเมียมเป็นผลพลอยได้ตามมา

          ทั้งนี้ ในอากาศที่มีความชื้น แคดเมียมจะถูกออกซิไดซ์ช้า ๆ ได้เป็นแคดเมียมออกไซด์ที่มีคุณสมบัติละลายได้ทั้งในกรดอินทรีย์และกรดอนินทรีย์ สามารถปนเปื้อนอยู่ในสิ่งแวดล้อม เช่น ในอาหาร น้ำ น้ำทิ้ง น้ำเสีย และสามารถทำปฏิกิริยาเคมีอย่างรุนแรงกว่าสารที่ให้ออกซิเจน เช่น กำมะถัน ซีลีเนียม และเทลลูเรียม

          นอกจากนี้ สารแคดเมียมยังคือฝุ่นละอองขนาดเล็กอีกชนิดของ PM2.5 รวมถึงเป็นสารที่พบมากในใบยาสูบ บุหรี่ ดังนั้นการสูบบุหรี่แบบมวนและบุหรี่ไฟฟ้าก็เท่ากับรับสารแคดเมียมเข้าสู่ร่างกายด้วยเช่นกัน

          เนื่องจากแคดเมียมมีสีเงินวาว ๆ และมีเนื้ออ่อน ทำให้บิดโค้งงอได้ง่าย อีกทั้งยังทนทานต่อการสึกกร่อน จึงนิยมนำมาใช้ประโยชน์ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น

• ใช้ผลิตแบตเตอรี่แบบชาร์จไฟซ้ำได้ หรือแบตเตอรี่แบบนิกเกิล-แคดเมียม (Ni-Cd) ที่จ่ายกระแสไฟสูงกว่าแบตเตอรี่ลิเทียม

• ใช้ฉาบและเคลือบเงาผิวโลหะประเภทเหล็ก เหล็กกล้า ทองแดง 

• ใช้ผสมกับทองแดง นิกเกิล ทองคำ บิสมัท และอะลูมิเนียม เพื่อให้ได้สารประกอบที่หลอมตัวง่าย  

• ใช้ชุบโลหะหรืออุปกรณ์ที่ต้องทนความร้อน เพื่อป้องกันสนิมและการกัดกร่อน

• ใช้เป็นสารเพิ่มความคงตัวของพลาสติก จำพวกพีวีซี ผลิตเม็ดสี

• ใช้ผลิตเป็นเม็ดสี โดยแคดเมียมจะได้สีเหลืองสด สีส้ม สีแดง ทำสีในพลาสติกและแก้ว รวมทั้งนำมาผสมในสีต่าง ๆ เช่น สีทาบ้าน สีทาอาหาร สีพ่น หมึก ยาง สีที่จิตรกรใช้วาดภาพ

• ใช้เป็นส่วนผสมของวัสดุอุดฟันอะมัลกัมที่ใช้ในคลินิกทำฟัน

• ผสมในสารฆ่าเชื้อราที่ใช้ในการทำเกษตรกรรม

          โดยปัจจุบัน แคดเมียม เป็นที่ต้องการของภาคอุตสาหกรรมทั่วโลก ทำให้มูลค่าแคดเมียมในตลาดโลกมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ

          แคดเมียมเข้าสู่ร่างกายได้หลายทาง คือ

• ทางตา 

• ทางจมูก จากการหายใจเอาฝุ่นละอองที่ปนเปื้อนแคดเมียมเข้าไป รวมถึงการสูดดมสารแคดเมียมที่เกิดจากการนำสารแคดเมียมไปกระทบวัสดุอื่น ทำให้เกิดประกายไฟ หรือมีการเจียไฟ การเชื่อมโลหะหนักที่มีสารแคดเมียม 

• ทางปาก จากการรับประทานอาหารและน้ำที่ปนเปื้อนแคดเมียม หรือใช้น้ำจากแหล่งน้ำที่ปนเปื้อนแคดเมียม

• ทางผิวหนัง จากการสัมผัส

          วิธีการตรวจร่างกายว่ามีสารแคดเมียมในร่างกายเยอะแค่ไหน สามารถตรวจได้ด้วยเครื่อง Oligoscan ซึ่งเป็นการตรวจวัดระดับแร่ธาตุและโลหะหนักระดับเนื้อเยื่อ

• กรณีหายใจเอาไอระเหยของแคดเมียมเข้าไป จะส่งผลให้มีอาการปวดศีรษะ มีไข้ หายใจลำบาก เจ็บหน้าอก มีกลิ่นโลหะในปาก ไอมีเสมหะเป็นฟอง หรือมีเสมหะเป็นเลือด อ่อนเพลีย ปวดขา ต่อมาปัสสาวะจะน้อยลง มีอาการของปอดอักเสบ

• กรณีได้รับสารพิษจากการรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนแคดเมียม จะมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ น้ำลายไหล ปวดท้อง ช็อก ไตและตับถูกทำลาย

          เกิดจากการได้รับสารแคดเมียมทีละน้อยเป็นเวลานาน โดยสารแคดเมียมสามารถสะสมอยู่ในไตได้นาน 20-30 ปี ถึงขับสารพิษออกมาได้ครึ่งหนึ่ง ส่งผลให้มีอาการป่วยเรื้อรัง ได้แก่

• มีผลต่อความเป็นพิษของไต ทำให้เกิดโรคไต กรวยไตอักเสบ เสี่ยงต่อมะเร็งไต 

• โรคอิไต-อิไต เป็นโรคที่เกิดจากแคดเมียมโดยตรง ผู้ป่วยจะมีอาการปวดแขน-ขา ปวดข้อ ปวดกระดูก มีความผิดปกติที่กระดูกสันหลัง ส่วนใหญ่จะเสียชีวิตจากภาวะไตวาย

• กระดูกเปราะ แตกหักง่าย ป่วยโรคทางกระดูก

• เกิดพังผืดที่ปอด เพิ่มความเสี่ยงถุงลมโป่งพอง มะเร็งปอด 

• ตับอักเสบ เพราะเมื่อแคดเมียมเข้าสู่ร่างกายจะเข้าสู่ระบบหมุนเวียนโลหิต แล้วไปจับกับโปรตีนอัลบูมิน (Albumin) ถูกส่งไปที่ตับ ทำให้มีอาการอักเสบ

• เสี่ยงต่อมะเร็งชนิดอื่น ๆ เช่น มะเร็งตับ มะเร็งเต้านม ฯลฯ

• หากสูดดม : ให้ออกไปอยู่ในพื้นที่โล่ง มีอากาศบริสุทธิ์ 

• หากสัมผัสกับผิวหนัง : ถอดเสื้อผ้าที่เปื้อนออกทั้งหมด แล้วล้างตัวด้วยน้ำสะอาดไหลผ่าน 

• หากเข้าตา : รีบล้างตาด้วยน้ำสะอาด และไปพบจักษุแพทย์ทันที  

• หากกลืน/กิน/ดื่ม : รีบดื่มน้ำตามทันทีอย่างน้อย 2 แก้ว แล้วรีบไปพบแพทย์

          ทั้งนี้ ไม่ควรเข้าพื้นที่เกิดเหตุเด็ดขาด แต่คอยเฝ้าติดตามสถานการณ์ และหมั่นสังเกตอาการตนเอง หากพบอาการผิดปกติให้รีบพบแพทย์ทันที

          ขณะที่สถาบันอาหาร กระทรวงอุตสาหกรรม แนะนำว่า หากร่างกายได้รับแคดเมียมจากการบริโภคอาหาร ให้ดื่มนมหรือกินไข่ที่ตีแล้ว เพื่อลดการระคายเคืองของทางเดินอาหาร หรืออาจทําให้ถ่ายท้องด้วย Fleet’s Phospho Soda (เจือจาง 1:4 ด้วยนํ้า) 30-60 มิลลิกรัม เพื่อลดการดูดซึมแคดเมียม

         ส่วนใหญ่เป็นการรักษาตามอาการที่เป็น ร่วมกับการให้คีเลชั่นบำบัด (Chelation Therapy) ซึ่งก็คือการล้างสารพิษประเภทโลหะหนักออกจากเลือด เพื่อขจัดสารพิษตกค้างในร่างกายและระบบหลอดเลือด

         ขณะที่เพจเฟซบุ๊กสมุนไพรอภัยภูเบศร แนะนำให้รับประทานรางจืด เพื่อบรรเทาพิษจากโลหะหนักและปกป้องไตจากพิษแคดเมียม ดังนี้

• ผู้ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่เสี่ยงรัศมี 10 กิโลเมตร จากสถานที่ตั้งสารเคมี รวมทั้งผู้ที่ทำงานเกี่ยวกับสารเคมีและผู้ที่เผชิญมลภาวะอากาศเป็นพิษ สามารถรับประทานรางจืดติดต่อกัน 7-14 วัน วันละ 3 ครั้ง

• ผู้ที่มีอาการผิดปกติจากการได้รับสารพิษ แต่ไม่ได้อยู่ในพื้นที่เสี่ยง สามารถรับประทานรางจืดวันละ 3 ครั้ง และหยุดเมื่อไม่มีอาการ

• โรงงานซุกกากแคดเมียม 1,600 ถุง กลางสมุทรสาคร เป็นสารก่อมะเร็งอันตราย ชาวบ้านผวา
• โรคอิไตอิไต พิษร้ายจากแคดเมียม ภัยเงียบส้มตำถาดสี
• ซีเซียม-137 อันตรายอย่างไร เช็กอาการและวิธีรักษาเมื่อโดนสารกัมมันตรังสี
• ไซยาไนด์ออกฤทธิ์แล้วมีอาการอย่างไร ควรแก้พิษไซยาไนด์อย่างไรให้รอดตาย
• พาราควอต อันตรายต่อสุขภาพแค่ไหน ทำไมถึงต้องแบน !