แนะวิธีปฐมพยาบาลและเคลื่อนย้ายผู้บาดเจ็บในสถานการณ์ชุมนุม (สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ)
สถานการณ์ทางการเมืองที่กำลังร้อนแรงอยู่ในขณะนี้ส่งผลให้มีผู้บาดเจ็บและเสียชีวิตเป็นจำนวนมาก การปฐมพยาบาลเบื้องต้นในสถานการณ์การชุมนุมจึงเป็นสิ่งที่ประชาชนควรศึกษาและเรียนรู้ไว้ และหากเราพบเห็นผู้บาดเจ็บจากสถานการณ์ฉุกเฉินหรือสถานการณ์การชุมนุม เราจะได้ช่วยเหลือผู้บาดเจ็บให้รอดชีวิตได้อย่างทันท่วงที
สำหรับการปฐมพยาบาลเบื้องต้นและการเคลื่อนย้ายผู้บาดเจ็บจากการชุมนุมนั้น นพ.อนุชา เศรษฐเสถียร เลขาธิการสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ แนะนำว่า ผู้ที่จะเข้าให้การช่วยเหลือหรือผู้ปฐมพยาบาลเองจะต้องมีสติและไหวพริบในการช่วยเหลือ โดยประยุกต์เอาอุปกรณ์ที่มีอยู่รอบตัว อาทิ ผ้าโพกหัว ช้อนส้อม ปากกาดินสอ ผ้าพันคอ เสื้อผ้า มาใช้ประโยชน์ในการช่วยเหลือผู้บาดเจ็บให้ได้มากที่สุด
โดยส่วนใหญ่ในสถานการณ์การชุมนุมนั้นจะเกิดการบาดเจ็บจากการปะทะ โดนยิง หรือโดนสะเก็ดระเบิด ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ผู้บาดเจ็บเสียเลือดมากโดยเฉพาะในบริเวณแขนขาหรือทรวงอก ดังนั้นการเรียนรู้ในเรื่องการปฐมพยาบาลเบื้องต้นสำหรับผู้ที่จะเข้าไปให้การช่วยเหลือผู้บาดเจ็บจึงถือเป็นเรื่องที่สำคัญ
ทั้งนี้ สิ่งสำคัญก่อนที่เราจะเข้าให้การปฐมพยาบาลเบื้องต้นผู้บาดเจ็บนั้น เราจะต้องเคลื่อนย้ายผู้บาดเจ็บออกมาจากจุดปะทะอย่างถูกวิธี เพราะหากเราเคลื่อนย้ายอย่างผิดวิธีก็จะยิ่งทำให้ความรุนแรงของการบาดเจ็บเพิ่มมากขึ้นด้วย
อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ผู้เข้าให้การช่วยเหลือจะต้องเน้นเป็นอันดับแรกในการเคลื่อนย้ายผู้บาดเจ็บคือ ความปลอดภัยของตัวเราเองที่เข้าไปให้การช่วยเหลือ เมื่อเราเห็นแล้วว่าการเข้าไปให้การช่วยเหลือผู้ป่วยนั้นมีความปลอดภัยเราถึงจะดำเนินการเข้าให้การช่วยเหลือและเคลื่อนย้ายผู้ป่วยออกไปจากที่เกิดเหตุให้เร็วที่สุด เพื่อหาที่ปลอดภัยและทำการปฐมพยาบาลเบื้องต้น โดยรายละเอียดของการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยในสถานการณ์ฉุกเฉินมีดังนี้
ข้อห้ามในการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยในสถานการณ์ฉุกเฉิน
1. ห้ามลากแขนผู้ป่วย เพราะถ้าผู้ป่วยน้ำหนักเยอะจะทำให้หัวไหล่หลุดได้ซึ่งจะเป็นอันตรายต่อตัวผู้ป่วย 2. ห้ามลากขาผู้ป่วย เพราะถ้าเป็นพื้นลูกรังหรือพื้นขรุขระจะทำให้ผู้ป่วยมีบาดแผลเพิ่มขึ้นมาอีกได้ 3. ห้ามยกแขกยกขาผู้ป่วยขึ้นพร้อมกัน เพราะจะทำให้แขนและขาผู้ป่วยเกิดการบาดเจ็บเพิ่มขึ้นมาอีกได้
วิธีเคลื่อนย้ายผู้ป่วยในสถานการณ์ฉุกเฉิน
1. ถ้าเราประเมินว่าผู้ป่วยรูปร่างไม่ใหญ่กว่าตัวเราและเราสามารถเคลื่อนย้ายผู้ป่วยได้คนเดียว และหากผู้ป่วยใส่เสื้อเชิ้ตหรือเสื้อแจ็คเก็ตที่หนา ๆ เราก็เข้าไปจับเสื้อบริเวณหัวไหล่ทั้งสองข้างของผู้บาดเจ็บและล็อกมือบนเสื้อบริเวณไหล่ทั้งสองข้างของผู้ป่วยให้แน่น แล้วยกส่วนหัวและช่วงลำตัวของผู้ป่วยให้สูงขึ้นและลากผู้ป่วยเข้าที่กำบัง โดยในระหว่างที่ลากผู้ป่วยนั้นผู้เข้าให้การช่วยเหลือจะต้องทำตัวให้ต่ำ ๆ เพื่อความปลอดภัยของตัวผู้เข้าให้การช่วยเหลือเองด้วย 2. ในกรณีที่เราไม่สามารถเคลื่อนย้ายผู้ป่วยคนเดียวได้ให้เรียกผู้ช่วยมาหนึ่งคน และเมื่อเราเข้าไปหาผู้ป่วยแล้วให้จับตัวผู้ป่วยลุกขึ้นในลักษณะนั่ง แล้วคนแรกก็เข้าไปล็อกที่ตัวผู้ป่วยโดยสอดมือเข้าไปใต้รักแร้ของผู้ป่วย และล็อกมือทั้งสองข้างบริเวณหน้าอกของผู้ป่วย ส่วนผู้ช่วยคนที่สองก็เข้าไปที่หว่างขาทั้งสองข้างของผู้ป่วย จับขาผู้ป่วยและยกผู้ป่วยขึ้นพร้อมกัน เพื่อทำการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยเข้าไปสู่ที่ปลอดภัยเพื่อรอการปฐมพยาบาล ซึ่งท่านี้จะทำให้เราเคลื่อนย้ายผู้ป่วยได้ไกลและผู้ป่วยก็จะมีความปลอดภัยมากขึ้นด้วย
ด้าน พลตรีนายแพทย์เหรียญทอง แน่นหนา ผู้อำนวยการโรงพยาบาลมงกุฎวัฒนะ ได้แนะนำถึงวิธีในการปฐมพยาบาลเบื้องต้นผู้ป่วยที่มีบาดแผลอุกฉกรรจ์บริเวณลำตัวว่า เมื่อเราพบเห็นผู้บาดเจ็บที่มีบาดแผลอุกฉกรรจ์บริเวณลำตัวหรือทรวงอกไม่ว่าจะเป็นแผลจากการโดนยิงหรือแผลจากการถูกสะเก็ดระเบิด สิ่งแรกที่เราจะต้องทำคือการห้ามเลือดโดยอุปกรณ์ที่อยู่ใกล้ตัวเรา ไม่ว่าจะเป็นหมวก ผ้าพันคอ ผ้าขาวมา หรือผ้าต่าง ๆ เราสามารถที่จะนำมาพับให้มีขนาดกะทัดรัดหรือแน่น และให้นำผ้าเหล่านี้กดไปบริเวณที่มีบาดแผลอุกฉกรรจ์
จากนั้นค่อยห้ามเลือดโดยการใช้ผ้าที่มีลักษณะยาว เช่น แจ็คเก็ตบาง ๆ รัดไว้ให้แน่นเพื่อที่จะทำให้เลือดหยุดไหล ในกรณีที่ผู้ป่วยมีบาดแผลบริเวณหน้าอกไม่ว่าจะเป็นการโดนยิงหรือถูกสะเก็ดระเบิด และหากผู้ป่วยมีอาการหายใจหอบเหนื่อยและการหายใจเหมือนมีลมเข้าออกจะต้องใช้แผ่นพลาสติกปิดไว้ก่อนเพื่อที่จะป้องกันไม่ให้ลมออก
การปฐมพยาบาลเบื้องต้น สำหรับผู้บาดเจ็บที่ถูกยิงหรือถูกสะเก็ดระเบิดและมีบาดแผลที่บริเวณหน้าอก
1. สังเกตดูว่าผู้ป่วยมีบาดแผลตรงบริเวณไหน ถ้าสงสัยว่ามีลมรั่วในปอดซึ่งเราจะได้ยินเสียงของลมเข้าออกให้รีบทำการปฐมพยาบาลทันที ซึ่งหากผู้ปฐมพยาบาลยังหาอุปกรณ์อะไรไม่ได้ก็ให้ใช่ฝ่ามือปิดไปบนบาดแผลก่อนได้เลย และขอความช่วยเหลือจากผู้ที่อยู่ใกล้เคียงเพื่อจะหาอุปกรณ์มาปิดบาดแผล 2. ผู้ปฐมพยาบาลใช้ถุงก๊อบแก๊บถุงขนมหรืออะไรก็ได้ที่เป็นพลาสติกปิดทับไปตรงบริเวณบาดแผลและหาผ้าที่อยู่ใกล้ ๆ ตัว อาทิ หมวกผ้า พ้าพันคอ ผ้าเช็ดหน้า มาพับให้หนา ๆ เพื่อใช้กดบริเวณบาดแผลเพื่อทำการห้ามเลือด และให้หาผ้ายาว ๆ มาอีกหนึ่งผืนเพื่อใช้ในการพันปิดทับไปบนบาดแผลและใช้พันบริเวณรอบลำตัว หรือถ้าไม่มีผ้าเลยก็สามารถใช้เสื้อแจ็คเก็ตหรือเสื้อกันหนาวที่ไม่หนามาก นำมาใช้ในการผูกปิดทับบริเวณบาดแผลหรือบริเวณลำตัวก็ได้ 3. ก่อนที่จะมัด เราจะต้องจับตัวของผู้บาดเจ็บตะแคงและทำการสอดผ้าผืนยาวเข้าไป ซึ่งในระหว่างที่จับตัวผู้บาดเจ็บตะแคงก็ต้องเช็กดูด้วยว่าบริเวณด้านหลังมีอาการบาดเจ็บด้วยหรือไม่ ซึ่งถ้ามีก็จะต้องปฐมพยาบาลในลักษณะเดียวกัน โดยผู้ปฐมพยาบาลต้องมัดผ้าให้แน่น ๆ เพื่อป้องกันเลือดและลมออกจากบาดแผลที่บริเวณที่ทรวงอกทั้งนี้การปฐมพยาบาลเบื้องต้นต่าง ๆ เหล่านี้ ผู้ทีเกี่ยวข้องกับการชุมนุมทุกฝ่าย และประชาชนทั่วไปที่พบเห็นผู้บาดเจ็บสามารถนำไปปฏิบัติได้ในการปฐมพยาบาลเบื้องต้นได้ แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดคือจะต้องส่งต่อผู้ป่วยให้ถึงมือของเจ้าหน้าที่ด้านการแพทย์ฉุกเฉินเพื่อนำผู้บาดเจ็บไปรักษาอย่างทันท่วงทีด้วย
ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก
สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ
