ทำไมเราจำอะไรตอนเด็ก ๆ ไม่ค่อยได้ สงสัยต้องไปหาคำตอบ

          เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในตอนเด็ก ๆ ก่อนเข้าเรียนชั้นอนุบาล ลองนึกเท่าไรก็นึกไม่ออก เรื่องนี้มีสาเหตุ...

          ถ้าให้ย้อนความทรงจำสมัยที่ยังเป็นเด็กเล็ก ๆ คนส่วนใหญ่ก็จะคงจะเล่าได้แค่ช่วงชีวิตในวัยอนุบาล แต่ถ้าถามว่า แล้วตอนที่ยังเล็กกว่านั้นล่ะ เราร้องไห้โยเย งอแงบ่อยไหม หัดเดินยังไง ทุกคนคงต้องนั่งนึกอยู่พักใหญ่ ๆ แล้วมักจะตอบว่า "จำไม่ได้"

          น่าแปลกใจอยู่เหมือนกันว่าทำไมเราถึงจำความตอนยังเป็นทารกแบเบาะ หรืออายุน้อยมาก ๆ ไม่ได้เลย โดยเฉพาะก่อนอายุ 4 ขวบ รายการ Did You Know...? คุณรู้หรือไม่ ทางช่อง 3 เลยอาสาหาคำตอบมาบอก

          ทั้งนี้แม้เราจะจำเรื่องราวตอนอายุก่อน 4 ขวบไม่ค่อยได้ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าเด็ก ๆ ไม่มีความสามารถในการจดจำ เพราะเด็กเริ่มจดจำบางอย่างได้ตั้งแต่อายุ 2 เดือนแล้ว เพียงแต่ความจำที่เกิดขึ้นในช่วงนั้น เป็นความจำที่เรียกว่า Semantic memory หรือการจำความหมาย เช่น จำใบหน้าของพ่อแม่ หรือรู้ว่าทำอย่างไรถึงจะได้ขนม เป็นสิ่งที่สามารถเรียนรู้และจดจำในเวลาสั้น ๆ

          แต่ในช่วงอายุก่อน 4 ขวบนั้น เด็ก ๆ จะยังไม่มีความจำที่เรียกว่า Episodic memory หรือความจำที่อาศัยประสบการณ์ เช่น เกิดอะไรขึ้น ที่ไหน เมื่อไร ซึ่งความจำส่วนนี้จะมีกระบวนการคือ เมื่อเกิดเหตุการณ์ขึ้น ข้อมูลจะถูกเก็บไว้ที่สมองส่วน cortex หรือเปลือกสมองส่วนต่าง ๆ จากนั้นสมองส่วนฮิปโปแคมปัส ซึ่งเป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับการประมวลผลความจำ จะทำการเชื่อมโยงส่วนต่าง ๆ เข้าด้วยกัน และเกิดเป็นความทรงจำขึ้น


          แต่ในช่วงอายุ 2- 4 ปี สมองส่วนฮิปโปแคมปัสยังพัฒนาได้ไม่เต็มที่ และเป็นช่วงกำลังเริ่มเชื่อมข้อมูลที่กระจัดกระจายเข้าไว้ด้วยกัน นั่นจึงทำให้เมื่อเราโตเป็นผู้ใหญ่ แล้วนึกย้อนไปในช่วงวัยเด็ก เราอาจจะจำอะไรไม่ได้เลย หรือจำได้น้อยมากจนแทบไม่ปะติดปะต่อกันเลย

          กระทั่งเมื่อเราโตขึ้น สมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับระบบความจำจะพัฒนาได้สมบูรณ์มากขึ้น ดังนั้นข้อมูลอะไรที่มีความสำคัญ ฮิปโปแคมปัสก็จะส่งเรื่องนั้นไปยังสมองส่วน cortex เพื่อเก็บเป็นความทรงจำระยะยาวและถาวรต่อไป

          อย่างไรก็ตามบางครั้งเด็กเล็ก ๆ ก็สามารถจดจำได้เหมือนกัน โดยเฉพาะเมื่อเวลาเกิดเหตุการณ์ที่ดีใจสุด ๆ หรือเสียใจสุด ๆ