ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันต่างจากหัวใจวายนะคะ และก็เกิดขึ้นกับทุกวัย ดังนั้นเรามาทำความเข้าใจภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน พร้อมวิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นกันเถอะ
หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน อาการนี้เกิดได้จากหลายสาเหตุด้วยกัน ที่สำคัญยังต่างจากภาวะหัวใจวายหรือหัวใจล้มเหลวที่เราเข้าใจกันด้วยนะคะ เอาเป็นว่าเราจะพาทุกคนมารู้จักภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันเกิดจากอะไรได้บ้าง
หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน คืออะไร
หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน VS หัวใจวาย
หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันต่างจากหัวใจวายตรงสาเหตุที่ทำให้หัวใจหยุดเต้นหรือทำงานผิดปกติไป โดยภาวะหัวใจวายหรือหัวใจล้มเหลวมักเกิดจากความผิดปกติของการไหลเวียนของหลอดเลือด ทำให้เลือดไปเลี้ยงหัวใจไม่ได้ ส่งผลให้หัวใจขาดเลือด หรือกล้ามเนื้อหัวใจตายบางส่วน และเป็นเหตุของการเสียชีวิต ทว่าภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันมักเกิดจากการทำงานของหัวใจที่ผิดปกติไปหรือโดนรบกวน เช่น คลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ ภาวะสมองสูญเสียการทำงานที่ส่งผลโดยตรงกับการทำงานของหัวใจ เป็นต้น
หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน สาเหตุเกิดจากอะไร
* ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันจากสาเหตุภายใน
มักพบในคนที่เป็นโรคหัวใจอยู่ก่อนแล้ว หรือบางคนอาจไม่เคยตรวจมาก่อนจึงไม่ทราบว่าตัวเองมีความผิดปกติที่ระบบหัวใจ เช่น
- โรคกล้ามเนื้อหัวใจหนา ชนิดไม่ทราบสาเหตุ (Hypertrophic cardiomyopathy)
- ภาวะเส้นเลือดหัวใจผิดปกติโดยกำเนิด (Congenital coronary artery anomalies)
- โรคมาร์แฟนซินโดรม ซึ่งผู้ป่วยจะมีความผิดปกติที่ระบบหลอดเลือดและหัวใจ
* มาร์แฟน ซินโดรม โรคพันธุกรรมที่ควรทำความเข้าใจ
- ภาวะเส้นเลือดหัวใจขาดเลือดในคนอายุน้อย (Premature coronary artery disease)
- ระบบไฟฟ้าหัวใจทำงานผิดปกติ ทำให้หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ จนหัวใจไม่บีบตัวและส่งเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้ เป็นเหตุให้ผู้ป่วยหมดสติและเสียชีวิตภายในเวลาไม่กี่นาที
* ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันจากสาเหตุภายนอก
- เป็นอัมพาต
- สำลักอาหาร
- สำลักควันไฟ
- ได้รับยาเกินขนาด
- ไฟฟ้าดูด
- ขาดอากาศหายใจ
- กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน
- ฟ้าผ่า
- สมองสูญเสียการทำงานจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น อุบัติเหตุรุนแรง
- ภาวะมีวัตถุกระแทกอย่างรุนแรงบริเวณหน้าอก อันส่งผลให้หัวใจเต้นผิดปกติเฉียบพลัน
- โรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคอ้วน เป็นต้น
ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันมักไม่มีสัญญาณเตือนล่วงหน้า เมื่อเป็นแล้วจะเกิดอาการขึ้นทันที ซึ่งคนรอบตัวสามารถสังเกตผู้ป่วยได้ดังอาการต่อไปนี้
- ผู้ป่วยหายใจเฮือก หรือหยุดหายใจ
- เจ็บหน้าอกกะทันหัน ร่วมกับปวดร้าวแขนข้างซ้ายอย่างรุนแรง
- หายใจลำบาก
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ใจสั่น
- เหงื่อออกมาก
- ผู้ป่วยหมดสติอย่างเฉียบพลัน
- คลำชีพจรไม่พบ
- ไม่หายใจตามปกติ
ซึ่งหากพบผู้ป่วยมีอาการเบื้องต้น ควรตั้งสติให้ดีแล้วรีบทำการปฐมพยาบาลโดยเร็วที่สุด พร้อมทั้งโทร. เรียกรถพยาบาลหรือหน่วยกู้ชีพฉุกเฉินโดยทันที
1. ตั้งสติให้มากที่สุด
2. เขย่าตัวผู้ป่วยหรือพยายามปลุกผู้ป่วย
3. นวดหัวใจเพื่อกระตุ้นการทำงานของหัวใจ หรือทำ CPR ช่วยชีวิตผู้ป่วยอย่างถูกต้อง
- วิธีทำ CPR ที่ถูกต้อง ช่วยคนหัวใจหยุดเต้น-หยุดหายใจ ให้รอดชีวิต
4. หากมีเครื่องกระตุ้นหัวใจด้วยกระแสไฟฟ้าอัตโนมัติ หรือเครื่อง AEDs (Automatic External Defibrillators) ให้นำมาปั๊มหัวใจช่วยชีวิตผู้ป่วย ตามขั้นตอนดังนี้
- แจกคู่มือช่วยชีวิตคนป่วยหัวใจหยุดเต้น ด้วยการใช้เครื่องเออีดี
อย่างไรก็ดี ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันอาจมาจากความพฤติกรรมเสี่ยง เช่น ชอบกินอาหารไขมันสูง สูบบุหรี่ ขาดการออกกำลังกาย หรือออกกำลังกายมากเกินไป รวมไปถึงพฤติกรรมติดยาเสพติด โดยเฉพาะโคเคน เป็นต้น ดังนั้นเพื่อสุขภาพที่ดี ห่างไกลจากภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน ก็อย่าลืมดูแลสุขภาพกันด้วย และควรตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี โดยเฉพาะคนที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไป หรือมีพฤติกรรมเสี่ยง ควรเข้ารับการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ เพื่อป้องกันภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน
ขอบคุณข้อมูลจาก
- สมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ - คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
