แก่นฝาง สรรพคุณไม่ธรรมดา ใช้ขับเสมหะ แก้ร้อนใน เป็นสมุนไพรบำรุงเลือด

          ฝางเป็นไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดกลางที่มีความสูงประมาณ 5-8 เมตร สามารถเจริญเติบโตได้ดีตามป่าละเมาะ ป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้ง ลักษณะลำต้นและกิ่งมีหนามโค้งสั้น ๆ เปลือกมีสีน้ำตาลแกมเทา ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกสองชั้น ใบย่อยมีรูปไข่หรือรูปขอบขนาน ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง ดอกมีสีเหลือง มีเส้นสีแดงอยู่ภายใน ส่วนผลจะเป็นฝักแบน แข็ง เป็นจะงอยแหลม สีน้ำตาลเข้ม เปลือกเป็นสันมน ปลายแหลม มีเมล็ดเป็นรูปรี 2-4 เมล็ด

          ทั้งนี้ ฝางจะมีอยู่ 2 ชนิดตามสีของเนื้อไม้และแก่น คือ

• ฝางเสน : เนื้อไม้หรือแก่นมีสีแดง เมื่อถูกอากาศนาน ๆ จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล เสี้ยนตรง เนื้อแข็งละเอียด แก่นที่มีสีแดงเข้มจะมีรสขมหวาน

• ฝางส้ม : เนื้อไม้หรือแก่นเป็นสีเหลืองอมส้ม รสฝาดขม เครื่องยามีกลิ่นอ่อน

          ส่วนของต้นฝางที่นิยมนำมาใช้มากที่สุดก็คือ แก่น ซึ่งมีรสฝาด เค็ม ชุ่ม เป็นยาสุขุม ออกฤทธิ์ต่อหัวใจ โดยสรรพคุณทางยาของแก่นฝางตามตำรับยาไทย มีดังนี้

• ใช้บำรุงโลหิตสตรี ให้เลือดลมไหลเวียน ช่วยขับประจำเดือน แก้ประจำเดือนมาไม่ปกติ

• บรรเทาปัญหาระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องร่วง ท้องเสีย แก้ธาตุพิการ

• ช่วยสมานแผลภายในและภายนอก ทำให้แผลหายเร็วขึ้นและลดการอักเสบของผิวหนัง

• รักษาอาการน้ำกัดเท้า ฆ่าเชื้อโรค รักษาโรคผิวหนังบางชนิด

• ช่วยขับเสมหะ แก้ไอ

• มีฤทธิ์เย็น จึงช่วยบรรเทาอาการร้อนใน แก้กระหายน้ำ

• บรรเทาอาการจุกเสียดแน่นและเจ็บหน้าอก กระจายเลือดที่อุดตัน 

• มีการศึกษาพบว่า สารสกัด Hydro-alcoholic จากแก่นฝาง มีฤทธิ์ป้องกันการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร ในขณะที่สาร Brazilin ยังมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ แต่ทั้งหมดนี้ยังเป็นเพียงการศึกษาในสัตว์ทดลอง

• บำรุงรากผม ลดปัญหาผมขาดหลุดร่วง ทำให้ผมดกดำ ลดอาการคันหนังศีรษะ

• น้ำมันระเหยจากแก่นฝางสามารถใช้เป็นยาสมานอย่างอ่อนได้ 

          นอกจากนี้ในปัจจุบันมีการนำฝางมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น น้ำสมุนไพรฝางแบบผงชง ยาแคปซูลฝาง รวมทั้งเป็นส่วนผสมของเครื่องสำอาง เช่น แชมพู สบู่ โลชั่น ครีม เจล เพื่อให้ใช้ประโยชน์ได้สะดวกขึ้น

• ควรใช้ฝางในปริมาณที่เหมาะสมตามคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ เพื่อไม่ให้เกิดอันตราย

• หากใช้ผลิตภัณฑ์หรือเครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของฝาง ควรทดสอบการแพ้โดยทาบนผิวเพียงเล็กน้อยดูก่อน และไม่ควรนำฝางไปใช้กับบริเวณที่มีบาดแผลเปิด

• คนที่มีอาการแพ้สมุนไพรบางชนิดควรระมัดระวังในการใช้ฝาง

• หญิงตั้งครรภ์ไม่ควรรับประทานฝาง รวมถึงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของฝาง เพราะฝางมีฤทธิ์เป็นยาขับประจำเดือน อาจส่งผลต่อทารกในครรภ์ได้

• ผู้ที่รับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น วาร์ฟาริน แอสไพริน ไม่ควรรับประทานฝาง เพราะจะยิ่งเสริมฤทธิ์กัน

• ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง โดยเฉพาะโรคตับ โรคไต ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญก่อนใช้ฝาง

• ตรีผลา สรรพคุณเสริมภูมิคุ้มกัน กับคุณประโยชน์อนันต์ที่ควรรู้
• พลูคาว-คาวตอง ผักพื้นบ้านต้านไวรัส ยับยั้งหวัด เสริมภูมิคุ้มกันก็ได้
• ว่านชักมดลูก สมุนไพรเพื่อสตรี เลือกกินให้ดีจะได้สรรพคุณที่ตรงใจ
• สะระแหน่ สรรพคุณจัดว่าเด็ด ขับลม แก้ปวดฟัน มีน้ำมันหอมระเหย
• รางจืด สมุนไพรล้างพิษ ติดยา-ติดเหล้า ก็เอาอยู่ !