อาการแพนิก คืออะไร
อาการแพนิก (Panic Disorder) คือ โรคตื่นตระหนก เป็นโรควิตกกังวลชนิดหนึ่งที่ทำให้เกิดความรู้สึกกลัวหรือตื่นตระหนกอย่างรุนแรงและฉับพลัน มักเกิดขึ้นซ้ำ ๆ และส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน
สาเหตุของแพนิกยังไม่เป็นที่แน่ชัด แต่อาจเกี่ยวข้องกับพันธุกรรม ความเครียด การเปลี่ยนแปลงของสารเคมีในสมอง รวมถึงเจอประสบการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจ ดังนั้น ในกรณีที่เพิ่งประสบเหตุแผ่นดินไหวมาไม่นาน และต้องวิ่งลงตึกสูง หรือวิ่งหนีตายเอาตัวรอด ก็อาจมีอาการแพนิกหลังแผ่นดินไหวได้เช่นกันเช็กอาการแพนิกหลังแผ่นดินไหว
เราเป็นไหม ?
คนที่มีอาการแพนิกหลังแผ่นดินไหวมักแสดงออกมาในหลายรูปแบบ เช่น
-
มีความรู้สึกเหมือนพื้นดินยังคงสั่นไหว หรือโคลงเคลง บ้านหมุน คล้ายกับเกิดแผ่นดินไหวซ้ำ ทั้งที่ไม่มีการสั่นสะเทือนจริง ๆ
-
ตกใจง่าย หวาดระแวงต่อสิ่งรอบข้างมากกว่าปกติ และมีความไวต่อสิ่งเร้าภายนอกที่มากระทบมากกว่าปกติ เช่น เสียงดัง เสียงที่คล้ายกับเหตุการณ์จริง รถใหญ่วิ่งแล้วสั่นสะเทือน หรือการเปลี่ยนแปลงของสิ่งรอบตัวที่ผิดปกติ
-
รู้สึกตื่นตระหนกและหวาดกลัว ควบคุมตัวเองไม่ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่ออยู่ในสถานที่ที่เคยเกิดแผ่นดินไหว เช่น ตึกสูง
-
มีอาการทางร่างกาย เช่น ใจหวิว ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว แน่นหน้าอก เหงื่อออกมาก หายใจถี่ หายใจไม่อิ่ม วิงเวียนศีรษะคล้ายจะเป็นลม ตัวสั่น มือสั่น รู้สึกชาตามร่างกาย คลื่นไส้ ปวดท้อง
-
มีพฤติกรรมการหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่เกี่ยวข้องกับแผ่นดินไหว เช่น ไม่อยากเข้าไปอยู่ในอาคารสูง หรือสถานที่ที่มีคนจำนวนมาก เพราะกลัวว่าแผ่นดินไหวจะเกิดขึ้นอีก
-
คิดถึงเหตุการณ์แผ่นดินไหวซ้ำ ๆ
-
นอนไม่หลับ เพราะวิตกกังวลมากเกินไป หรือถึงขั้นฝันร้าย
แพนิกหลังแผ่นดินไหว
ต่างกับ PTSD อย่างไร
อีกหนึ่งความผิดปกติที่เกิดขึ้นหลังประสบเหตุการณ์สะเทือนใจก็คือ PTSD (Post-traumatic Stress Disorder) ซึ่งดูเผิน ๆ อาจคล้ายกับอาการแพนิกหลังแผ่นดินไหว แต่ก็มีความแตกต่างอยู่ในเรื่องของระยะเวลาที่เป็น กล่าวคือ อาการแพนิกหลังแผ่นดินไหวมักเป็นในระยะเวลาสั้น ๆ และเกิดอย่างฉับพลัน ในขณะที่ PTSD มีอาการคงอยู่เป็นเวลานานกว่า
นอกจากนี้ คนที่เป็น PTSD ไม่ได้แค่มีอาการสะดุ้งตื่นตกใจ หวาดผวา ใจสั่น คลื่นไส้ หรืออาการเหมือนคนแพนิกเท่านั้น แต่บางคนยังมีภาวะซึมเศร้า โทษตัวเองว่ามีส่วนทำให้เกิดเหตุร้าย หรือรู้สึกผิดที่หนีเอาตัวรอด (Survivor guilt) ย้ำคิดย้ำทำ บางคนอาจทำร้ายตัวเอง หรือพยายามฆ่าตัวตายได้เลย เพราะเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นส่งผลกระทบต่อจิตใจเป็นอย่างมาก
วิธีดูแลตัวเอง
เมื่อเกิดแพนิกหลังแผ่นดินไหว
เมื่อมีอาการแพนิกเกิดขึ้น ควรทำสิ่งต่อไปนี้
-
รับฟัง และยอมรับความรู้สึกของตนเอง ความกลัว ความวิตกกังวล เป็นความรู้สึกปกติที่เกิดขึ้นได้ภายหลังเหตุการณ์รุนแรง
-
หายใจเข้า-ออกลึก ๆ ช้า ๆ จะช่วยให้ร่างกายและจิตใจสงบลง
-
ทำสมาธิให้จิตใจผ่อนคลาย
-
ทำกิจกรรมอื่น ๆ ที่ชอบ เช่น การฟังเพลง การอ่านหนังสือ การออกกำลังกายเบา ๆ ช่วยให้ลืมภาพความทรงจำร้าย ๆ
-
พูดคุย ระบายความรู้สึกกับคนใกล้ชิด เช่น คนในครอบครัว เพื่อน จะช่วยให้รู้สึกดีขึ้น
-
หลีกเลี่ยงการรับข่าวสารที่กระตุ้นความวิตกกังวลมากเกินไป เช่น ปิดทีวี ไม่เล่นโซเชียลสักพัก จะได้ไม่ต้องดูข่าวหรือภาพเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับแผ่นดินไหว ซึ่งจะยิ่งทำให้อาการแย่ลง
-
ไม่รับข่าวสารจากแหล่งที่ไม่น่าเชื่อถือ ซึ่งบางครั้งอาจเป็นเฟกนิวส์ (Fake News) ที่สร้างความตื่นตระหนก
-
นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อช่วยให้ร่างกายและจิตใจฟื้นตัว
-
พยายามดำเนินชีวิตตามปกติ เพื่อสร้างความรู้สึกมั่นคง
-
หากมีอาการเวียนหัวสามารถกินยาแก้เวียนหัวได้
-
ถ้าอาการไม่ดีขึ้น และส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ควรปรึกษาแพทย์
วิธีป้องกันแพนิกหลังแผ่นดินไหว
1. เตรียมกระเป๋าฉุกเฉิน
2. กำหนดจุดนัดพบของสมาชิกในครอบครัว
3. ศึกษาเส้นทางหนีภัย
4. ตรวจสอบโครงสร้างบ้านให้แข็งแรง
5. จัดเก็บสิ่งของให้เป็นระเบียบเรียบร้อย
6. ซ้อมหลบภัย
เราควรฝึกซ้อมการหมอบหลบใต้โต๊ะหรือเฟอร์นิเจอร์ที่แข็งแรง เมื่อเกิดแผ่นดินไหว หรือลองวิ่งตามเส้นทางอพยพที่กำหนดไว้ โดยควรฝึกซ้อมเป็นระยะ ๆ เพื่อให้เกิดความเคยชิน จะได้ไม่ตื่นตระหนกเมื่อเกิดเหตุขึ้นมาจริง ๆ
7. ฝึกใช้อุปกรณ์ฉุกเฉิน
8. จำเบอร์ฉุกเฉินให้แม่นยำ
9. ติดตามข่าวสารเกี่ยวกับแผ่นดินไหว
ปรึกษาปัญหาสุขภาพจิตที่ไหน
สำหรับใครที่ยังรู้สึกไม่โอเค มีความเครียด วิตกกังวลมาก ๆ ต้องการความช่วยเหลือ ลองปรึกษาปัญหาสุขภาพจิตฟรีได้ที่นี่
-
สายด่วนสุขภาพจิต โทร. 1323 ตลอด 24 ชั่วโมง
-
ศูนย์เยียวยาจิตใจ 1667 ตลอด 24 ชั่วโมง
-
เว็บไซต์ Here 2 Heal ให้คำปรึกษาปัญหาสุขภาพจิตผ่านระบบแชตออนไลน์
