โกฐจุฬาลัมพา สมุนไพรต้านโควิด สรรพคุณดียังไง กินแบบไหน

โกฐจุฬาลัมพายับยั้งโควิดได้จริงหรือ หลายคนอยากรู้จักสมุนไพรตัวนี้ให้มากขึ้น ว่าแท้จริงแล้วมีประโยชน์ด้านไหนอีกบ้าง

โกฐจุฬาลัมพา สมุนไพรไทยที่หลายคนอาจจะเพิ่งเคยได้ยินชื่อเมื่อไม่นานมานี้ หลังจากได้ยินว่าสรรพคุณโกฐจุฬาลัมพาสามารถยับยั้งโควิด 19 ได้ กลายมาเป็นความหวังด้านสมุนไพรต้านโควิดตัวใหม่ที่หลายคนจับตามอง ว่าแต่โกฐจุฬาลัมพาช่วยยับยั้งโควิดได้อย่างไร เรามาทำความรู้จักโกฐจุฬาลัมพากันเลยดีกว่า

โกฐจุฬาลัมพา คืออะไร

โกฐจุฬาลัมพา เป็นพืชสมุนไพรที่อยู่ในวงศ์ทานตะวัน (ASTERACEAE) มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน มักขึ้นทั่วไปตามเนินเขา ตามข้างทาง ตามที่รกร้าง หรือตามชายป่าทั่วไป โกฐจุฬาลัมพา มีชื่อสามัญว่า Common wormwood ส่วนชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Artemisia annua L. นอกจากนี้โกฐจุฬาลัมพายังมีชื่ออื่น ๆ เช่น ภาษาจีน คือ ชิงเฮา, แชเฮา หรือภาษาอังกฤษ คือ Sweet Wormwood, Sweet Annie และ Annual Mugwort

โกฐจุฬาลัมพา มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์อย่างไร

ต้นโกฐจุฬาลัมพา เป็นไม้ล้มลุกมีอายุปีเดียว ลำต้นสูง 0.7-1.6 เมตร แตกกิ่งมาก ทั้งต้นมีกลิ่นแรง มีขนขึ้นประปราย หลุดร่วงได้ง่าย

- ใบ เป็นใบเดี่ยวเรียงเวียน มีต่อมโปร่งแสง ขอบใบหยักลึกคล้ายขนนก 3 หรือ 4 ชั้น แฉกใบจักฟันเลื่อยลึกรูปสามเหลี่ยม เส้นกลางใบเด่นชัดทางด้านบน แกนกลางใบมีปีกแคบ ก้านใบสั้นมาก

- ช่อดอก เป็นแบบช่อแยกแขนง รูปพีระมิดกว้าง ส่วนช่อย่อยเป็นช่อกระจุกแน่น มีสีเหลืองถึงเหลืองเข้ม ลักษณะกลมและมีจำนวนมาก เส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5-2.5 มิลลิเมตร ก้านช่อย่อยสั้น วงนอกเป็นดอกเพศเมีย มี 10-18 ดอก โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายจักเป็นซี่ฟัน 2 ซี่ หรือ 3-4 ซี่ ยอดเกสรเพศเมียแหลม ดอกย่อยตรงกลางเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มี 10-30 ดอก โคนกลีบเชื่อมติดกัน เป็นหลอดปลายจักซี่ฟัน 5 ซี่ เกสรเพศผู้มี 5 อัน อับเรณูเชื่อมติดกัน แต่ละอันมีรยางค์ด้านบน 1 อัน รูปสามเหลี่ยมปลายแหลม และมีรยางค์ปลายมนที่โคน 2 อัน

- ผล เป็นผลแห้ง

- เมล็ดล่อน รูปไข่แกมรี ยาวประมาณ 0.5 มิลลิเมตร ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด

โกฐจุฬาลัมพา สรรพคุณดีอย่างไร

สรรพคุณของโกฐจุฬาลัมพา ตามตำรับยาแพทย์แผนโบราณ มีดังนี้

1. แก้ไข้

ตามตำรับยาจีนใช้แก้ไข้จับสั่น ไข้อันเกิดจากความร้อน ไข้ฤดูร้อน ไข้ต่ำ ๆ ที่ไม่มีเหงื่อ รวมไปถึงไข้อันเกิดจากวัณโรค ส่วนในไทยใช้แก้ไข้เจลียง (อาการจับไข้วันเว้นวัน) แก้ไข้ร่วมกับมีเสมหะ ช่วยขับเหงื่อ โดยพบว่า โกฐจุฬาลัมพามีสารกลุ่มฟลาโวนอยด์หลายชนิด ที่มีส่วนช่วยเสริมฤทธิ์ต้านเชื้อไข้จับสั่น และยังมีสารอาร์ทีมิซินิน เช่น Casticin, Cirsilineol, Chysoplenol-D, Chrysoplenetin เป็นตัวช่วยแก้ไข้อีกทาง

2. รักษาไข้มาลาเรีย

สรรพคุณของโกฐจุฬาลัมพายังช่วยรักษาไข้มาลาเรียได้ด้วย โดยสารสำคัญที่ออกฤทธิ์ในชิงเฮา หรือโกฐจุฬาลัมพา (Artemisia annua L.) คือ สารอาร์ทีมิซินิน (Artemisinin) หรือ ชิงเฮาซู (Qinghaosu) สามารถออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อพลาสโมเดียมในระยะที่อยู่ในเม็ดเลือด ให้ผลดีในการรักษาผู้ป่วยมาลาเรีย ทั้งชนิดฟัลซิปารัม (Plasmodium falciparum) และชนิดไวแวกซ์ (Plasomodium vivax) โดยเฉพาะสายพันธุ์ที่ดื้อยา

3. ลดเสมหะ แก้ไอ

นอกจากแก้ไข้ชนิดมีเสมหะ ตำรับยาไทยยังใช้โกฐจุฬาลัมพาลดเสมหะและแก้ไออีกด้วย โดยมีรายงานทางการแพทย์ว่า ส่วนน้ำมันหอมระเหยมีฤทธิ์กดภูมิต้านทาน ต้านการอักเสบ และต้านเชื้อจุลชีพหลายชนิด

4. แก้ริดสีดวงทวาร

ตำรับยาแพทย์แผนจีนโบราณใช้โกฐจุฬาลัมพาเป็นยาแก้ริดสีดวงทวาร

5. แก้หืด หอบ ดีซ่าน

แพทย์แผนโบราณของจีนจะใช้โกฐจุฬาลัมพาแก้หืด แก้หอบ และใช้เป็นยาแก้ดีซ่าน

6. ต้านเชื้อแบคทีเรีย ป้องกันการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร

โกฐจุฬาลัมพาชนิด Artemisia annua L. มีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย ปกป้อง DNA และป้องกันการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร

7. ต้านอักเสบ ระงับอาการปวด

การศึกษาทางคลินิกพบว่า กลุ่มอาสาสมัครที่เป็นผู้ป่วยโรคข้อสะโพกเสื่อม ข้อเข่าเสื่อม เมื่อได้รับสารสกัดจากโกฐจุฬาลัมพาในขนาด 150 มิลลิกรัม มีอาการดีขึ้นและมีอาการปวดลดลงอย่างมีนัยสำคัญ ส่วนกลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับยาหลอก และได้รับสารสกัดจากโกฐจุฬาลัมพาในขนาด 300 มิลลิกรัม ไม่มีการเปลี่ยนแปลง จึงสรุปได้ว่า สารสกัดจากโกฐจุฬาลัมพา ขนาด 150 มิลลิกรัม สามารถต้านการอักเสบ และระงับปวดในผู้ป่วยกระดูกและข้ออักเสบได้

ด้วยสรรพคุณทางยาของสมุนไพรชนิดนี้ ในปัจจุบันสารสำคัญในโกฐจุฬาลัมพา และอนุพันธุ์กึ่งเคมีสังเคราะห์ ถูกนำมาใช้เป็นยาแก้ไข้จับสั่นในหลายประเทศรวมทั้งไทย โดยเป็นที่ยอมรับขององค์การอนามัยโลก (WHO) อีกทั้งยังเป็นเครื่องยาที่ได้รับการรับรองในวงการแพทย์แผนจีนอีกด้วย ส่วนในตำรับยาไทยก็ใช้โกฐจุฬาลัมพารักษาโรคอยู่หลายขนานด้วยกัน

โกฐจุฬาลัมพา กับตำรับยาแผนไทย

ในบัญชียาจากสมุนไพรที่มีการใช้ตามองค์ความรู้เดิม ตามประกาศของคณะกรรมการแห่งชาติด้านยา (ฉบับที่ 5) มีการใช้สมุนไพรโกฐจุฬาลัมพาในหลายตำรับ ได้แก่

1. ยารักษากลุ่มอาการทางระบบไหลเวียนโลหิต หรือยาแก้ลม

ในตำรับ "ยาหอมเทพจิตร" และตำรับ "ยาหอมนวโกฐ" มีส่วนประกอบของโกฐจุฬาลัมพาอยู่ในพิกัดโกฐทั้งเก้า ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ ซึ่งมีสรรพคุณเป็นยาแก้ลมวิงเวียน แก้อาการหน้ามืด ตาลาย ใจสั่น คลื่นเหียน อาเจียน และแก้ลมจุกแน่นในท้อง โดยตำรับยาหอมเทพจิตร เป็นยาในบัญชียาหลักแห่งชาติด้วยนะคะ

2. ตำรับยาแก้ไข้

ยาในบัญชียาหลักแห่งชาติในตำรับ "ยาจันทน์ลีลา" มีส่วนประกอบของโกฐจุฬาลัมพาร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ อีกในตำรับ มีสรรพคุณเป็นยาบรรเทาอาการไข้ตัวร้อน ไข้เปลี่ยนฤดู ส่วนตำรับ "ยาแก้ไข้ห้าราก" ก็มีสรรพคุณไม่ต่างกัน

3. ยาเลือดงาม

มีส่วนประกอบของโกฐจุฬาลัมพาร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ ในตำรับ มีสรรพคุณบรรเทาอาการปวดประจำเดือน ช่วยให้ประจำเดือนมาเป็นปกติ แก้มุตกิด หรือระดูขาว

4. ยาพิกัดโกฐ

มีการนำมาใช้ในเครื่องยาไทย ที่เรียกว่า "พิกัดโกฐ" โดยโกฐจุฬาลัมพาจัดอยู่ในโกฐทั้งห้า (เบญจโกฐ) โกฐทั้งเจ็ด (สัตตะโกฐ) และโกฐทั้งเก้า (เนาวโกฐ) สรรพคุณโดยรวม คือ แก้ไข้ แก้ไข้ร่วมกับมีเสมหะ แก้หืดไอ แก้หอบ แก้ลมในกองธาตุ ชูกำลัง ขับลม แก้สะอึก บำรุงเลือด บำรุงกระดูก เป็นต้น

โกฐจุฬาลัมพา กับสรรพคุณยับยั้งโควิด 19

คณะนักวิจัย 7 คน จากมหาวิทยาลัยโคลอมเบีย และมหาวิทยาลัยวอชิงตัน สหรัฐอเมริกา พบว่าสรรพคุณโกฐจุฬาลัมพาสามารถต้านโควิด 19 ได้ในระดับห้องปฏิบัติการ โดยพบว่าสารสกัดรวมในน้ำร้อนและใบแห้งของโกฐจุฬาลัมพา (มีตัวอย่างหนึ่งมีอายุมากกว่า 10 ปี) มีประสิทธิภาพสูงในการยับยั้งเชื้อโควิด ซึ่งรวมทั้งสายพันธุ์แอฟริกาและอังกฤษ โดยนักวิจัยเชื่อว่าสารที่มีบทบาทสำคัญในการยับยั้งไวรัสนี้ นอกจากสาร Artemisinin และองค์ประกอบแล้ว น่าจะมาจากการทำงานของสารอื่น ๆ ในโกฐจุฬาลัมพาด้วย

อย่างไรก็ตาม การค้นพบดังกล่าวยังคงได้ผลสำเร็จในห้องปฏิบัติการ ยังไม่มีการทดลองในมนุษย์นะคะ ดังนั้นจึงควรรอความชัดเจนจากแพทย์และการทดลองด้านอื่น ๆ ประกอบด้วย

โกฐจุฬาลัมพา กับข้อควรระวัง

เนื่องจากโกฐจุฬาลัมพาเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์ทางยา จึงควรใช้อย่างถูกต้องและใช้ด้วยความระมัดระวัง ดังนี้

1. เช็กให้ดีว่าเป็นโกฐจุฬาลัมพาที่มีสารอาร์ทีมิซินิน (Artemisinin) สารออกฤทธิ์สำคัญที่ช่วยแก้ไข้ ต้านไวรัส

2. ต้นโกฐจุฬาลัมพามีทั้งพันธุ์ดอกสีขาวและดอกสีแดง ซึ่งสรรพคุณทางยาเหมือนกัน สามารถนำมาใช้แทนกันได้ นอกจากนี้ยังมีพันธุ์ดอกสีเหลือง ชนิดที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Artemisia princeps Pamp ด้วย แต่พันธุ์นี้จะมีพิษ ถ้าใช้เกินขนาดก็อาจทำให้เสียชีวิตได้

3. ไม่ควรใช้ยาโกฐจุฬาลัมพาต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน ควรใช้ตามคำแนะนำของหมอพื้นบ้าน และแพทย์แผนไทย เพราะอาจส่งผลกระทบต่อตับ-ไตได้

4. ผู้มีโรคประจำตัว หญิงตั้งครรภ์ ผู้ป่วยโรคไข้เลือดออก หรือผู้ที่ต้องรับประทานยาอื่นต่อเนื่อง ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้โกฐจุฬาลัมพา รวมไปถึงก่อนใช้สมุนไพรหรืออาหารเสริมทุกชนิด

5. ไม่ควรรับประทานโกฐจุฬาลัมพาเพียงตัวเดียว แต่ต้องนำมาเข้าตำรับยา คือผสมกับตัวยาอื่น เพื่อปรับฤทธิ์ยาให้สมดุล เพราะการหาซื้อมากินเองโดยไม่เข้าตำรับยาอาจเกิดผลข้างเคียงได้ จึงควรเลือกใช้ตามตำรับยา เช่น ตำรับยาจันทน์ลีลา ยาหอมเทพจิตร ยาหอมนวโกฐ เป็นต้น

แม้จะยังไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนว่า โกฐจุฬาลัมพา ยับยั้งหรือต้านโควิดในคนได้ แต่ก็ถือว่าเป็นความหวังใหม่ของมวลมนุษยชาติ แต่อย่างไรก็ตาม หากจะหายาโกฐจุฬาลัมพามาใช้ ก็ขอให้ใช้ภายใต้การดูแลของแพทย์แผนไทยหรือเภสัชกรด้วยนะคะ

บทความที่เกี่ยวข้องกับสมุนไพรต้านโควิด

ขอบคุณข้อมูลจาก
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
เฟซบุ๊ก สมุนไพรอภัยภูเบศร (1), (2)
เฟซบุ๊ก กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
Disthai
ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
เฟซบุ๊ก BIOTHAI

โกฐจุฬาลัมพา สมุนไพรยับยั้งโควิด 19 สรรพคุณดีอย่างไร รักษาโรคอะไรได้บ้าง