บุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม
โรคทางจิตเวชที่ต้องทำความเข้าใจ
บุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม
เกิดจากอะไร
สาเหตุของโรคบุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคมเกิดได้จากหลายปัจจัยด้วยกัน ดังนี้
-
ความผิดปกติทางสมองและสารสื่อประสาท
-
มีประวัติคนในครอบครัวมีบุคลิกภาพผิดปกติ
-
การเลี้ยงดูที่ไม่เหมาะสมตั้งแต่เด็ก เช่น พ่อแม่ปล่อยปละละเลย ไม่ดูแล หรือพ่อแม่ตามใจจนเกินไป ทำให้เด็กขาดระเบียบวินัย ควบคุมความต้องการไม่ได้ กลายเป็นเด็กเอาแต่ใจตนเอง
-
การถูกกระทำรุนแรง เช่น ถูกละเมิดทางเพศ ถูกทำร้ายร่างกาย
-
สภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม เช่น อยู่ในครอบครัวที่ใช้ความรุนแรงต่อกัน หรือคนใกล้ชิด เช่น พ่อแม่ ครู เพื่อน มีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม ทำให้เด็กเลียนแบบพฤติกรรมเหล่านั้น
บุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม
อาการเป็นอย่างไร
แม้เด็กและวัยรุ่นทั่วไปอาจมีความซุกซนหรือดื้อบ้างเป็นเรื่องปกติ แต่สำหรับคนที่เป็นโรคบุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม จะต้องมีพฤติกรรมที่เข้าเกณฑ์ตามคู่มือการวินิจฉัยโรคทางจิตเวชของสมาคมจิตแพทย์อเมริกัน ฉบับที่ 5 (DSM-5) อย่างน้อย 3 ใน 7 อาการ ดังนี้
1. มักฝ่าฝืนกฎระเบียบ ไม่ยอมทำตามกฎกติกาที่ไม่ถูกใจ ซึ่งอาจพัฒนาเป็นการทำผิดกฎหมายซ้ำแล้วซ้ำเล่า
2. มีพฤติกรรมไม่ซื่อสัตย์ หลอกลวง พูดปด โกหกหน้าตาย เพื่อให้ได้มาซึ่งสิ่งที่ต้องการ นึกถึงความพอใจของตัวเองเป็นหลัก โดยไม่สนใจว่าคนอื่นจะรู้สึกอย่างไร
3. ไม่สามารถวางแผนล่วงหน้าได้ หุนหันพลันแล่น ขาดสติยั้งคิด ควบคุมตัวเองไม่ได้
4. โมโหง่าย หงุดหงิดง่าย มีพฤติกรรมก้าวร้าว รุนแรง ทั้งต่อตนเอง ผู้อื่น หรือแม้แต่สัตว์ต่าง ๆ รวมทั้งการทำลายข้าวของสาธารณะ
5. บ้าระห่ำ ขาดความยับยั้งชั่งใจ มักชอบเสี่ยงอันตรายโดยไม่คำนึงถึงความปลอดภัยของตัวเองและผู้อื่น ไม่สนว่าการกระทำนั้นจะส่งผลต่อใครยังไงบ้าง
6. ขาดความรับผิดชอบอย่างต่อเนื่อง ไม่ทำตามข้อตกลงที่ให้ไว้
7. มีพฤติกรรมรังแกผู้อื่น ลักขโมย ไม่มีความสำนึกผิด ขาดความเห็นใจผู้อื่น และพยายามหาเหตุผลมาเข้าข้างตัวเอง
โดยอาการเหล่านี้ต้องไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของอาการจิตเภท (Schizophrenic) หรืออาการคลุ้มคลั่ง (Manic Episode) แต่เป็นส่วนหนึ่งของบุคลิกภาพและพฤติกรรมในชีวิตประจำวันของบุคคลนั้น ๆ
อย่างไรก็ตาม ในการวินิจฉัยว่าเป็นโรคบุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคมหรือไม่นั้น จะทำได้เมื่อมีอายุ 18 ปีขึ้นไป และเคยได้รับการวินิจฉัยว่ามีพฤติกรรมเกเรรุนแรง (Conduct Disorder) ก่อนอายุ 15 ปี
บุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม
อันตรายอย่างไร
บุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม
รักษาได้ไหม
ทางการแพทย์มีวิธีการรักษาอยู่หลายแนวทาง เช่น การบำบัดพฤติกรรม (Cognitive Behavioural Therapy) ตามความเหมาะสมของผู้ป่วยแต่ละคน เช่น การบำบัดอาการติดสุรา ติดสารเสพติด รวมไปถึงการเรียนรู้วิธีควบคุมตนเอง หรือการบำบัดแบบกลุ่ม (Democratic Therapeutic Communities) และอาจมีการใช้ยาปรับสารเคมีในสมองร่วมด้วย โดยวิธีรักษาก็ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์เจ้าของไข้
อย่างไรก็ตาม การรักษาโรคบุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคมทำได้ค่อนข้างยาก เนื่องจากส่วนใหญ่จะติดเป็นนิสัย หรือเป็นบุคลิกของเจ้าตัวไปแล้ว ที่สำคัญผู้ป่วยก็มักไม่รู้สึกว่าตัวเองผิดปกติ รวมไปถึงคนรอบข้างก็อาจคิดไม่ถึงโรคจิตเวชแบบนี้ จึงทำให้เข้าสู่กระบวนการรักษาล่าช้า หรือพามารักษาไม่ได้เลย
บุคลิกภาพผิดปกติแบบต่อต้านสังคม
ป้องกันได้ไหม
บทความที่เกี่ยวข้องกับโรคบุคลิกภาพผิดปกติ
- รู้จักโรคไซโคพาธ ของคนชอบต่อต้านสังคม สำนึกผิดไม่เป็น เอาตัวเองเป็นศูนย์กลาง
- วิธีรับมือกับคนที่เป็นพิษ หยุดเสียสุขภาพจิตเพราะ Toxic Person
- เช็กสัญญาณโรคทนรอไม่ได้ (Hurry Sickness) หัวร้อนง่าย อะไรก็ไม่ทันใจ เราป่วยอยู่ไหมนะ
- ชอบเรียกร้องความสนใจ แสดงเก่ง แอ็คติ้งเว่อร์ เผลอ ๆ อาจป่วยฮิสทีเรีย
- โรคหลายบุคลิก อาการป่วยจิตที่เหมือนมีหลายคนในร่างเดียว !