โรคประจําถิ่น คืออะไร โควิด 19 เป็นได้ไหม

โควิดจะกลายเป็นโรคประจำถิ่นได้ไหม แล้วคำนิยามของโรคประจำถิ่นคืออะไร ลองมาทำความรู้จักกัน

หลังจากโควิดโอมิครอนที่ดูเหมือนจะมีความรุนแรงน้อยกว่าเดลตา ได้กลายมาเป็นสายพันธุ์หลักของการระบาดในหลายประเทศ ก็ทำให้มีการพูดถึงแนวโน้มที่โควิด 19 จะเปลี่ยนจากโรคระบาดใหญ่ กลายเป็นโรคประจำถิ่น หลายคนที่ติดตามข่าวจึงอาจสงสัยว่าโรคประจำถิ่นคืออะไร แล้วโรคระบาดที่ปั่นป่วนคนทั่วโลกมานานนับปีอย่างโควิด 19 จะกลายเป็นโรคประจำถิ่นได้หรือไม่ เอาเป็นว่าวันนี้เรามาไขข้อสงสัยไปพร้อมกันเลยดีกว่า

โรคประจำถิ่นคืออะไร

โรคประจำถิ่น ภาษาอังกฤษ เรียกว่า Endemic คือโรคที่เกิดขึ้นประจำเฉพาะในพื้นที่นั้น ๆ มีการแพร่กระจายและสามารถคาดเดาการติดเชื้อได้ อัตราป่วยคงที่ ซึ่งโรคระบาดเองก็แบ่งได้ตามระดับด้วยเช่นกัน โดยมี 4 ระดับ ดังนี้

1. โรคประจำถิ่น (Endemic)

โรคที่เกิดขึ้นประจำเฉพาะในพื้นที่นั้น ๆ เช่น โรคไข้หวัดใหญ่ โรคไข้เลือดออกในประเทศไทย โรคเอดส์ หรือโรคมาลาเรียในทวีปแอฟริกา

2. การระบาด (Outbreak)

เช่น การระบาดของโรคไข้เลือดออกที่เป็นโรคประจำถิ่นอยู่แล้ว แต่มีผู้ป่วยเพิ่มขึ้นผิดปกติในปี 2562 หรือการระบาดของโควิด 19 ที่เป็นโรคอุบัติใหม่ และแม้จะมีผู้ป่วยเพียงรายเดียวก็นับว่าเป็นการระบาด

3. โรคระบาด (Epidemic)

เป็นการระบาดของโรคที่แพร่กระจายไปในพื้นที่ที่กว้างขึ้นและมีอัตราการระบาดเพิ่มขึ้นอย่างฉับพลัน ทำให้มีจำนวนผู้ติดเชื้อเกินกว่าที่คาดการณ์ได้ เช่น โรคอีโบลาที่ระบาดในทวีปแอฟริกาตะวันตกในปี พ.ศ. 2557-2559

4. การระบาดครั้งใหญ่ การระบาดทั่วโลก (Pandemic)

หรือ ระดับการระบาดสูงสุด เช่น การระบาดของไข้หวัดใหญ่สเปน ในปี พ.ศ. 2461 (Spanish flu) หรือการระบาดของไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 และล่าสุดคือการระบาดของโควิด 19 ที่พบผู้ติดเชื้อครั้งแรกในประเทศจีนในปี 2019 ก่อนแพร่กระจายไปยังทวีปต่าง ๆ ทั่วโลก รวมกว่า 220 ประเทศ จนทำให้มีผู้ติดเชื้อมากกว่า 300 ล้านคน

โควิด 19 ใกล้จะเป็นโรคประจำถิ่นหรือยัง

สำหรับข้อสงสัยนี้ ทางกระทรวงสาธารณสุขเคยออกมาชี้แจงไว้แล้วว่า การที่โรคระบาดอย่างโควิด 19 จะกลายเป็นโรคประจำถิ่นได้ ต้องเข้าเกณฑ์ 3 ข้อด้วยกัน คือ

เชื้อก่อโรคลดความรุนแรงลง โดยสอดคล้องกับสถานการณ์โควิดโอมิครอนในปัจจุบันที่แม้จะมีผู้ติดเชื้อจำนวนมาก แต่จำนวนผู้ป่วยอาการหนัก ใส่เครื่องช่วยหายใจ และผู้เสียชีวิตมีทิศทางลดลง ซึ่งในประเทศไทยขณะนี้มีอัตราผู้เสียชีวิตจากโควิด 19 อยู่ที่ประมาณ 1 ราย ต่อผู้ติดเชื้อ 1,000 ราย หรือไม่ถึง 1%

2. ประชาชนมีภูมิคุ้มกันมากขึ้น ทั้งจากการได้รับวัคซีนหรือเคยติดเชื้อมาก่อน

3. ในประเทศมีระบบบริหารจัดการ การดูแลรักษาที่มีประสิทธิภาพ และควบคุมหรือชะลอการระบาดของโรคได้อย่างดี

ทั้งนี้ ภาครัฐและประชาชนทุกฝ่ายต้องร่วมมือกันในเรื่องชะลอการระบาดของโรค และเร่งฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นเพื่อเพิ่มภูมิคุ้มกัน จึงจะเข้าเกณฑ์ทั้ง 3 ข้อ และอาจนำพาโรค COVID-19 ไปสู่การเป็นโรคประจำถิ่นได้ในอนาคต

เปิดความเห็น WHO
กับการเป็นโรคประจำถิ่นของโควิด 19

แม้หลายประเทศเตรียมยกให้โควิด 19 กลายเป็นโรคประจำถิ่น ทว่าทางองค์การอนามัยโลก (WHO) ยังคงไม่เห็นด้วยนัก พร้อมอธิบายว่าคงเร็วเกินไปหากจะสรุปเองว่าโควิด 19 ไม่ต่างจากโรคไข้หวัดใหญ่ เพราะอาจทำให้มาตรการป้องกันโรคหย่อนยานลงไปโดยไม่เหมาะสมกับสถานการณ์ ณ ปัจจุบัน ที่ยังคงมีการแพร่ระบาดอย่างต่อเนื่อง ไม่สามารถคาดการณ์อัตราการกระจายของโรคได้ และถึงแม้ว่าทุกฝ่ายจะประเมินว่าในที่สุดโควิด 19 ก็จะกลายเป็นโรคประจำถิ่น แต่ก็ยังไม่ใช่เวลานี้

ขณะที่ผู้อำนวยการฝ่ายฉุกเฉินของ WHO ระบุว่า คำว่าโรคประจำถิ่นไม่ได้หมายความว่าดี แค่หมายความว่าจะคงอยู่ตลอดไป ดังนั้นสิ่งที่จำเป็นต้องทำคือ เร่งฉีดวัคซีนในประชากรโลกให้ได้มากที่สุด เพื่อทำให้เกิดโรคน้อยและไม่ให้มีใครต้องเสียชีวิต นั่นจึงจะหมายถึงการสิ้นสุดของการระบาดใหญ่

อย่างไรก็ตาม หากทุกคนดูแลตัวเองให้ดี ห่างไกลจากความเสี่ยงการติดเชื้อ และร่วมมือร่วมใจกันไปฉีดวัคซีนโควิด 19 เพื่อเสริมภูมิคุ้มกัน ก็จะช่วยให้โควิด 19 กลายเป็นโรคประจำถิ่นได้เร็วขึ้น ที่สำคัญการฉีดวัคซีนก็จะช่วยลดความรุนแรงของอาการ ลดการเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาล ในกรณีที่ติดเชื้อขึ้นมาด้วยนะคะ

บทความที่เกี่ยวข้องกับโควิด 19 และการฉีดวัคซีนโควิด

ขอบคุณข้อมูลจาก : ศูนย์ข้อมูล COVID19 (1), (2), เฟซบุ๊ก โฆษกกระทรวง กระทรวงสาธารณสุข, รัฐบาลไทย, TNN, กรุงเทพธุรกิจ

โรคประจำถิ่น คืออะไร ส่อง 3 เงื่อนไขที่โควิด 19 จะกลายเป็นโรคประจำถิ่น

1. โรคประจำถิ่น (Endemic)

2. การระบาด (Outbreak)

3. โรคระบาด (Epidemic)

4. การระบาดครั้งใหญ่ การระบาดทั่วโลก (Pandemic)

บทความที่เกี่ยวข้องกับโควิด 19 และการฉีดวัคซีนโควิด