ข้าวยีสต์แดง คืออะไร ผลข้างเคียงและประโยชน์ของข้าวยีสต์แดงมีอะไรบ้าง

ข้าวยีสต์แดง คืออะไร มาทำความรู้จักอาหารเพื่อสุขภาพ ที่เชื่อกันว่าช่วยลดคอเลสเตอรอลในเลือดได้ ว่าแต่ข้าวยีสต์แดงจะมีผลข้างเคียงที่ต้องระวังด้วยไหม

ข้าวยีสต์แดง… หลายคนอาจจะคุ้นตาชื่อนี้กันมาสักพัก หรือเคยเห็นในอาหารเสริมบางยี่ห้อ แต่อาจยังไม่รู้จักข้าวยีสต์แดงดีเท่าไร วันนี้เราเลยหยิบข้อมูลอาหารชนิดนี้มาอธิบายความเป็นมาให้ทุกคนได้เข้าใจ รวมไปถึงประโยชน์และผลข้างเคียงของข้าวยีสต์แดงด้วย

ข้าวยีสต์แดง คืออะไร

ข้าวยีสต์แดง หรือภาษาอังกฤษเรียกว่า Red yeast rice คือ อาหารพื้นเมืองของชาวจีน ที่นำเม็ดข้าวมาผ่านกระบวนการหมักกับยีสต์รา Monascus purpureus ซึ่งเป็นยีสต์ที่มีสีแดง จึงทำให้ข้าวกลายเป็นสีแดงไปด้วย

โดยข้าวยีสต์แดงมักจะนำมาใช้ปรุงอาหาร เช่น เต้าหู้ยี้ หมูแดง เป็ดปักกิ่ง และการปรุงเครื่องดื่ม เช่น เหล้า เบียร์ น้ำผลไม้ นมเปรี้ยว นอกจากนี้ในปัจุบันยังถูกนำมาปรุงยาพื้นบ้าน อาหารเสริม และเครื่องสำอางบางชนิด เพราะข้าวยีสต์แดงมีสารสำคัญต่อสุขภาพหลายชนิดด้วยกัน

ข้าวยีสต์แดง ประโยชน์ดียังไง

สรรพคุณของข้าวยีสต์แดงอาจมีส่วนช่วยเรื่องสุขภาพ ดังนี้

1. ลดไขมันในเลือด

จากการศึกษาพบว่า ข้าวยีสต์แดงมีสารสำคัญอย่างโมนาโคลิน เค (Monacolin K) ที่มีโครงสร้างทางเคมีคล้ายกับยาลดไขมันกลุ่มสแตติน (Statin) ที่แพทย์ใช้รักษาผู้ป่วยไขมันในเลือดสูง จึงอาจมีส่วนช่วยลดไขมันในเลือดได้ ทั้งไขมัน LDL คอเลสเตอรอล และไตรกลีเซอไรด์

2. ดีต่อสุขภาพหัวใจ

ประโยชน์ด้านลดไขมันในเลือดของข้าวยีสต์แดงก็ส่งผลดีต่อสุขภาพหัวใจและหลอดเลือดด้วย เนื่องจากโรคเรื้อรังชนิดนี้มักมีสาเหตุมาจากการมีระดับไขมันในเลือดเกินเป็นเวลานาน ดังนั้น หากข้าวยีสต์แดงมาช่วยลดคอเลสเตอรอลในเลือดได้ สุขภาพหัวใจก็จะมีผลพลอยได้ไปด้วย

3. ลดความเสี่ยงภาวะเมตาบอลิกซินโดรม

เพราะมีส่วนช่วยลดไขมันในเลือดได้ทั้ง LDL คอเลสเตอรอล และไตรกลีเซอไรด์ ข้าวยีสต์แดงจึงช่วยลดภาวะเมตาบอลิกซินโดรม (Metabolic Syndrome) ซึ่งก็คือภาวะที่ระบบเผาผลาญของร่างกายทำงานผิดปกติ จนทำให้มีไขมันสะสมในช่องท้องมาก มีภาวะอ้วนลงพุง ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดโรคเรื้อรังหลายชนิด เช่น โรคเบาหวานชนิดที่ 2 โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง

4. ลดการอักเสบในร่างกาย

ในข้าวยีสต์แดงมีสารต้านอนุมูลอิสระอยู่หลายชนิด จึงมีส่วนช่วยลดการอักเสบในร่างกายได้เช่นกัน โดยจากการศึกษาในกลุ่มตัวอย่างที่มีภาวะเบตาบอลิกซินโดรมจำนวน 50 คน พบว่า การรับประทานอาหารเสริมที่มีส่วนผสมของข้าวยีสต์แดงและสารสกัดน้ำมันมะกอกเป็นเวลา 8 สัปดาห์ ส่งผลให้การอักเสบในร่างกายลดลงกว่า 20% ทว่างานวิจัยนี้เป็นเพียงการศึกษาขนาดเล็ก จึงจำเป็นต้องศึกษาวิจัยประโยชน์ด้านนี้ของข้าวยีสต์แดงในเชิงลึกต่อไป

อย่างไรก็ตาม การรับประทานข้าวยีสต์แดงมีผลข้างเคียงที่ควรระวัง เพราะโทษของข้าวยีสต์แดงต่อสุขภาพก็เป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม

ข้าวยีสต์แดง ผลข้างเคียงมีอะไรบ้าง

การรับประทานข้าวยีสต์แดงอาจได้รับผลข้างเคียง เช่น

ท้องอืด อาหารไม่ย่อย
ท้องผูก
ท้องร่วง
ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
เป็นตะคริวบ่อยกว่าปกติ
ปัสสาวะสีเข้ม
คลื่นไส้
หมดแรง
มองเห็นไม่ชัด
ผื่นลมพิษขึ้น
วิงเวียนศีรษะ
ตับอักเสบ

ทั้งหมดนี้เป็นอาการข้างเคียงที่พบได้จากการรับประทานข้าวยีสต์แดง ซึ่งอาจขึ้นกับบางคน เกิดได้เป็นบางอาการ หรือหากมีอาการหลาย ๆ อย่างพร้อมกันควรรีบไปพบแพทย์โดยด่วน

โทษข้าวยีสต์แดง มีอะไรบ้าง

แม้ข้าวยีสต์แดงจะเป็นอาหารหมักที่ใช้มานานในแถบเอเชีย แต่ก็มีโทษบางประการ เช่น

ในกระบวนการผลิตข้าวยีสต์แดงอาจสร้างสารพิษจากเชื้อรา (Mycotoxin) ชื่อ ซิตรินิน (Citrinin) และสารพิษชนิดนี้ก็อันตรายต่อไต เพิ่มความเสี่ยงภาวะไตวายได้
การได้รับสารจากข้าวยีสต์แดงในปริมาณที่มากและเป็นเวลานานเกินไปอาจเพิ่มความเสี่ยงภาวะตับอักเสบ
การรับประทานข้าวยีสต์แดงร่วมกับยาบางชนิด เช่น ยาลดไขมันชนิดสแตติน, ยาปฏิชีวนะ, ยาต้านเชื้อรา และยาต้านรีโทรไวรัส ที่ใช้รักษา HIV อาจจะเสริมฤทธิ์ของยา และอาจเพิ่มภาวะเสี่ยงกล้ามเนื้ออักเสบและตับอักเสบได้

ข้อควรระวัง
ในการรับประทานข้าวยีสต์แดง

กรณีรับประทานเป็นอาหารเสริมตรวจสอบฉลากอย่างละเอียด โดยสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กำหนดให้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีข้าวยีสต์แดงเป็นส่วนประกอบสำคัญ ต้องมีสารโมนาโคลิน ไม่เกิน 3 มิลลิกรัมต่อวัน และปริมาณสารปนเปื้อนซิทรินิน ไม่เกิน 10.7 ไมโครกรัมต่อวัน นอกจากนี้บนฉลากต้องแสดงคำเตือน ดังนี้
- ห้ามใช้เกินขนาดที่กำหนด
- ห้ามใช้ในหญิงให้นมบุตร
- ห้ามใช้ร่วมกับยาลดระดับไขมันในเลือด, ยากดภูมิคุ้มกัน, ยารักษาอาการซึมเศร้า และยาต้านไวรัสเอดส์
- ห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคตับ หรือโรคไต
- ห้ามรับประทานติดต่อกันนานเกิน 4 เดือน (16 สัปดาห์)
- ผู้ป่วยควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทาน
- หยุดรับประทานทันทีหากมีอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ หรือมีอาการคล้ายเป็นไข้หวัด
ก่อนใช้ข้าวยีสต์แดงควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนทุกครั้ง โดยเฉพาะหากจะรับประทานข้าวยีสต์แดงในรูปของอาหารเสริมหรือสารสกัด เนื่องจากข้าวยีสต์แดงมีโครงสร้างคล้ายยาสแตตินที่ต้องสั่งจ่ายโดยแพทย์ การรับประทานไม่ถูกวิธีอาจส่งผลเสียต่อร่างกาย อย่างที่สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (FDA) ถือว่าข้าวยีสต์แดงบางยี่ห้อเป็น "ยา" ไม่ใช่อาหารเสริม จึงควรใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์
ระวังอาการแพ้ โดยเฉพาะคนที่ยังไม่เคยกินข้าวยีสต์แดงมาก่อน
ไม่ควรกินข้าวยีสต์แดงเพื่อหวังผลในการรักษาโรค และเพื่อเลี่ยงการกินยาแผนปัจจุบันตามที่แพทย์สั่ง
ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับตับหรือไต หรือผู้ที่มีโรคประจำตัวที่ต้องกินยาเป็นประจำ ไม่ควรใช้ข้าวยีสต์แดง
เด็ก หญิงตั้งครรภ์ และหญิงให้นมบุตร ไม่ควรรับประทาน

สำหรับกรณีที่ประเทศญี่ปุ่นเรียกคืนผลิตภัณฑ์ข้าวยีสต์แดง ชื่อ Beni-koji choleste-help หลังพบผู้เสียชีวิต เรื่องนี้ทางเภสัชกรเลิศชาย เลิศวุฒิ รองเลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา ระบุว่า ผลิตภัณฑ์ที่ทำให้เกิดเหตุในญี่ปุ่นเป็นผลิตภัณฑ์ลดคลอเรสเตอรอล ซึ่งผลิตภัณฑ์ดังกล่าวอาจใช้สารสำคัญโมนาโคลินในปริมาณสูงกว่าที่กำหนดในประเทศไทย เนื่องจากญี่ปุ่นไม่จำกัดปริมาณการใช้ และ อย. ไม่ได้อนุญาตให้นำเข้ามาจำหน่ายในประเทศไทย

ประโยชน์ของข้าวยีสต์แดงอาจช่วยลดไขมันในเลือดได้จริง ทว่าผลข้างเคียงและโทษของข้าวหมักเชื้อราชนิดนี้ก็ควรต้องใส่ใจด้วยเหมือนกัน ดังนั้น ควรพิจารณาใช้อย่างระมัดระวังและอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์นะคะ

บทความที่เกี่ยวข้องกับอาหารเพื่อสุขภาพ

ขอบคุณข้อมูลจาก : สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา, ฉลาดซื้อ, healthline.com, mayoclinic.org, webmd.com

ข้าวยีสต์แดง คืออะไร มารู้จักอาหารที่ลือกันว่าช่วยลดไขมัน ลดคอเลสเตอรอลได้