ปวดท้องส่วนบน ปวดท้องเหนือสะดือ บอกโรคอะไร อาการแบบไหนต้องไปหาหมอ

          ปวดท้องส่วนบน ปวดท้องเหนือสะดือแบบที่ปวดจี๊ด ๆ หรือปวดตื้อ ๆ แน่น ๆ กดแล้วเจ็บ รวมไปถึงคนที่มีอาการปวด ๆ หาย ๆ หรือมีอาการอื่น ๆ เช่น คลื่นไส้ ถ่ายเหลว ท้องเสีย ท้องผูก ร่วมด้วย ทั้งหมดที่ว่ามานี้คงไม่ใช่ความสบายดีแน่ ๆ แต่จะบอกโรคอะไรไหม มาลองเช็กอาการปวดท้องข้างซ้าย ปวดท้องข้างขวาส่วนบน เสี่ยงป่วยอะไรบ้างกัน

• กระดูกอ่อนซี่โครงอักเสบ (Costochondritis) : อาการปวดท้องส่วนบนข้างซ้าย ค่อน ๆ ไปทางหน้าอก อาจบ่งชี้ถึงความผิดปกติของกระดูกอ่อนซี่โครงที่อยู่แถว ๆ กระดูกหน้าอกได้ โดยอาการสังเกต คือ หายใจแล้วเจ็บซี่โครง เคลื่อนไหวแล้วเจ็บ, หายใจได้ไม่เต็มอิ่ม, คลื่นไส้ อาเจียน หรืออาจมีไข้ได้หากอาการอักเสบเป็นมาก อาการนี้มักเกิดจากการยกของหนัก ออกกำลังกายที่ใช้กล้ามเนื้อหน้าอกมากเกินไป หรือหน้าอกถูกแรงกระแทก

• เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ (Pericarditis) : หากมีอาการเจ็บแปล๊บ ๆ ที่ท้องส่วนบนค่อนไปทางซ้าย หรือรู้สึกจุกแน่น ๆ ร้าวไปที่คอ แขน หัวไหล่ สะบักซ้าย และอาการจะรุนแรงขึ้นเมื่อไอ หรืออยู่ในท่านอน แต่หากโน้มตัวมาข้างหน้าอาการจะดีขึ้น อาจเสี่ยงโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบอยู่ก็เป็นได้

• กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด : อาการเด่น ๆ ของโรคนี้ คือ จุกลิ้นปี่ เจ็บแถว ๆ ชายโครงลักษณะแบบจุก เสียด แน่น ลามไปถึงยอดอก หลัง ไหล่ แขนซ้าย หรือกราม และอาการจะเกิดอย่างเฉียบพลัน โดยเจ็บสุด ๆ ใน 1 นาที และอาการเจ็บจะเป็นอย่างน้อย 5-10 นาที แต่ไม่เกิน 30 นาที ร่วมกับใจสั่น เหงื่อออกมาก

• ไส้เลื่อนกระบังลม (Hiatal hernia) : เกิดจากการที่ผนังกระบังลมหย่อนยานหรือมีช่องเปิดในกระบังลมแต่กำเนิด ทำให้กระเพาะอาหารส่วนบนเคลื่อนขึ้นไปยังบริเวณช่วงอก โดยโรคนี้อาจไม่ได้แสดงอาการเฉพาะมากนัก แต่จะเป็นสาเหตุให้เกิดอาการอื่น ๆ เช่น กรดไหลย้อน, แสบร้อนกลางอก, มีปัญหาการกลืน, หายใจไม่เต็มอิ่ม, มีอาการขย้อนอาหารหรือของเหลว, อาเจียนเป็นเลือด, ถ่ายเป็นเลือดหรืออุจจาระมีสีดำ

• ม้ามโต : ปวดท้องส่วนบนข้างซ้าย อาจส่อถึงภาวะผิดปกติที่เกิดกับม้าม เช่น ภาวะม้ามโตที่จะมีอาการอ่อนเพลีย อิ่มง่าย กินไม่ค่อยได้ มีภาวะซีด โลหิตจาง เลือดออกง่าย มีอาการอักเสบในร่างกายบ่อย ๆ 

• กระเพาะอาหารอักเสบ (Gastritis) : มักจะมีอาการปวดท้องด้านซ้ายส่วนบน ปวดเสียด ๆ ตื้อ ๆ จุกแน่นบริเวณลิ้นปี่ เป็น ๆ หาย ๆ ร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน มีกรดแก๊สในกระเพาะเยอะ สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งก่อนและหลังรับประทานอาหาร หรือตอนท้องว่าง และมักมีอาการเรื้อรัง 

>> เช็กอาการโรคกระเพาะอาหาร กระเพาะอาหารอักเสบ

• ตับอ่อนอักเสบ : มักจะมีอาการปวดท้องส่วนบนข้างซ้าย และอาจลามไปปวดหลังได้ด้วย ซึ่งหากมีอาการอักเสบมากอาจมีไข้ หัวใจเต้นแรง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย หรือมีอาการบวมในบริเวณที่ปวด โดยอาจมีอาการเฉียบพลันหรือเรื้อรังก็ได้ 

• ลำไส้แปรปรวน (IBS) : อาการเด่น ๆ ของโรคนี้คือปวดท้องอย่างน้อย 1 ครั้งต่อสัปดาห์ ร่วมกับมีการถ่ายอุจจาระผิดปกติ เช่น ปวดท้องทั้งก่อนและหลังถ่ายเสร็จ ท้องเสียสลับท้องผูก โดยต้องมีอาการเหล่านี้อย่างน้อย 6 เดือน หรือเป็นต่อเนื่องมาไม่น้อยกว่า 3 เดือน 

>> ลำไส้แปรปรวน อาการเป็นแบบไหน รักษาหายไหมถ้าป่วย ?

• ลำไส้อักเสบ (IBD) : จะมีอาการปวดท้องส่วนบนด้านซ้าย หรือลามไปปวดท้องตรงกลาง ร่วมกับอาการท้องเสียบ่อย ปวดบิด ถ่ายเป็นเลือด อ่อนเพลีย น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ หรือบางคนปวดถ่ายแต่ถ่ายไม่ออก

>> เช็กอาการลำไส้อักเสบ ถ่ายบ่อย ปวดบิด มีสิทธิ์เป็นโรคนี้ 

• ไตอักเสบ : ไตเรามีอยู่ด้วยกัน 2 ข้าง หากมีความผิดปกติที่ไตข้างซ้าย ก็อาจมีอาการปวดท้องส่วนบนข้างซ้ายได้ โดยอาการสังเกตได้จะมีทั้งปัสสาวะบ่อย เจ็บขัดตอนปัสสาวะ ปวดหลังโดยอาจลามไปปวดขาหนีบ มีไข้ คลื่นไส้ อาเจียน 

>> โรคไต ป่วยแล้วยุ่ง มาเช็กสัญญาณโรคไตก่อนดีกว่า

• นิ่วในไต : มีอาการปวดท้องและหลัง โดยปวดแบบเสียด ๆ หรือปวดบิดเกร็งเป็นพัก ๆ อาจปวดนานเป็นชั่วโมง ๆ หรือเป็นวัน ๆ ปัสสาวะปนเลือด ปวดแสบ ปวดขัดขณะปัสสาวะ คลื่นไส้ อาเจียน

>>  นิ่วในไต อาการไหนบอกชัด รู้จักปัจจัยเสี่ยงป่วย 

• โรคเกี่ยวกับทางเดินอาหาร (Gastrointestinal issues) : ไม่ว่าจะเป็นอาหารไม่ย่อย โรคกระเพาะอาหาร หรือแผลในกระเพาะอาหาร ก็อาจมีอาการปวดท้องส่วนบนข้างขวาได้ ร่วมกับอาการแสบท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ เป็นต้น

• โรคตับ : หากมีอาการปวดท้องข้างขวาบ่อย ๆ ร่วมกับอาการอื่น ๆ เช่น อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ตาเหลือง ท้องอืด ท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย เท้าบวม อาจบ่งชี้ถึงความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับตับเรา 

>> โรคตับ 15 อาการชี้ชัด บ่งบอกว่าตับไม่สบายอยู่

• นิ่วในถุงน้ำดี : หากปวดท้องข้างขวา แถว ๆ ใต้ชายโครงขวา หรือปวดร้าวไปถึงสะบักขวา ร่วมกับอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ เหมือนมีลมในท้องตลอดเวลา หรือมักจะรู้สึกปวดแน่นท้องหลังรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง ก็อาจต้องสงสัยถึงโรคนี้ไว้ด้วย

>> 5 พฤติกรรมเสี่ยงนิ่วในถุงน้ำดี ปวดท้องข้างขวาแบบนี้ต้องเช็กอาการ

• ถุงน้ำดีอักเสบ (Cholecystitis) : ถ้าถุงน้ำดีอักเสบขึ้นมา นอกจากอาการปวดท้องข้างขวา แนวใต้ชายโครงขวา บางคนอาจคลื่นไส้ อาเจียน และอาจมีไข้สูงเฉียบพลันร่วมด้วย 

• โรคเกี่ยวกับตับอ่อน : อาการปวดท้องส่วนบนข้างขวา อาจส่อถึงความเจ็บป่วยของตับอ่อนได้เช่นกัน ไม่ว่าจะโรคตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง โดยมักจะมีอาการเจ็บลิ้นปี่ เจ็บใต้ชายโครงขวา หรือปวดร้าวทะลุหลัง และหากปล่อยไว้อาจมีอาการไข้ ตัวเหลือง ตาเหลือง ดีซ่านได้

• ความผิดปกติของลำไส้เล็ก : โดยเฉพาะคนที่แพ้อาหาร แพ้สารบางอย่าง เช่น กลูเตน เมื่อกินเข้าไปแล้วลำไส้เล็กไม่สามารถดูดซึมได้ ก็อาจมีอาการปวดท้องส่วนบนข้างขวาใกล้ ๆ ชายซี่โครง บางรายอาจมีอาการจุกเสียดท้อง หรือมีอาการท้องเสียเรื้อรังได้ด้วย

• ไตอักเสบ : หากมีความผิดปกติที่ไตข้างขวา ก็อาจมีอาการปวดท้องส่วนบนข้างขวาได้เช่นกัน โดยอาการสังเกตได้จะมีทั้งปัสสาวะบ่อย เจ็บขัดตอนปัสสาวะ ปวดหลังโดยอาจลามไปปวดขาหนีบ มีไข้ คลื่นไส้ อาเจียน 

• นิ่วในไต : ถ้าเป็นที่ไตข้างขวาจะมีอาการปวดท้องและหลังข้างขวา โดยปวดแบบเสียด ๆ หรือปวดบิดเกร็งเป็นพัก ๆ อาจปวดนานเป็นชั่วโมง ๆ หรือเป็นวัน ๆ ปัสสาวะปนเลือด ปวดแสบ ปวดขัดขณะปัสสาวะ คลื่นไส้ อาเจียน

• กรดไหลย้อน : ถ้ามีอาการแสบร้อนกลางอก เรอเปรี้ยว จุกแน่นแถว ๆ หน้าอกคล้ายอาหารไม่ย่อย และยิ่งนอนราบยิ่งอาการกำเริบ โดยเฉพาะหลังกินอาหารมื้อใหญ่ ให้ห่วงเรื่องกรดไหลย้อนไว้ก่อนเลย 

>> กรดไหลย้อน เกิดจากอะไร ต่างจากโรคกระเพาะอาหาร อย่างไร ?

• โรคกระเพาะอาหาร : ถ้าปวดท้องตรงกลาง มีอาการแสบ ๆ ทั้งก่อนและหลังรับประทานอาหาร อาจต้องสงสัยโรคกระเพาะไว้ด้วย 

>> โอ๊ย…ปวดท้อง อาการโรคกระเพาะถามหาหรือเปล่า ?

• แผลในกระเพาะอาหาร : หากมีแผลในกระเพาะอาหาร ก็จะมีอาการปวดแสบปวดร้อนในกระเพาะอาหาร ตำแหน่งระหว่างหน้าอกและสะดือ โดยส่วนใหญ่อาการมักจะกำเริบเมื่อท้องว่าง ระหว่างมื้ออาหาร หรือเวลาใดก็ได้ และอาจจะมีอาการปวดท้องมากโดยเฉพาะหลังรับประทานอาหารรสเผ็ดจัด อาการปวดมักเป็น ๆ หาย ๆ ร่วมกับรู้สึกคลื่นไส้ อาเจียน ได้บ้างในบางราย

• นิ่วในถุงน้ำดี : ถ้ามีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ เหมือนมีลมในท้องตลอดเวลา หรือมักจะรู้สึกปวดแน่นท้องหลังรับประทานอาหาร โรคนิ่วในถุงน้ำดีก็น่าคิดถึงด้วยเหมือนกัน 

>> 5 พฤติกรรมเสี่ยงนิ่วในถุงน้ำดี ปวดท้องข้างขวาแบบนี้ต้องเช็กอาการ

• ตับอ่อนอักเสบ : นอกจากจะมีอาการปวดท้องส่วนบนแล้ว ในบางคนอาจจะรู้สึกปวดท้องตรงกลางด้วย และอาจปวดรุนแรง หรือปวดลามไปยังแผ่นหลังได้ ร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน

• ลำไส้เล็กอักเสบ : ตำแหน่งตรงกลางท้อง ปวดท้องเหนือสะดือแบบเป็น ๆ หาย ๆ ท้องเดิน ปวดบิด ท้องเสีย หรือมีลมในท้อง อาจเป็นสัญญาณที่บอกว่าลำไส้เล็กอักเสบอยู่ก็เป็นได้ 

>> เช็กอาการลำไส้อักเสบ ถ่ายบ่อย ปวดท้องบิด มีสิทธิ์เป็นโรคนี้ ?

• ไส้ติ่ง : อาการเริ่มแรกของโรคไส้ติ่งอักเสบก็คืออาการปวดท้องตรงกลางรอบ ๆ สะดือ โดยมีอาการปวดบิดเป็นพัก ๆ คล้ายอาการปวดถ่ายท้องเสีย แต่มักจะถ่ายไม่ออก หรือบางคนก็มีอาการปวดท้องเหนือสะดือร่วมกับถ่ายเหลว หรือท้องเสีย จากนั้นจะย้ายมาปวดที่บริเวณท้องน้อยด้านขวา

>> ไส้ติ่งอักเสบ อาการต้องสงสัยอย่างนี้ไม่ควรมองข้าม

• กินข้าวเร็วเกินไป กินไปพูดไป ทำให้อากาศเข้าท้องได้มากกว่าเดิม จนเกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ

• จัดหนักมื้ออาหารจนเกินไป ซึ่งอาจทำให้รู้สึกอึดอัดท้อง ท้องอืด อาหารไม่ย่อย หรือมีกรดเกินในกระเพาะมากกว่าปกติ

• การรับประทานอาหารรสจัด ที่อาจกระตุ้นให้กระเพาะอาหารหลั่งกรดหรือน้ำย่อยมากกว่าปกติ

• เครื่องดื่มแอลกอฮอล์อาจทำให้ท้องไส้ร้อนวูบวาบได้ หรือที่เรียกกันว่าอาการร้อนท้อง โดยเฉพาะคนที่มีร่องรอยแผลในกระเพาะอาหารอยู่ก่อนแล้ว เมื่อดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ก็อาจยิ่งแสบร้อนท้อง ปวดท้องได้ด้วย

• ตั้งครรภ์ อาจทำให้รู้สึกปวดท้องข้างขวา หรือปวดท้องข้างซ้ายได้ แต่จะปวดเบา ๆ และเป็นเพียงแค่ช่วงแรกก่อนการฝังตัวของตัวอ่อน

• ผลจากอุบัติเหตุ เช่น การโดนของแข็งกระแทกท้องแรง ๆ หรืออุบัติเหตุที่ทำให้กระดูกซี่โครงหัก ซึ่งเป็นได้ทั้งข้างซ้ายและข้างขวา โดยจะมีอาการเจ็บซี่โครงตอนหายใจเข้า หรืออาจมีอาการเจ็บแปล๊บ ๆ จี๊ด ๆ เป็นพัก ๆ ระหว่างขยับตัว

• การออกกำลังกายหนัก ๆ โดยเฉพาะที่ส่วนท้อง ซึ่งหากเกร็งมาก ๆ ก็อาจทำให้เจ็บกล้ามเนื้อช่วงท้อง หรืออักเสบได้

• ผลข้างเคียงจากยา เช่น ยาในกลุ่ม bisphosphonate ที่ใช้ในการรักษาความหนาแน่นของกระดูกและป้องกันโรคกระดูกพรุน อาจทำให้หลอดอาหารส่วนล่างบวมหรือรู้สึกปวดได้ อีกทั้งยาแก้ปวดในกลุ่ม NSAIDs อย่างแอสไพรินก็อาจทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหารจนรู้สึกปวดท้องได้เช่นกัน 

• ความเครียด คนที่เครียดมาก ๆ หรือเครียดอย่างต่อเนื่อง จะทำให้ฮอร์โมนต่าง ๆ แปรปรวน และกระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติให้หลั่งกรดหรือน้ำย่อยมากขึ้น ส่งผลให้มีอาการปวดเกร็งที่ท้องเนื่องจากกรดเกินในกระเพาะอาหาร หรือบางคนอาจมีอาการท้องเสีย อ่อนเพลีย หรือมีอาการคล้าย ๆ ลำไส้แปรปรวนได้

• การสูบบุหรี่ สารนิโคตินจะทำให้เส้นเลือดหดตัว เลือดจึงไหลเวียนไปเลี้ยงเยื่อบุกระเพาะอาหารได้น้อยลง ซึ่งอาจทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหารได้

          นับเป็นอาการเบสิกของการปวดท้องส่วนบนก็ว่าได้ ที่มักจะมีอาการท้องเสีย ถ่ายเหลวควบคู่กันไปด้วย โดยลักษณะนี้อาจบอกได้หลายโรค เช่น

• อาหารไม่ย่อย เพราะกินมื้อใหญ่จัดเต็ม หรือกินอาหารที่มีไขมันสูง

•  อาหารเป็นพิษ จากการติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อโรคต่าง ๆ 

• ลำไส้แปรปรวน

• ลำไส้อักเสบเรื้อรัง

• โรคกระเพาะอาหาร และภาวะลำไส้เล็กอักเสบ ที่มักจะมีอาการคลื่นไส้ อาเจียนร่วมด้วย

          นอกจากนี้ ยังอาจเกิดจากความเครียด ความวิตกกังวล ผลพวงจากการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิด

• กระดูกอ่อนซี่โครงอักเสบ 

• โรคกระเพาะอาหาร

• ตับอ่อนอักเสบ 

• ภาวะลำไส้เล็กอักเสบ

• ภาวะลำไส้อุดตัน

• ลำไส้แปรปรวน

• ไตอักเสบ

• นิ่วในไต

• แผลในกระเพาะอาหาร

• ตับอ่อนอักเสบ 

• นิ่วในถุงน้ำดี 

• นิ่วในไต

• ไตอักเสบ 

• กล้ามเนื้ออักเสบ 

• กระดูกอ่อนซี่โครงอักเสบ

• อุบัติเหตุที่เกิดกับช่วงท้อง

• ไส้ติ่ง

• แผลในกระเพาะอาหาร 

• ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง

• ถุงน้ำดีอักเสบเรื้อรัง

• ลำไส้เล็กอักเสบ

• อาหารไม่ย่อย

• โรคกระเพาะอาหาร

• กรดไหลย้อน

         หากมีอาการต่อไปนี้ ควรรีบพาตัวเองไปตรวจโรค พบแพทย์โดยด่วน

• ไข้สูง

• อาการปวดเป็นถี่ขึ้น หรือรุนแรงขึ้น

• ตัวเหลือง

• ตัวบวม ท้องบวม ขาบวม หรือเท้าบวม 

• หัวใจเต้นเร็ว 

• หายใจลำบาก

• ความดันโลหิตตก

• ปัสสาวะมีเลือดปน

• ถ่ายเป็นเลือดติดต่อกันหลายวัน

• อาเจียนเป็นเลือด

• มีภาวะซีด

• มีภาวะมึนงง สับสน ไม่เหมือนตัวเอง

• ปวดท้องข้างขวาเป็นอะไร อาการปวดนี้ส่อโรคอะไรได้บ้างนะ ?
• ปวดท้องตรงกลาง ปวด ๆ หาย ๆ ป่วยอะไรได้บ้าง
• ปวดท้องน้อยเฉียบพลัน ต้องระวังถุงน้ำรังไข่แตก !
• ปวดท้องข้างซ้าย เกิดจากอะไร เคลียร์ให้เข้าใจ อย่าปล่อยให้สายเกินแก้
• 21 โรคที่พบได้บ่อยจากอาการปวดท้องน้อย เช็กหน่อย...อย่าปล่อยให้เรื้อรัง !
• ปวดท้องน้อย ประจำเดือนไม่มา สัญญาณบ่งโรคที่ไม่ควรมองข้าม